Muninn - 15.11.1971, Blaðsíða 2

Af skólafundi / MA.
STÓRKOSTLEGIJR SIGLR!
Tillaga starfshóps no. 5 samfaykkt h.ub. einróma —
Hroðalegur ósigur yfirstjórnar skólafélagsins og ihalds-
aflanna. - Framkv. I. des. i höndum 10 manna nefndar.
Fyrir fundinum lá tillaga um
breytingar og framkvæmd 1.
des. Tildrögin að þessari til-
Iögu voru þau, að á opnum
bókmenntadeildarfundi nú fyr
ir skömmu bárust 1. des. há-
tíðarhöldin hér í skóla óvænt
á góma, og upp úr þessum um
ræðum varð svo þessi marg-
umtalaði starfshópur nr. 5 til.
Tók nú starfshópurinn málin í
sínar hendur og er sú tillaga,
sem kom fram á fundinum,
árangur starfshópsins.
í upphafi fundar flutti Gu3
mundur Frímannsson tillögu
fyrir hönd starfshóps nr. 5
þess efnis, að „yfirumsjón 1.
des. verði í höndum 10 manna
nefndar, sem skipuð verði:
Gjaldkera skólafélagsins, ein-
um fulltrúa tilnefndum af
hverjum eftirtalinna aðila: und
irdeildum Hugins, stjórn Óð-
ins, ritnefnd Munins og stjórn
leikfélagsins.11
Nefnd þessi mundi þannig
samanstanda af fulltrúum frá
öllum áhugasviðum nemenda.
Þannig að þessi nefnd mundi
hafa víðari sjóndeildarhring en
yfirstjórn, sem aðeins er skip-
uð 3 mönnum. Nefnd þessi
mundi koma af stað opnum
umræðum um framkvæmd og
form 1. des. Eins og sjá má,
fela'st í tillögu þessari róttæk-
ar breytingar á yfirstjórn og
formi hátíðarinnar. Ástæðan
fyrir þessari tillögu er sá andi,
sem svifið hefur yfir vötnum
síðastliðin ár. Hefur hátíðin
verið mjög svo daufgerð sök-
um aldagamals forms og hef-
ur hún lítið skilið eftir nema
þokukenndar endurminningar
í innstu skúmaskotum hugans.
Nemendur hafa tekið þátt í
fábreyttum söng og hlustað á
mismunandi góðar ræður, ein-
göngu af vana, meðan setið er
undir borðum.
Yfir ðllum hátíðahöldunum
hvílir stirðnaður blær, líkt og
í kennsiustund, þar sem nem-
endur taka við og belgja sig
út af staðreyndum, nema nú
úttroðast menn af bakkelsi og
öðru því, sem á borð er borið.
Þessu formi hátíðahaldanna
viljum við, sem að þessa til-
lögu flytjum, breyta. Afnema
þann neyzluanda, Sem ríkt hef
ur, en koma með eitthvað, sem
nánar er tengt tilefni dagsins.
Undanfarin ár hefur hátíðin
hvílt á tveim mönnum, hinir
hafa hlustað. Nú viljum við
ekki trúa því, að það séu að-
eins 2 nemendur, sem áhuga
hafa á að leggja eitthvað til
málánna þetta kvöld.“
Eins og sjá má, felur tillag-
an í sér róttækar breytingar á
yfirstjórn 1. des. og algjört end
urmat á formi hátíðannnar.
Að menn hafi samvinnu um
að framkvæma verkefnið, en
eklci að mönnum sé skipað svo
fyrir og svo framkvæmi þeir
bara eins og hverjir aðrir þjón-
ar. Þess vegna eiga nemendur
að fá tækifæri til að hafa á-
hrif alveg frá toppi og niður
í neðsta hluta pýramídans. —
Sem sagt fletja hann út. Af-
nema pýramídaformið og gera
alla jafn réttháa.
Um tillöguna urðu nokkuð
fjörugar umræður, sem mót-
uðust meir af pólitískri
hræðslu nokkurra manna en
raunsæi og virkilegum skiln-
ingi á gildi þessa dags sem
sönnum vakningardegi.
Sigurgeir formaður sagði
meðal annars: „Tillagan er
þess eðlis, að það kemur vart
til greina að samþykkja hana.
Forsendan fyrir því er, að
skólahátíð er hátíð, sem slcól-
inn felur stjórn skólafélagsins
að halda hverju sinni. Þannig
sér Huginn um hátíðina i um-
boði skólans.“ Sem sagt, það
er skólameistari, sem felur
Hugni að sjá um hátíðina.
Hver er hin eiginlega mein-
ing Sigurgeirs formanns með
þessum orðum?
