Alþýðublað Hafnarfjarðar - 14.04.1956, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
Sundhöllin og rekstur hennar
Þrátt fyrir ^ífurlc^aii vöx< ilvrlíðaiiiinai' var rck^liarlialli á
ináiiiiði 1955 tvö þÚKUiul Króniini la'gri cn si nmnuði árlð 1951.
Gjaldskrá Sundhallarinnar þó óbreyll írá 1950 til 1. marz 1956.
Yngví.
Það var árið
1935, að nokk-
ur félagssamtök
hér í bæ, ásamt
bæjarstjórn Hfj.,
skipuðu nefnd
til þess að gera
tillögur um stað
setningu og
byggingu sund-
laugar í Hafnarfirði. — Upp-
haflega var gert ráð fyrir, að
þetta mannvirki yrði reist með
samskotum frá bæjarbúum. En
þar sem árferði var þá lélegt og
afkoma manna yfirleitt slæm,
safnaðist lítið fé til byggingar-
innar. Er framkvæmdir voru
hafnar og byggingin komin
nokkuð á veg, þótti sýnt, að bær-
sjó, báru hærri hlut. Af þeirri
ástæðu var laugin staðsett á
jafn-óheppilegum stað og raun
ber vitni um. Reynslan af notkun
sjávar varð ekki eins góð og
menn höfðu vonað, enda var
hætt við að nota sjó í laugina
árið 1950. En löngu áður var
farið að blanda hann mjög með
fersku vatni.
Astæðurnar til þess, að hætt
var við að nota sjóinn voru fyrst
og fremst þessar:
1. Leiðslur og tæki, sem sjór-
inn fór um, tærðist sundur
á mjög skömmmum tíma.
2. Þörungar og gerlagróður
varð mjög mikill við auk-
ið hitastig sjávarins.
3. Fjöldi fólks var mjög and
Sundhöll Hafnarfjarðar tekin í notkun 13. júní 1953.
inn yrði að hlaupa undir bagga
og leggja fram fjármagn til að
koma þessu fyrirtæki á fót. Bæj-
arstjórnin ákvað þá að taka bygg
ingarframkvæmdirnar alveg í
sínar hendur og sjá um rekstur
fyrirtækisins, þegar þar að kæmi.
Hinn 29. ágúst 1943 var laug-
in vígð.
Brátt kom í ljós, að rekstur
hennar var ýmsum annmörkum
háður. Kom það fyrst og fremst
af því, að þegar veðrátta var ó-
hagstæð dögum saman, reynd-
ist erfitt að halda lauginni vel
heitri. Baðvatnsgeymarnir reynd
ust líka of litlir. Yfirleitt var
laugin opnuð um mánaðamótin
apríl-maí og lokuð aftur í byrj-
un nóvember. Vor og haust var
sett skilrúm í laugina, og aðeins
grynnri endi hennar hitaður upp.
Gafst þetta fyrirkomulag sæmi-
lega.
I byrjun var aðsókn að laug-
inni sæmileg, en fór ört minnk-
andi næstu ár og má þar mestu
um kenna, að fólk gat aldrei
treyst því, að böð og laug væru
sæmilega heit. Til að bæta úr
þessu voru sett upp olíukynd-
ingartæki í stað kolahitunar árið
1948. Bætti það aðstöðina að
mun frá því sem áður var. Fór
aðsókn nú aftur vaxandi.
SJÓR EÐA VATN
Eitt aðalhitamálið á sínum
tíma var, hvar staðsetja ætti
laugina og hvort nota ætti sjó
eða vatn. Þeir, sem nota vildu
vígt notkun sjávar til sund-
iðkana.
4. Við notkun sjávar reyndist
erfitt að gæta fyllsta hrein-
lætis.
DRYKKJARVATN — BAÐ-
VATN — SUNDLAUGAR-
VATN
Fyrsta skilyrði, sem fullnægja
verður við hverja sundlaug er
það, að vatnið sé alltaf hreint
og algerlega laust við sýkla. Það
er alkunna, að við iðkun sunds
getur naumast hjá því farið, að
eitthvað af vatni því, sem synt er
í eða notað til baða fari ofan í fólk
A. m. k. fer það að öllum jafn-
aði upp í munn og nef, augu og
eyru. Stundum alla leið ofan í
maga. Sýklar þeir, sem í vatn-
inu kunna að vera, berast þannig
greiðlega að slímhúð baðgesta.
