Kirkjuritið - 01.03.1956, Blaðsíða 20

114
KIRKJUEXTIÐ
skíri hann með vatni, en Messías, komandinn, muni skíra með
heilögum anda og eldi? Ymsir fræðimenn hallast að þeirri skoð-
un, og telja benda til sambands milli Jóhannesar og hreyfingar
þeirrar, sem Qumran söfnuðurinn er ein greinin af.
Vitnisburður fjórða guðspjallsins um Jóhannes skírara og trú-
arskoðanir hans er að ýmsu frábrugðinn vitnisburði hinna þriggja.
Koma þar fram hugmyndir, sem einkenna guðspjallið sem heild
og hafa þótt benda til guðfræðilegra áhrifa utan Gyðingdóms-
ins. Jóhannes vitnar um Messías sem „ljósið“, (1. 8) um „gnægð“
hans, (1. 16) og kallar Jesú „þann, sem að ofan kemur“ (3. 31).
Einkennilegt er, að helgiritin frá Qumran nota sömu hugtök,
sem þar af leiðandi hafa verið kunn meðal Gyðingasafnaða í
Palestínu. Getur þetta e. t. v. breytt mati á uppruna Jóhannesar-
guðspjalls, en þar hafa skoðanir guðfræðinga verið æði skiptar,
og flestir hallast að því, að guðspjallið muni ritað í Litlu-Asíu.
Vitnisburðurinn um skírarann og trúarhugmyndir hans verða
enn athyglisverðari.
Utan N. t. og Jósefusar er Jóhannesar skírara talsvert getið
i ritum Fals-Klemensar1) og í bókum Mandea2).
Rit Fals-Klemensar minna hvað guðfræði snertir verulega á
Qumranritinu, en bera þó að öðru gnostiskan3) blæ en þó gyð-
inglegan. Ritin ráðast á skírarann. Telja þau, að hann hafi
valdið klofningum í kirkjunni. Hafi fyrsti klofningurinn orðið
af völdum „Saddúkeanna“, sértrúarflokks, sem hafi komið fram
„þegar, meðan Jóhannes var á lífi“. Leiðtogar flokksins eru nefnd-
ir, Dosiþeus, og Símon töframaður. Eru þeir annars staðar þekkt-
is sem „gnostikar". Er einkennilegt, að þeir skuli taldir vera
Saddúkear, — í ritum Fals-Klemensar. — Hér kunna Qumran-
Hinn rétti Klemens — átti að hafa verið þriðji biskup í Róm eftir
Pétur (4.). Flest um hann hugarflug.
2) Sértrúarflokkur í Babyloníu sunnarlega. Enn til.
3) Af gnosis — þekking. — Haft um trúarstefnu á 1. öld e. Kr., sem
taldi sig búa yfir æðri og meiri þekkingu en kristindómurinn. Austræn og
hellenistisk áhrif.