Alþýðublað Hafnarfjarðar - 12.01.1930, Síða 1

Alpýðnblað Hafnarfiarðar
I. árgangur. 12. janúar 1930 1. tölublað.
A-1 is ti n ri er listi al pýðun nar!
Inngangsorð.
Með þessu blaði hefst blaðaút-
gáfa Alfjýðuflokksins í Hafnar-
firði. Á liað mál sína sögu, eins
og öll önnur mál, þó að eigi
verði hún rakin hér að sinni.
Er oss Ijóst, að blaðaútgáfa
jjessi er og verður að eins til-
raun, — lítill vísir, sem einungis
verður að beri og dafnar þvi að
eins, að blaðið mæti velvild, og
að pví verði hlúð. Kemur þá
einkum til kasta hafnfirzkrar al-
'þýðu, því að henni mun það
standa næst.
Skipulag og form blaðsins er
ekki að fullu ákveðið enn þá,
og að eins til bráðabirgða hefj
ég tekið að mér ritstjórnina, eri
oss fanst sjálfsagf og eðlilegast
að standa i skjóli og undir vernd
okkar flokksbræðra í Reykjavík,
að minsta kosti þar til fyrirtækið
á örugga framtíð og stendur á
föstum fótum.
1 nánustu framtið mun blaðið'
ræða ýms merk mál, er snerta
sögu og velferð bæjafins, svo
sem fjárhagsmál, fátækramál,
skólamál, hafnarmálið o. s. frv..
ásamt greinum um dægurþras og
dagskrármál. Mun verðp kapp-
kostað að halda sér við kjarna
málanna, en sneytt sem mest hjá
persónulegu hnútukasti. Auk þess
mun blaðið flytja fréttir og aug-
lýsingar cftir því, sem tilefni er
til og rúm leyfir.
Eru allir góðir flokksmeno
beðnir að miðla úr nægtabrunnj
vizku sinnar og senda ritstjóran-
nm greinar um góð og gagnleg
efni, og segja honum fréttir i
sima, þar sem svo margt fer
fram hjá þeim, sem mikið sitja
inni
Kaupmenn munu sjá sér hag
í þvi að senda dss auglýsingar,
þvi að vér munum hvetja flokksr
menn vora til að verzla öllu
fremur hjá þeim, er velvild sýna
oss í því efni.
Pessi stuttu inngangsorð eiga
að sannfæra alla um það, að
takist blaðinu að fylgja fyrirætl-
unum sínum, verður það vel þess
virði, að það sé lesið og keypf,
og einn kost mun það hafa fram
/yfjr öll önnur blöð: það er fljót-
lesið og þreytir engan.
Virðingarfyllst.
Þorv. Arnason.
Hvigleiðingar
Vyrir halnlirzkaklósendnr.
Hinn 4. þ. m. hitti ég að máli
ritstjóra „Brúarinnar", hr. Þor-
leif Jónsson, sem þá b«uð mér,
sem einum af fulltrúum Alþýðú-
flokksins, að rita grein í nefnt
blað um stefnumál flokksins.
Kvað hann það ákvörðun útgef-
enda blaðlsins að bjóða báðum
flokkum að skrifa sina greinina
hvorum i næsta tbl., er út kæmj
af „Brúnni", laugard.-ll. þ. m.;
að öðru leyti kvað hann „Brúna"
ekki taka þátt í flokka- eða kosn-
inga-deilum við í hönd farandi
kosningu til bæjarstjórnar.
Nú stendur svo á, að Alþýðu-
flokkurinn í Hafnarfirði hefir á-
kveÖið að ganga í bandalag við
Útgáfufélag Alþýðublaðsins í
Reykjavík, um að eiga þar á-
kveöið rúm fyrir ritgerðir sinar
4im störf og stefnu okkar Hafn-
firðinga, fréttir og auglýsingar.
Tel ég þvi rétt að nota okkar
jeigið málgagn í nútíð og íramtíð,
eða þangað til öðru visi verður
ákveðið. Annars tel ég þetta boð
ritstjórans sæmdarboð fyrir okkar
flokk, þar sem sýnilegt er, að
það yrði tjón aðstandendum
blaðsins og þess flokks, er að þvj
stendur, við í hönd farandi bæj-
,arstjórnarkosningar, ekki vegna
þess, *að Alþýðuflokksmenn séu
ritfærari en íhaldsmenn, heldur
eingöngu vegna afstöðumunar \
svo fjölmörgum atriðum stefnu-
ímálanna, og það eru pessi ntridi,
er ég mun dvelja við í ritsmíð
minni.
Það er gamall og nýr háttur
lslendinga og allra þjóða frá for-
tið, að þegar velja skal menn tij
opinberra starfa í þágu sveita
eða sjávarþorpa, bæja, borga éða
landsins í heild, að treysta bezt
þeim mönnum, sem taldir eru að
kunni að búa fyrir sjálfa sig
og safna auði á eigin hönd.
En merkilegt má það heita með
sæmilega skýrri þjóð og þar sem
nokkur menning býr, að þetta
iiugtak skuli ekki löngu útdautt,
svo illa hefir það reynst, eins
og saga fortíðar, svo skráð og
skýr sem hún er, ber ljóst vitni
um, því að fari tnaður í söguna,
ferðist þar unt sveitir og sjávar-
þorp í fortið og nútíð, mæta oss
ætiö mótsagnir um hið forna hug-
tak.