Af þessu er sýnilegt, að til bað-
vatns og sundlaugarvatns verð-
ur að gera sömu kröfur og gerð-
ar eru til drykkjarvatns.
Sjór, sem notaður er til baða,
hvort heldur er við baðströnd
eða í sundlaug, þarf að fullnægja
siimu gerlafræðilegu kröfum og
gerðar eru til baðvatns. Sýklar
geta borizt í laugina á tvennan
hátt. í fyrsta lagi með vatninu,
sem í laugina rennur, og í öðru
lagi með baðgestum, sem laug-
ina nota. Til þess að koma í veg
fyrir, að sýklar geti þrifist í sund-
lauginni, er vatninu dælt hvað
eftir annað í gegnum þar til gerð
hreinsitæki, sem taka úr því öll
óhreinindi. Auk þess er settur
klór í laugarvatnið þannig, að
alltaf eru í því 0,3 til 0,5 milligr.
af klór á hvern lítra vatns. Af
þessum sökum geta engir sýkl-
ar eða gerlar þrifist.
MIKLAR
FRAMKVÆMDIR
Strax í upphafi var gert ráð
fyrir. að sundlaugin yrði byggð í
tveim áföngum. Þeim fyrri var
náð 29. ágúst 1943, eins og áður
segir.
Það sýndi sig strax, að nauð-
synlegt var að hraða seinni
áfanga byggingarinnar. Var því
sótt um fjárfestingarleyfi til þess,
en því var synjað hvað eftir ann-
að. Gekk svo í nokkur ár. En vor-
ið 1951 fór hópur manna undir
forystu Stafáns Gunnlaugssom
ar, sem þá var formaður íþrótta-
nefndar, og Guðmundar Gissur-
arsonar f. h. bæjarstjóra á fund
þáverandi menntamálaráðherra,
Björns Ólafssonar, og mótmæltu
harðlega margítrekuðum brot-
Sundhöll Hafnarfjarðar vígð 29. ágúst 1943.
MERKUM AFANFA NAÐ
Hér var brotið blað í sögu
íþróttamála í Hafnarfirði. Eitt
glæsilegasta íþróttamannvirki
landsins var risið af grunni. Það
sem einkenndi allar framkvæmd
ir var vandvirknin. Kappkostað
var að gera allt sem bezt úr
garði, en þó sem einfaldast og
íburðarminnst. Hafa bæði inn-
lendir menn og erlendir, sem
gjörþekkja sundstaði og rekstur
þeirra, lokið lofsorði á sundhöll-
ina og rekstrarfyrirkomulag
hennar.
REKSTUR OG
REKSTRARAFKOMA
Frá upphafi hefur verið reynt
að hafa gjaklskrá Sundhallar-
innar eins lága og unnt er, svo
að allir hafi sem jafnasta aðstöðu
til sundiðkana, hvernig sem efna
hag þeirra er háttað. Þar af leið-
andi hefur bæjarsjóður orðið að
greiða talsverðar fjárhæðir ár-
lega til þess að mæta kostnað-
inum. Gjaldskránni hefur verið
breytt tvisvar síðan 1948. Var
það árið 1950. eftir að gengi is-
batna. Þetta hefur fyllilega stað-
izt.
Frá miður vönduðum mál-
flytjendum hefur heyrst, að
rekstrarhalli Sundhallariimar
fari síhækkandi og sé að verða
bæjarsjóði líttbær baggi.
Eins og hver og einn getur séð
af meðfylgjandi skýrslum, fer
rekstrarkostnaður Sundhallar-
innar auðvitað hækkandi með
hækkandi verðlagi, en fylgir þó
verðlaginu hvergi nærri eftir, því
að samkvæmt skýrslum Hagstof-
unnar hefur verðlag hækkað um
50,2% síðan 1950. Ef rekstrar-
kostnaður fyrirtækisins hefði
hækkað í hlutfalli við vöxt dýr-
tíðarinnar, hefði rekstrarhallimi
s. I. ár átt að vera hartnær eitt
hundrað þúsund krónum hærri,
en hann þó varð, og var þó við-
hald einstaklega mikið, enda
margt endurnýjað og fært í betra
horf á árinu.
Hvað var hægt að spara til
þess að svo gat orðið?
