Þytur - 30.01.1954, Síða 2

2
Þ Y T U R
„Sízt betra —
það er verra".
Eins og fleiri, hefi ég veitt at-
hygli því vandræða ástandi, sem
áfengisnautn skapar oft á tíðum
meðal okkar Siglfirðinga, sérstak-
lega þeirri hlið málsins, er snýr
að áhrifum drykkjuskapar á
æsku bæjarins, og athafnir henn-
ar.
Eg hefi verið vitni að því,
hvemig ofnautn áfengis getur
breytt dagsfarsprúðu fólki í fá-
ibjána og jafnvel óargadýr, lagt
heimili í rústir ,grafið undan fjár-
hag manna, og verið bein orsök
glæpa.
Oft hefi ég velt því fyrir mér,
er mest hefur gengið á í landleg-
um hér að sumarlagi, á hvem
hátt mætti stemma stigu fyrir
ósómann.
, Þegar héraðsbannið kom til
umræðu, áleit ég, að lausnin væri
fundin, fyrir okkur Siglfirðinga,
en síðan hefur ýmisleegt skeð,
sem hefur sannfært mig um hið
gagnstæða, og það er reynslan
frá Vestmannaeyjum og Isafirði.
Samkvæmt öruggum heimildum
hefur ástandið versnað til muna
á þessum stöðum.
Emlbættismaður á Isafirði, sem
spurður var um ástandið þar,
eftir lokun áfengisútsölunnar, —
svaraði orðrétt: ,,Það er sízt
betra, það er verra“.
Maður þessi barðist fyrir lok-
un áfengisútsölunnar á sínum
tíma. ’ 1 : ráiltfF;
Menn fá stórar sendingar af
áfengi frá Reykjavík, og síðan er
drukkið meðan nokkur dropi er
til.
Áfengissnap um borð í innlend
og erlend kaupför, og tilraunir
til smygls, hafa aukist gífurlega.
„Mysudrykkja" fer mjög í
vöxt.
iSömu sögu er að segja frá
Vestmannaeyjum.
Framleiðsla „mysunnar" er
óleyfilegt brugg, sem varðar við
lög, engu síður en „landabrugg.“
Að vísu er „mysan“ ekki eins
áfeng og „landi“, en það eer auð-
veelt að framleiða hana og ein-
mitt vegna þess er hún hættuleg.
Unglingar eiga auðvelt með að
afla sér drykkjarins og í höndum
óvandaðra manna, sem reiðubúnir
eru til að gera sér veikleika ann-
arra að féþúfu, verður hann fljót-
lega að „landa“.
1 báðum fyrr greindum kaup-
stöðum, eru dæmi um sendingar
frá ÁViR í Reykjav'ík, mangir
kassar í einu, sem sagt er að
séu til margra manna, er hafi
komið sér saman um sameigin-
lega pöntun, en til hægðarauka
er hver pöntun send á nafn eins
manns.
Síðan úthlutar þessi „pöntunar-
stjóri" áfenginu til „meðeigend-
anna“ samkvæmt „pöntunarlist-
anum“.
Það þarf ekki mikið hygmynda-
flug til að skilja, að þarna er á
ferðinni vísir: að lögverndaðri
leynivínsölu í stórum stíl.
Lokun áfengisútsölunnar hér,
væri vissulega mjög þægileg að-
ferð, til að útrýma drykkjuskap
okkar Siglfirðinga, þ.e.a.s. ef sú
aðferð dygði.
Reynslan frá þeim stöðum, sem
lokunin hefir verið framkvæmd á,
sýnir að aðferðin er gagnslaus,
en geriir aðeins illt verra.
Það er engin ástæða til að
ætla, að við Siglfirðingar séum
siðferðilega sterkari en t.d. Vest-
mannaeyingar og ísfirðingar.
Ástandið hér er nógu slæmt
eins og er, þó ekki sé kappkostað
að gera það verra, eins og ástæða
er til að ætla, að það verði, ef
lokunin verður samþykkt.
Þessvegna er ég andvígur lokun.
Það væri annað mál ef greiða
ætti atkvæði um lokun allra áfeng
isútsala á Islandi. M.
