Jólasveinn - 18.12.1927, Blaðsíða 2

JÓLASVEINN
Fátæklingar.
Smásaga.
Það er nótt. Kofinn er lítill, en hlýr.
Á veggjunum hangir netagam. í einu
hominu stendur gamall skápur, og á
súðhillunum em diskar og bollar, sem
eldurinn frá aminum speglast í. Rjett
hjá aminum er rúm með fyrirhengi.
Við rúmið er breið dýna, og í kring-
um hana nokkrir stólar. Á þessari dýnu
sofa fimm lítil böm hhð við hlið. Arin-
inn er hár og hjá honum hggur eldi-
viðarhrúga. Við og við kastast rauður,
flögrandi bjarmi upp undir þakið. Fyr-
ir framan rúmið liggur kona á bæn.
Hún er föl og alvarleg. Það er móðirin.
Hún er alein. Maður hennar er á sjó
og það er komið ofsaveður. Um klett-
ana niður í fjörunni leikur sjávarlöðr-
ið. Harmþrungnar stunur hafsins stíga
upp frá brjósti þess og þrumur og eld-
ingar þjóta um loftið.
Frá því í æsku hafði hann verið í
förum á milli landa. Nú var hann heima
og stundaði fiskiveiðar. Hann barðist
látlausri baráttu við ægi til þess að
hafa ofan af fyrir konu sinni og fimm
bömum. Hann fer á sjó hvert kvöld,
hvemig sem viðrar og leitar á dimmri
desembemótt frá miði til miðs. Altaf
er hann einn, einn með sínar einkenni-
legu hugsanir. I þokunni og nætur-
myrkrinu hvarflar hugur hans heim.
Fyrir hugskotssjónum sínum sjer hann
Jenny, þar sem hún situr heima hrædd
og kvíðafull. Hugir þeirra skapa ö-
sýnisþráð, sem tengir hjörtu þeirra
saman, eins og bifröst tengir saman
himinn, lög og láð með marglitum
böndum. Jenny vindur upp garn, eða
fitlar við önglana. Við hvert stormkast
grípur hana óskiljanlegur ótti. Þá sjer
hún sýnir. Hún sjer sjómann á stjóm-
lausu skipi, sem æðandi sjórinn þeytir
upp að sjávarhömrunum og útsog
brimsins draga með sjer flakið. Hún
sjer hvemig skipverjinn berst árang-
urslausri baráttu við höfuðskepnuraar.
Ef til vill er síðasta hugsun hans um
cmgga höfn við bryggjuna sem hann
fyrir skömmu hafði lagt frá í glaðasól-
skini. Hún kveikir á ljóskeri og vefur
sig sjali. Hún ætlar út til þess að líta
V’fir hafið, og aðgæta hvort ljós logar
í vitanum.
Slagviðri er og sævarrokið lemur and-
lit hennar. Aldrei er vetramóttin eins
dimm og þegar rigning er og ljóslaust
í hverjum glugga.
Alt í einu nemur hún staðar fyrir
framan hrörlegan kofa. Norðvestan-
vindurinn næðir á honum, svo að ýlfr-
ar í hurðinni. Torfþakið er hálfrofið,
það er dökkgult eins og sandurinn við
s j ávarströndina.
„Ó! Jeg hefí steingleymt vesalings
ekkjunni“, hugsar Jenny. „Óveðrið hef-
ir gert mig ruglaða. Hann sagði þó í
kvöld, að hún væri mjög veik og jeg
yrði að líta inn til hennar“.
Hún fór inn. Frá ljóskerinu, sem hún
hjelt á í hendinni brá birtu um hið fá-
tæklega herbergi. Vatnið lak niður um
þakið. Þá leit hún ekkjuna, sem lá í
hnipri í rúminu sínu. Naktir fætumir
stóðu framundan sænginni.
Lík! vofa! Einu sinni ung og lífsglöð
móðir. Nú fátækur vesalingur, liðið lík
eftir hinsta hildarleikinn í lífsbarátt-
unni. Annar handleggurinn hjekk ná-
bleikur og kaldur niður með hálmflet-
inu. Munnurinn var hálfopinn eftir
síðasta andvarpið, sem leið inn í ei-
lífðina.
Rjett hjá fleti móðurinnar var vagga.
í henni lágu tvö ungböm, piltur og
stúlka. Þau sváfu bæði og þá er ljós-
bjarminn skein á þau, brostu þau í
svefninum. Hinsta verk móðurinnar var
að fara úr fötunum og breiða þau yfir
börnin.