Það var hægt með því að gera
eftirfarandi ráðstafanir: Fækka
starfsfólki, fækka rekstrarstund-
Yfirlitsskýrsla um almenningstíma árin 1948—1955
Fjöldi Rekstrar- Rekstrar- Tekjur aí almennings- Rekstrar- Rekstrar- halli á mán. er sundl. Meðal- vísitala Verð hvers
Ar baðgesta stundir kostnaður tímum halli var notuð (Stig) baðs Athugasemdir
1948 16.427 2521 135.434.80 26.194.30 91.000.00 15.170.00 8.00 Opið í 6 mánuði
1949 17.230 2007 125.826.60 37.381.20 85.269.49 14.211.58 7.29 Opið í 6 mánuði Opið í 6 mánuði
1950 19.633 2152 146.769.63 40.640.00 106.029.63 17.671.60 110 7.48 Geysileg verð- hækkun (gengis- Opið í 5 mánuði
1951 19.130 1548 144.441.21 44.765.05 99.680.16 19.936.05 140.5 7.55 Samnorræna sundkeppnin
1953 32.464 1640 146.901.09 60.322.20 18.578.89 12.550.09 157 4.56 Opið í 61/2 mánuð Opið í 12 mánuði
1954 46.184 2770 232.741.27 85.181.95 147.559.32 12.296.61 158.6 5.04 Samnorræna sundkeppnin Opið í 8 mánuði
1955 26.177 1291 194.153,31 50.849.46 143.303.85 17.912.98 165.2 7.42 Mænuveiki- faraldur
um á gefnum loforðum um veit-
ingu fjárfestingarleyfis fyrir
sundlaugina. Er ekki að orð-
lengja það, að fjárfestingarleyf-
ið kom nokkru síðar. Var þá haf-
izt handa um bygginguna strax
þá um haustið og stóðu fram-
kvæmdir yfir á annað ár. Tók
laugin aftur til starfa 13. júní
1953.
Sundurliðun rekstrarkostnaðar
Hrein- Ýmis- Rekstrar-
Ár Laun Orka Viðhald lætisv. kostn. Samtals kostn.
% % % '% % %
1948 45,7 26,2 22,3 0,8 5,0 100 152.391.51
1949 51,9 27,7 11,4 0,9 8,1 100 140.400.60
1950 46,0 38,6 7,5 1,4 6,5 100 173.256.63
1951 40,9 43,5 7,9 2,8 4,9 100 166.785.15
1953 54,1 33,2 4,1 3,2 5,4 100 177.905.12
1954 54,2 34,3 4,0 4,1 3,4 100 289.463.44
1955 46,1 24,5 23,1 2,9 3,4 100 313.843.19
lenzku krónunnar hafði verið
fellt, og hinn 1. marz s. 1. eftir
hina geipilegu verðhækkunar-
öldu. Gjaldskráin hefur ætíð
verið mjög lág, og var látin hald-
ast óbreytt þrátt fyrir það, að
verðlagsvísitalan hækkaði um
hvorki meira né minna en 50,2%
síðan 1950. Þegar litið er á með-
fylgjandi töflu, sést, að rekstrar-
afkoman hefur ekki versnað
nærri því eins mikið og við hefði
mátt búast.
Það skal tekið fram, að þegar
um það var rætt að byggja yfir
laugina, var því haldið fram, að
aðstaða öll yrði betri, hægt
mundi að hafa laugina opna tíu
til tólf mánuði á ári í stað sex,
og fjárhagsafkoman myndi
um, aukinni sundkennslu starfs-
manna, sem nú færir Sundhöll-
inni milli 40 og 50 þús. kr. tekj-
ur á ári, og síðast en ekki sízt:
með mörgum breytingum á húsi,
vélum og öllu skipulagi, sem
sparar nú mikið fé frá því sem
áður var. Á bæjarstjórn, ásamt
fyrrverandi íþróttanefnd, mikl-
ar þakkir skyldar fyrir framsýní
sína og velvilja í garð Sundhall-
arinnar. Það skal tekið fram, að
skólasund er ekki tekið með á
töflu eitt, enda greiða skólam-
ir sannvirði rekstrarkostnaðar þá
tíma, er þeir nota til sundiðkana
fyrir nemendur sína.
Ég vona, að þessi fáu orð um
Sundhöll Hafnarfjarðar verði til
(Framhald á bls. 3)