Atkvæðagreiðsla
um lokim útsölu Áfengisverzl-
unar ríkisins á Siglufirði fer
fram, eins og kunnugt er, sam-
hliða bæjarstjórnarkosningunum,
hinn 31. janúar næstkomandi. Er
þar með lagt á vald kjósendanna
í bænum, hvort framvegis skuli
fást áfengi keypt sem löglega
boðin vara, eða hvort eftirleiðis
skuli fara með áfengi hér í bæ,
sem bannvöru, sem helzt megi
ekki sjást manna á meðal. Um
þessa atkvæðagreiðslu hefur ver-
ið nokkuð rætt á meðal kosninga-
bærra manna og hafa bæjarbúar
spreytt sig á rökræðum með og
móti lokuninni. Ekki er nema
eðlilegt, að vegin séu þau rök,
sem fram eru borin í málinu, en
þáð er aðeins gert í einkasamtöl-
um og þar sem ekki næst til hins
stóra hóps í heild, sem tekur
ákvörðun um lokunina, af þeirri
einföldu ástæðu, að pólitísku blöð-
in hafa nú sem stendur annað með
dálka sína að gera, þar sem
flokkarnir heyja baráttu um val
bæjarfulltrúa til næstu fjögurra
ára, og geta því ekki tekið til
umræðu héraðabannið, sem bæði
er mjög viðkvæmt umræðuefni í
sambandi við pólitík, og fjar-
skylt þeim málum, sem bæjar-
stjómarkosningar sniúast um. —
Ekki hefur heldur verið boðað til
opinbers umræðufundar um mál-
ið, þar sem hin tvö sjónarmið —
lokun, eða ekki lokun — væru
rædd, og þar sem hægt væri í
heyrandi hljóði að ræða þau rök,
sem fram yrðu borin af hálfu
hinna tveggja fylkinga, sem
óhjákvæmilega hljóta að mynd-
ast um mál þetta, eins og öll
þau mál, sem ákvörðun er tekin
um.
Það er nú einu sinni svo að
„s'inum augum lítur hver á silfr-
ið“. Þessvegna hafa nokkrir
þeirra mörgu, sem eru á móti
lokuninni bundist samtökum um
að túlka sínar skoðanir í þessu
blaði frá ýmsmn hliðum, í þeim
tilgangi að færa nokkur rök gegn
því, að útsölunni hér verði lokað.
Eitt af því, sem taka verður
til athugunar er það, að nú þarf
aðeins eitt atkvæði til þess að
ráða úrslitum um málið. Sem
sagt einfaldur meirihluti ræður
úrslitum um það, hvort lokunin
fer fram eða ekki. Þeir, sem að
þessu blaði standa, telja, að ár-
angurinn af lokuninni muni hafa
í för með sér versnandi ástand í
áfengismálum bæjarins, eins og
nánar er sýnt fram á í blaðinu.
Ef það verður sama útkoman hér
í bæ og hinum kaupstöðunum, er
þegar hafa samþykkt héraða-
bann, er það síður en svo eftir-
sóknarvert. En hvort sem sam-
þykkt verður að loka útsölunni
eða ekki, þá er ekki hægt að
ibreyta því ástandi, sem við það
skapast, fyrr en að tveimur árum
'liðnum, og þá því aðeins að %
atkvæðisbænra manna í bænum
séu þá á einu máli. Slíkt er með
ól'íkindum, að svo samhentur
meirihluti geti skapazt, og er þv’i
sennilegt, að það ástand, sem við
með atkvæði okkar í þessu máli
hinn 31. jan. n.k. ákveðum verði
ríkjandi um langa framtíð.
Þetta blað leggur til, að ekki
verði lokað útsölu Áfengisverzl-
unar ríkisins í Siglufirði, og hvet-
ur kjógendur mjög alvarlega til
þess að gera sér fullkomlega ljóst,
hvort þeir eigi að setja X við
jáið eða nei-ið á kjörseðlinum,
áður en þeir mæta á kjörsaðnum,
og umfram allt að taka afstöðu
í málinu, sem ábyrgir borgarar,
sem gera sér ljóst hvað eitt at-
kvæði getur gilt.