Hvað hefur Jenny gert? Með hvað
hleypur hún í fanginu? Hefur hún
rænt? Var nokkuð hægt að taka hjer?
Ilún felur eitthvað undir sjalinu og
hleypur eins og fætur toga.
Hún er óttaslegin, hjartað berst ört
í brjósti hennar. Hún skilur dymar eft-
ir opnar og hurðin slæst um í rokinu
Jenny er komin heim frá kofa hinn-
ar dánu móður. Hún hleypur inn, lokar
á eftir sjer og flýtir sjer að rúminu.
Hún leggur eitthvað ofan í það og
breiðir síðan yfir. Það em böm látnu
ekkjunnar.
Þau vakna og fara að gráta. Hún tek-
ur stól og flytur hann að aminum, tek-
ur bömin upp og gefur þeim að eta.
Þvínæst bætir hún brenni á arineldinn,
setur ketilinn yfir eldinn og afklæðir
litlu bömin og býr þau undir nóttina.
En hún er náföl og lítur út fyrir að
þjást af miklum samviskukvölum.
Ó, guð minn! andvarpar hún. Maður-
inn minn, maðurinn minn, elsku mað-
urinn minn! Hafði hann ekki fyrir nógu
að sjá. Hvað hefi jeg gert Einhver ann-
ar hefði getað tekið þau að sjer, sem
hafði betri ástæður til þess en við.
Hann mun aldrei skilja það. Þama er
hann. Nei, en hann kemur brátt. Það
lýsir af degi. Hvað á jeg vesalingurinn
að segja.
Ó, að jeg skyldi nokkumtíma óttast
komu hans.
Hún íhugaði málið frá öllum hliðum.
Hún reyndi að rjettlæta verk sitt. En
að lokum misti hún tök á hugsunum
sinum. Húh varð ljemagna. Vindurinn
hvein og rigningin buldi á glugganum,
en hún óttaðist ekkert lengur. Með
döguninni barst að eyram hennar klið-
ur sjófuglanna, en hann hafði engin á-
hrif á hana. Hún fjell í djúp myrkra-
hugleiðinga.
Þá var hurðinni hrundið sterklega
upp. 1 dagsljósinu stóð maðurinn
hennar bjartur ásýndum, stór og gerfi-
legur. „Þar kem jeg af sjónum“, sagði
hann, og vatnið streymdi niður af vos-
ldæðum hans.
„Nei, ert það þú góði minn“, sagði
Jenny, og stóð upp og gekk feimnislega
til hans, eins og þegar þau vora í til-
hugalífinu.
Hann tók ofan sjóhattinn og leysti
frá sjer brókina.
Þegar hún leit hans þýða og góðlega
andlit, náði hún að nokkra hugrekki
sínu.
„Hvíhkt veður!“ Það má nú segja.
En aflinn? „ljelegur, ljelegur“.
„Verra gat það ekki verið, því að jeg
fiskaði ekkert. En jeg get hrósað happi
að hafa komist heilu og höldnu heimu
Hvað hefur þú gert?“
„Jeg? Ó, guð minn góður, ekki neitt.
Veðrið gerði mig svo óttaslegna. Jeg
hefi gengið um eirðarlaus. Já þetta er
slæmur vetur.
„En veistu hvað! Ekkjan er dáin".
„Jæ-ja, en hvemig er með bömin?“
„Þau sváfu“.
„Annað er ekki farið að ganga, en
stúlkan, er heitir víst Magdalena, hún
er ekki farin að tala“.
„Jú, Magdalena heitir hún; en dreng-
urinn heitir Guðlaugur“.
„Guð minn góður, en hvað þau vóra
fátæk“.
Við þessi orð færðist alvörasvipur
yfir andlit manns hennar. Hann geng-
ur hikandi eitt skref, lítur í kringum
sig. Hann rífur í hár sjer og segir
gremjulega:
„Hversvegna hefur drottinn, tekið
móðurina frá vesalingunum?"
Hann sténdur kyr og starir á konu
sína, uns hún verður óttaslegin. Þá
snýr hún sjer undan.
„Ur þessu verður drottinn að greiða.
Farðu og sæktu börnin Jenny! Ef
drottinn skilur hvemig ástatt er,
muntu komast að raun um, að hantt
veitir okkur gnægð fiskjar. Farðu!“
„Þau eru hjer“, segir hún um leið
og hún dregur fyrirhengið frá rúm-
inu. X.