Ég trúi því elcki, að hann
hafni þeirri staðreynd, að nem
endurnir eru skólinn, og eng-
inn skóli er til án nemer.da, og
skólinn er til nemendanna
vegna. Það virðist vera svo,
að Sigurgeir formaður og hans
fylgifiskar liti svo á, að það
séu ekki nemendurnir, sem
eru skólinn, heldur sé það
Steindór, þar sem það er hann,
sem felur yfirstjórninni að
halda hátíðina. Seinna í mál-
flutningi sínum reyndi hann
að bera sig undan þessu með
ennþá furðulegri rökuni; að
þótt við séum að vísu skólinn,
þá verðum við að beygja okk-
ur undir þá staðreynd, að
svona standa málin í dag.
En hvernig standa málin í
dag?
Áð vístx höfutn vI3 íeaglð.
hlutdeild í skólaráðL En er
það nokkur Svínnlngur? Þvf
er til að svara, að I raun og
veru höfunr við aðeins emn
fulftrúa í skólaráði, því falfí
atkvæði jöfn, ræður atkvæði
meistara. Og það vila sennt-
Iega allir hver kom því ákvæði
inn í reglugerðina!
Mér virðist að grunntónn í
öllum málflutningi þeirra
manna, sem andmæltu tillög-
unni, vera hræðsla við vondu
mennina, það er að segja þessa
Ijótu komma. Megintilgangur
tillögunnar væri í raun og veru
pólitískur undirróður, sem
hefði það markmið að grafa
undan ítökum þeirra hér í skól
anum.
Hvers vegna kemur þessi
tðnn fram? Jú, það er vegna
þess að þeir viðurkenna með
þessari framkomu, að þeir eru
raunverulega að missa undir-
tökin hér sem og annars stað:
ar. Þetta eru fálmkenndar til-
raunir til að halda í ekld neitt
og þar af leiðandi fyrirfram
dæmdar til að mistakast. Það
kom einnig fram, að við vær-
um að taka Háskólann til fyr-
irmyndar. ! þessu felst nokkur
sannleikur, en hitt er svo ann-
að mál, hvort við hefðum ekki
mátt vera fyrri til, þar sem
þetta andlausi form hátíðar-
innar er nánast steinrunnið,
svo ekki sé me;ra sagt. Upp-
haflegi tilgangur 1. des. fer
þannig fyi;ir ofan garð og neð-
an, ég efast um að allir viii
hvað gerðist þennan merkilega
dag, og því er ekki úr vegi að
varpa fram þessari spurningu:
Hvað gerðist eiginlega 1.
des. 1918? Gera menn sér al-
mennt grein fyrir því, ef svo
er ekki, þá náðist sá merki
áfangi í sjálfstæðisbaráttunni,
að sambandslögin voru sam-
þykkt, sem leiddi síðar til fulls
sjálfstæðis 1918.
Mín slcoðun þar af leiðandi
er sú, að tilefni til hátíðarinn-
ar se fyrsí og fremst að náana
oklcur S að standa vörð um
sjálfstæði lands vors, og það
hljóta allir að sjá, að við stönd
um ekki vörð um sjálfstæðið
með því að útbelgja okkur af
alls konar sætindum, eða eins
og einn góður maður sagði,
hátíðin er metin eftir því hvað
nemendur fá gott að borða.
Þegar sýnt var, að tillagan
næði fra mða ganga, hófst
sá mesti darraðardans, sem um
getur meðal þessarra manna,
fjöldinn allur af breytingartil-
lögum streymdi inn, en allar
þessar tilraunir til að lcoma í
veg fyrir að tillagan í sinni
upphaflegu mynd næði fram
að ganga, misheppnuðust al-
gjörlega. Þar með er ég ekki
að segja, að við værum á nokk
urn hátt hræddir við að Iáta
kjósa um hana í skólanum,
því að hún hefði örugglega
verið samþykkt þar, eins og
allir hljóta að vera sammála
um, ef við lítum á hvernig at-
kvæði féllu við atkvæðagreiðsl
una. Með voru u. þ. b. 150, en
á móti einungis kringum 10.
Að skólafundur skyldi kolfella
allar breytingartillögunar, seg-
ir sína sögu.
Að lokum vil ég segja þetta:
Það er hægara að koma í veg
fyrir hin lamandi áhrif van-
ans en að brjóta rótgrónar
venjur á bak aftur. Menn mega
ekki bíða þess, að vaninn lami
framtak þeirra. Jafnvel venjur,
sem eru góðar yfirleitt, hafa
sínar skuggahliðar, ef þeim er
ekki samfara sífelld nýsköpun,
sífelld viðleitni til rýmkunar
og breytingar.
Og það er í þessum anda,
sem við eigum að starfa sva
að 1. des. megi takast á þann
hátt að hann verði skólanum
til sóma og kveiki þann neista,
sem verði til að efia iand vort
og þjóð.
Lifi byltingin!