Eiginhagsmunamaöurinn, sém
ver allri hugsun, störfum og þrá
að einu og föstu takmarki, að
verða ríkur, og lifir í fullu sam-
ræmi við það, beitir áhrifum á
umhverfið, samstarfsmenn, sveita-
og bæja-stjórnir og þingmenn,
hlýtur að háfa minni hæfileika
til að vinna að velferðarmálum
(fjöldans. Auk þess, þegar til
framkvæmda kemur í slikum
málum, þá snerta þau ætið að
meira eða minna leyti hagsmuni
,hinna efnuðu, og því meiri auður
/nefndra manna og því fjárfrekarj
yelferðamál, þess meira skerðist
áf efnum hinna auðugu og eigin-
gjörnu.
Pví er það, að sterkir hags-
munamenn (eiginhagsmuna) vlnna
á móti öllum þeim málum, er
bæta hagsmuni og velferð fjöld-
ans, — alþýðunnar —, en eru
.aftur á móti hinir ötulustu starfs-
menn þeirra mála, er fjalla um
verndun eiginhagsmuna bg til aö
losna sem mest við útgjöld.
J sveitum birtast hagsmuna-
mennirnir bezt í því að hafa
sölsað undir sig beztar og flestar
jarðirnar og hvers konar hlunn-
indi, sem þeim fylgja, að hafa
háð sem ódýrustu vinnuafli og
sem mestum fjármunum í gegp
um afurðasölu og kaup. Slíkir
^nenn nota fjárhagslega afstööu
sína til að auðgast sem mest í
gegn um samvinnukaupfélög og
reynast þá oft ötulir starfsmenn,
pjái þeir sér fjárhagslegan gróðk-
leik á borði.
I uppgahgi' sveitaþorpa og
bæja eiga nefndir menn góðan
jarðveg og skilyrði til fjársöfn-
,unar. Eru því starfshættir þeirra
að ná undir sig öllum þeim
löndum, er likleg þykja til
verðhækkunar, upplögupláss-
um ef þægt er hð
selja upplögu i fiskiveiðabæjum,
— hafnarlóðum, ef um likur tij
hafnabóta er að ræða, o. s. frv.
Einnig þar, sem verkalýðurinn er
öfélagsbundinn, að hagnast af
fjárhagslegum vanmætti einstak-
.linganna.
Er nú fróðlegt að sjá hvernig
þessar myndir hafa birzt í Hafn-
fjarðarbæ. — Á þeim timum, er
Hafnarfjörðúr öðlaðist bæjar-
réttindi og kosin var bæjarstjórn.
voru það Góðtemplarastúkurnar,
sem látnar voru beita sér fyrir
fulltrúavali, enda var þá nokkur
áhugi fyrir banni og bindindis-
málum innan stúknanna. Flokks-
leg áhugamál innan bæjarstjórnar
voru engin, þótt oft væri deilt
og rifist um bita og sopa á þeim
timum.
Garðakirkja var þá eigandi
meiri hluta allra hafnar- og bygg-
jinga-lóða. En þar sem fulltrú-
unum þótti óörugt um, hverjir
yrðu verðmæta lóðanna aðnjót-
andi, var það að bæjarstjórn
keypti landið. Frá þeim tíma og
þar til þeir urðu í minni hluta
hafa fulltrúarnir verið að deila
.niður á sig verðmætustu lóðun-
um við aðalgöturnar og hafnar-
lóðunum, svo sem þær eru, frá
Óseyri og fram að landamærurn
Garðahrepps, með öllum hlunn-
indum og hagsmunavonum, sem
um var að ræða og von var um
að fyndust i framtíð.
Nú skyldi margur halda, að
■'slikt hefðu þeir ekki gert, ef
þugsanlegt hefði verið, að hér
kæmi höfn, sem þyrfti á lóðunum
og réttindunum að halda til á-
gætis bær.um og höfninni. Á
þessum tíma var mikið rætt um
iliafnargeröir um alt land, bygð
höfn, í Reykjavík, rætt um hafn-
argerð í Hafnarfirði og það af
kappi innan skipstjórafélagsins.
Þá er að minnast á afstöðu
bæjarstjórnar til hinna ýmsu
menningar- og framfara-mála
bæjarfélagsins. Nokkru eftir að
bærinn öðlaðist bæjarréttindi og
bæjarstjórn var tekin til starfa,
,fór verkamannafélagið að gera
ýmsar kröfur og ályktanir til
bæjarstjórnar, og var því í engu
sint.
Eitt var það, sem bæjarstjórn
var samhuga um, og það var
að leggja í sem minst og leggja
sem minstar byrðar hver á annars
herðar. Kaup rafstöðvarinnar á
Hörðuvöllum munu vist flestum
(kunn, þegar keypt var af Jóh. J.
Reykdal, sömuleiðis gömlu vatns-
veitunnar, sem að nolckru leyti var
keypt af bænum úr sjálfs síns
hendi. Annars býzt ég við,. að
s«ga bæjarstjórnár Hafnarfjarðar
verði við tækifæri rakin nánar.
Um leið og bæjarfulltrúarnir
voru i bæjarstjórn voru þeir
«ínnig atvinnurekendur. Pví muo
við brugðið, hve kaupgjald var
lágt hér í Hafnarfirði, og þó ó-
víða beitt jafnmiklu bolmagni tíl
að bæla niður réftrríætar kröfur,
jafnt karla sem kvenna.
. Um fjárhaginn er það að sdgja,
að þegar íhaldsmenn mistu völd-
in i ársbytjun 1926, j)á muo bær-
inn hafa skuldað yfir 700000,00