Eg segi nei!
Hver sá, sem greiðir atkvæði um
lokun áfengisútsölunnar, verður
að hafa gjört sér glögga grein
fyrir því, hvort lokunin leiðir af
sér gott eða illt.
Sjálfsagt má eitthvað finna,
sem réttlætir lokun, en mörg;
fleiri og veigameiri rök mæla
gegn henni.
iHér skal aðeins eitt atriði tekið
til umræðu. Það kannast án efa
flestir við þá tegund manna, sem
nefnd hefur verið „sprúttsalar",
annaðhvor af afspurn eða reynslu
Atvinna þeirra hefur gefið af sér’
góðan gróða, þrátt fyrir greiða
möguileika til þess, fyrir almenn-
ing, að ná sér í áfengi á löglegan
hátt við lægra verði í Áfengis-
verzlun ríkisins.
Móti þessari „stétt“ bafa
unnið bæði lögregla og bindindis-
samtök og jafnvel ýmsir ein-
staklingar, af miklum dugnaði. —
Þó söluevrðið sé 50—100%
hærra hjá „sprúttsölunum“ en í
áfengisverzluninni, virðast þeir
hafa örugg og ábatavænleg við-
skipti. Það þarf ekki mikið hug-
myndaflug til þess að álykta, að
eftir lokun áfengisútsölunnar
muni hefjast blómaskeið í við-
skiptasögu leyniv'ínsalanna. Þeir
munu margfalda viðskipti sín og
enn fleiri munu verða „sprútt-
salar“.
Þeir munu líka verða áköfustu
talsmenn þess, að lokað verði
vegna eigin hagsbótar. Vilja Sigl-
firðingar leggja þessari „stétt“
lið sitt, með því að samþykkja
lokunina ? Því skal ekki trúað að
óreyndu. Eg fyrir mitt leyti set
X við nei-ið.
Guðmundur Jónasson
Er rétt að loka?
iSvo lengi sem 'islenzka ríkið
rekur áfengissölu sér til tekna,
þarf engan að undra þótt fátæk
sveitarfélög reyni að ná ein-
ihverjum hluta til sín af þeim
ofsagróða, sem áfengissalan gefur
af sér. Ef Siglfirðingar sleppa
sínum hluta frá sér eru miklar
líkur fyrir því, að nágrannakaup-
staðirnir setji strax upp útsölu
hjá sér, a.m.k. hafa heyrzt góð
orð um það ofan af Sauðárkróki
Meðan áfengi er selt í landinu,
verður það drukkið. — Neyzla
áfengis minnkar ekki við lokun
útsölunnar hér; það verður aðeins
drukkið ver og dýrara. Það sann-
ar reynslan frá þeim stöðum, er
þegar hafa lokað. Einnig mætti
minna á Raufarhöfn, þar sem
engin útsala er.
Siglfirðingar drekka minnsta
hluta þess áfengis, sem hér er
selt. Sölusvæðið nær yfir Skaga-
fjörð, Ólafsfjölrð og jafnvel
Húnavatnssýslur, að ógleymdum
aðkomusjómönnum bæði innlend-
um og útlendum. Siglfirðingar og
aðrir, sem á annað borð vilja ná
sér í áfengi mimu gera það fram-
vegis, hvort sem lokun hefir átt
sér stað eða ekki.
Það er öllum ljóst, að verði
áfengisútsalan opin áfram, munu
tekjur bæjarsjóðs aukast nokkuð
og mun ekki af veita, og sé ég
enga skynsemi mæla með því að
láta Reykjavík hirða þær prós-
entur, sem áfengissalan getur.
Eg er enginn andstæðingur
templara eða annarra bindindis-
manna, hinsvegar tel ég lokun út-
sölunnar hér enga lausn á áfengis
vandamálinu nema síður sé, því
naugljóst er að margskonar spill-
ing fer í kjölfar lokunarinnar.
Með hliðsjón af þessu mun ég
setja X við nei,
Helgi Vilhjálmsson
i