Árni Steinsson. 6T
5. þing LIIVI
Framhald af bls. 1.
„gaumur gefinn og tillit tekið til þeirra.“ Þar með
hefur verið gefin viðurkenning fyrir því að sam-
þykktir og ályktanir verði lesnar, að minnsta kosti,
en ekki stungið undir stól. En það hefur helzt verið
haldið fram að passívistum í okkar hópi, að það sé
algjörlega tilgangslaust að krefjast einhvers, því
því verði enginn gaumur gefinn. Þessi ummæli
menntamálaráðherra ættu að duga til að þagga
niður þessar raddir. Ræða menntamálaráðherra verð
ur því að teljast bein hvatning til skólafólks uin
aukinn áhuga á eigin málefnum. Reyndar verður að
teljast furðuleg sú deyfð, sem virðist rílcja meðal
nemenda varðandi hagsmunabaráttu þeirra sjálfra.
Þeir sætta sig við núverandi kerfi — sennilega af
ótta við að lenda í andstöðu við það. En rétt er
að geta þess, að þrátt fyrir nokkra sérstöðu í þjóð-
félaginu, rwega nemendur elcki einangra sig. Við
verðum, sem allra fyrst, að skilgreina stöðu okkar
innan þjóðfélagskerfisins og jafnframt gera okkur
grein fyrir því, að fleira getur fallið undir hags-
munabaráttu olclcar en til dæmis hversu marga full-
trúa við eigum í skólaráði o. s. frv. Það hlýtur
einnig að vera hluti hagsmunamála okkar hver
afstaða fólks er til að lifa í landinu. Og um slík
málefni finnst mér að við ættum hildaust að leggja
krafta okkar saman við þau öfl önnur, sem vinna
að sama málefni. Þar á ég t .d. við samstöðu við
verlcalýðsstéttina varðandi launakröfur og. því um
2 LITLI MUNINN
Magnús Torfi Ólafsson, menntamálaráðherra, flyt-
ur ræðu við setningu LlM-þingsins.
líkt. Við verðum sem sagt að gera okkur ljóst, að
hagsmunabaráttan er stór pólitísk og við megum
ekki kljúfa okkur frá þeim hópum, sem stefna að
sömu eða svipuðum markmiðum og við.
Ræðukorn flutti rektor MT. Hann kvartaði rnikið
undan húsnæðisslcorti, eins og lög gera ráð fyrir,
eða getur rektor á Reykjavíkursvæðinu verið þekkt-
ur fyrir að tala við mann án þess að minnast lítil-
lega á skortinn? Þar kom að í ræðu rektors, að
hann áréttaði að nokkru orð menntamálaráðherra.
Orðrétt sagði hann: „Ég held að það kunni góðri
lukku að stýra að nemendur menntaskólanna í æ
ríkara mæli láti málefni skólanna ti! sín taka.“ A8
vísu eru þessi ummæli ekki nándar nærri eins
skorinorð og menntamálaráðherra. En í þeim felst
viss viðurkenning á því að nemendur gætu haft
einhverjar skoðanir á málefnum skólanna og jafn-
fram að möguleiki væri á að taka tiiiit til þeirra.
Síðan komu all íhugunarverð orð um aðild nem-
enda að skólastjórn: „ . . . hiutdeild vkkar á þessu
sviði (þ. e. skólastjórn) gæti orðið til þess að bæta
andann í skóiunum, bæta umgengnisvenjur og allt
samstarf nemenda."
Þessi síðustu orð gefa til kvnna að helzt sé hægt
að nota fulltrúa nemenda í skólastjórn til þess að
vera nokkurs konar hlaupatikur. Þ. e. bera aðeins
skítugasta hluta ábvrgðarinnar í skólastjórn, svo
sem eins og vandlætingar og leiðinda tilkynningar,
en ekki hleypa þeim of nálægt ákvarðanatekt, sem
varðað getur heill allra nemenda. Sé þessi skilning-
ur minn réttur, þá verð ég að yfirlýsa, að þetta er
alveg stórhættuleg túlkun á reglugerðinni. En ann-
an skilning er einnig hægt að leggja í þessi orð.
Þ .e. að þar sem hlutdeild nemenda að skólastjórn
bætir andann í skólanum, væri þá ekki bezt til þess
að gera andann perfekt að láta nemendur hafa öll
völd.
Ég þykist hafa sýnt fram á, að i sumum tilfell-
um er hægt að leggja tvennan skilning í orð for-
ráðamanna. Það er oft að þeir haga orðum sínum
þannig að þau hljóma fallega án þess að þeir þurfi
að komast í mótsögn við sjálfa sig þegar til fram-
kvæmda kemur. Á þessu verðum við nemendur að
vara okkur og meta hverju sinni hvern skilning
ber að leggja í orð slíkra manna.
». M.