Brúin - 01.12.1928, Qupperneq 1

1. árg.
p
Talsvert liefir verið uin það
rœtl manna á milli, undanfarin ár,
að gefa út blað hér í Hafnarfirði.
Skoðanir hafa verið skiftar. Marg-
ir, sennilega meiri hlutinn, hafa
talið œskilegt að hlað væri gcfið
út. Bærinn væri í hröðum vexli.
Mörg af málefnum hans biðu nú
þegar úrlausnar og fleiri bættust
við með hverju ári. Umræður um
nauðsynjamál væru gagnlegar og
hvettu jafnan til framkvæmda.
Hér væri ennfremur hugsað og
talað um landsmál og hverskonar
andleg og verkleg viðfangsefni
þjóðarinnar, engu síður en ann-
arstaðar á landinu. En aðstöðu-
munurinn væri mikill. í öllum
stærri bæjunum, og jafvel sum-
um hinna minni, hefðu ibúarnir
aðgang að blöðum, til þess að
ræða i áhugamál sín. Hafnarf jörð-
ur einn væri þar undantekning.
Borgarar hans ætlu aðeins um
tvo kosti að velja í þessum efnum.
Væri annar sá, að leiða hjá sér
allar opinherar umræður, en liinn
að leita með skrif sin út úr hér-
aðinu, til hirtingar. Sýndi það lít-
inn metnað fyrir hönd bæjarins,
að þola slikt ástand, enda því lalc-
ara við að una, sem bærinn yxi
meira að mannfjölda og bol-
magni lil framkvæmda.
pá voru aðrir, er að vísu kváð-
ust samþykkir því er nú hefir ver-
ið sagt um þöi’f á blaði, en álitu
hinsvegar litlar líkur til þess, að
bæjarbúar kæmu sér saman um
eitt Iilað, vegna ágreinings í stjórn-
málum. Blöðin mundu fljótt
verða tvö. Væri þá fyrirsjáanlegt,
að bæði yrðu fjárhagslegt ofur-
efli, þeirra er að þeim stæðu, og
friðarspillar i daglegu samlifi
manna.
En voru nokkrir, er töldu cnga
þörf neinnar nýbreytni i þessum
efnum, þó möguleg kynni að
vera.
Jiannig horfði þá málið við alt
til þessa.
Nú hefi eg undirritaður byrjað
útgáfu vikúblaðs, með styrk 14
manna úr málfundafélaginu
„Magn i“. Til þess að fyrirbyggja
slrax allan misskilning og grun
um nokkra launung á tilorðningu
hlaðsins, vil eg skýra frá því er
nú greinir. ]?að liefir liittst svo á,
að meirihluti stuðningsmanna
minna mun teljast til íhaldsflokks-
ins, liinir til Framsóknarmanna,
Jafnaðarmanna eða vera utan-
flokka. Nú héfir lílillega orðið
vart þeirrar skoðunar, að þessi
ílialdsmeirililuti hljóti að lita af-
stpðu hlaðsins í lands- og bæjar-
Laugardaginn 1
niálum. par til er þessu að svara:
Blaðið er mín eign og undir minni
stjórn, en ekki stuðningsmann-
anna. Auk þess var þátttaka
margra þessara íhaldsmanna blátt
áfram bundin því skilyrði, að blað-
ið yrði hlutlaust, en allir samþyktu
þeir það hiklaust. Og eg vil grípa
tækifærið til þess að senda hér
með þessum styrktarmönnum
minum, öllum fjórtán, mínar
bestu og alúðarfylstu þakkir fyrir
frjálslyndi þeirra og drengilega
trú á gotl málefni. Fyrir stór-
mannlega ósérplægni þeirra gagn-
vart fagurri hugsjón, sem nú verð-
ur reynd í framkvæmd, fyrir at-
heina þeirra.
Hvað snerlir skoðun á blaða-
útgáfu i bænum, eru eigandi Brú-
arinnar og stuðningsmenn, allir úr
þeim hóp er fyrst var talinn, liér
framar. þeir geta ekkert séð því
til fyrirstöðu, að bæjarbúar sam-
einist um eitt blað, til þess að ræða
i það, sem á góma kann að bera
innan héraðs og utan. Flokka-
sldfting í stjórnmálum standi að
sjálfsögðu óhögguð eftir sem áð-
ur og jafn skýr. Td þessa þurfi
það eilt, að blaðið sé gersamlega
hlutlaust. Geri öllum mönnum og
öllum flolckum nákvæmlega jafnt
undir höfði. Sýni öllum stefnum
sömu sanngirni og flytji jafn fús-
lega mál þeirra allra, hvort heldur
er í þjóðmálum, bæjarmálum eða
liverju öðru efni, er það kann að
taka til meðferðar.
Og slík á Brúin, blað okkar
Hafnfirðinga, að vera. Hún er reist
á þeirri sannfæringu, að öll mál,
jafnvel þau er mest grcinir á um,
megi sækja og verja með fullri
einbeittni og fullum árangri, þótt
gætl sé allrar prúðmensku í rit-
hætti og samviskusamlegrar með-
ferðar á rökum og heimildum.
J7é>lt á skoðanaandstæðinginn sé
ekki litið sem fjandmann, heldur
samborgarar, með jöfnum mann-
réttindum og þcim, er liver og einn
æskir sjálfum sér til liaiida. ]?éitt
sýnd sé á þvi viðleitni að skilja
viðhorf lians við miskliðarefninu
og bera svipaða virðingu fyrir
skoðunum hans og maður kýs að
sínar njóti. I samræmi við þessa
sannfæringu vill Brúin haga fram-
komu sinni i hverju ágreinings-
máli, er hún kanri að flytja um-
ræður um. En þau mál verða aldrei
aðalverkefni hennar né uppáhald.
Fræðandi ritgerðir, ferðapistlar,
ljóðmæli, sögur og innlendar og
útlcndar fréttir mun blaðið færa
lesendum sinum vikulega, til
gagns og skemtunar.
Ritstjóranum er það vel ljóst, að
margir örðugleikar kunni að reyn-
ast á þvi að gera Brúna svo úr
garði, sem hér er gert ráð fyrir.
desember 1928
Um það ber ekki að fást. Alt sem
til umbóta liorfir, krefst þess, að
mennirnir, fleiri eða færri, beiti
orku sinni og áliuga sínum til þess
að lirinda því i framkvæmd. Og
hér verða margir að verki. Allir
Hafnfirðingar eru þess vissulega
albúnir, þegar á reynir, að leggja
fram hjálp sína á einhvern hátt,
til þess að blað þeirra geti orðið
gott blað. Á það samstarf hefir
flokkaskifting og stétta engin
áhrif. peir vita það, að mælt er af
undirhyggjulausri einlægni, þegar
þeim er sagt, að fyrsta og siðasla
atriðið á stefnuskrá blaðsins sé
einmitt hlutleysi í þeirra viðkvæm-
ustu málum, flokksmálunum. Svo
ákveðið lilutleysi, að eigandi blaðs-
ins er alráðinn í því að hætta út-
gáfu þess heldur en að hvika frá
stefnuskránni i þessu atriði, eða
láta það ganga erinda nokkurs eins
flokks, frekar en annars.
Brúin liefir lilotið fullveldisdag
íslendinga að afmælisdegi. pað er
gæfumerki. Yfir deginum hvílir
lielgi í augum þjóðarinnar og hún
treystir því að liann færi sér jafn-
an þá hluti eina, er til happa verði.
Eitthvað af þessu trausti lands-
manna á deginum sjálfum, mun
Brúnni ósjálfrátt hlotnast i liug-
um þeirra. ]?ess trausts vill hún
vera makleg. Öll viðleitni hennar
mun beinast að því, að styrkja
fullveldi göfugustu afla þjóðlifsins.
Fullveldi sannleikans, réttlætisins
og mannúðarinnar. Að þvi starfi
kveður hún með sér allar góðar
konur og alla góða menn, nær og
fjær.
Valdimar Long.
Eftir Sigurð Guðjónsson.
Frá Reykjavík til Björgvin.
„Lyra“ fór frá Rvík fimtudag-
inn 31. mai kl. 6 síðd. Var múgur
og margmenni niður á‘ hafnar-
bakkanum, ekki til þess að sjá oss,
heldur „Súluna“ svonefndu, er þá
var að byrja að sýna list sína.
Skildum við við íslenska liafn- í
sögumanninn á ytri höfninni og j
sté>ðu Norðmenn nú einir á stjórn-
palli. Vorum við öruggir undir í
stjórn þeirra, er ekki einungis eru
frændur vorir heldur og einnig j
einir mestu sægarpar heims. Kom-
um við til Vestmannaeyja eftir
rúmra 10 stunda siglingu og vörp-
uðiun akkerum fyrir svoncfndu
Eiði vestan við Eyjarnar, því að
austan kaldi var á. Voru Eyjarnar
mjög fagrar að sjá, skrúðgrænar
og lcvikar af fugli. Langaði mig
þar í land, en til þess var ekki tími
því að það slóðst á, að þegar við
1. tbl.
höfðum snætt morgunverð um
borð, liöfðu Eyjaskeggjar komið
lýsi því fyrir í „Lyru“, er hún að
jafnaði flytur fyrir þá til Noregs.
Var nú akkerum létt og siglt ausl-
ur með landinu. Bar fátt fyrir
auga á sjónum, nema nokk-
ra landhelgisbrjóta uppi við
ströndina. Var sárgrælilegt að
geta ekki liafl hendur í hári þeirra,
hverjir sem verið liafa. Fjarlægð-
ust nú Eyjarnar og fjöllin á landi
meir og meir, uns bláir linjúkár
þeirra hurfu i sæ. Sigldi nú „Lyra“
alt hvað lnin gat, og kom til Fær-
eyja snemma á sunnudagsmorg-
un þann 3. júni. Sigldum við fram
hjá Kirkjuhæ þar sem þjóðmála-
foringi Færeyinga en óvinur Dana,
að þvi er þeir sjálfir segja, Jóann-
es Patursscn býr. Er staðarlegt
mjög þar heim að líta. Að liálfri
stundu liðinni liöfðum við varpað
akkerum á pórshöfn í Færeyjum.
Er það lítill bær, mjög líkur is-
lensku sjávarþorpi. Blés nú „Lyra“
alt hvað hún gat til þess að vekja
Færeyinga, en þeir virtust aldrei
ætla að vakna. Loks komu þeir
Framli.
Fullveldisdagurinn.
„Þann dag verður bjari
yfir auðnum og bygð.“ —
pannig fórust góðskáldinu Guð-
mundi Guðmundssyni orð í hvatn-
ingarljóði lil þjóðarinnar í sjálf-
stæðisbaráttu hennar.
pessi orð skáldsins urðu að
áhrinsorðum.
pað varð sannarlega „bjart yfir
auðnum og bygð“, þegar dagur-
inn 1. dcscmber 1918 reis úr ægi.
Og við þennan dag — fullveldis-
dag þjóðarinnar — liljóta ætíð að
vera tengdar björtustu og háleit-
ustu hugsanir íslendinga.
pennan dag 1918, endurheimti
íslenska þjóðin sjálfstæði sitt og
frelsi, er liún hafði þráð í margar
aldir. Margra alda óskir, vonir og
þrár þjóðarinnar rættust þennan
dag 1918. — Baráttan fyrir sjálf-
stæði og frelsi þjóðarinnar var á
enda háð, og sigurinn unninn.
pjóðin hafði náð fjörcggi sinu lir
erlendum liöndum, og skyldi nú
geyma þess sjálf framvegis.
Um það, hversu íslensku þjóð-
inni, þctta tíu ára skeið, liefir tek-
ist að gæta þessa lielgidóms sins
— sjálfstæðisins — skal ekki rætt
hér.
Ætlun min er aðeins sú, að
minnast dagsins. —
A Iivern veg hefir þjóðin hing-
að til minst fullveldisins?
pví er fljótsvarað. Hún hefir
engan veginn minst þess á þann
veg, að viðunandi geti talist. Að-
eins 1. dcsembcr 1918, mun hafa