Verði ljós - 01.04.1901, Side 5

53
sjóndeildarhring minn, og ég fann það með sjálfum mér, að ef þetta
væri sannleikur, þá og að eins þá yrði lífið nokkurs virði. Það var
ekki fyr en seinna, að hugsunin um annað líf steig upp í sálu minni.
Og mér virðist það auðsætt, hvers vegna hin verulega lifsgleði hlotnast
manninum þá fyrst, er sjóndeildarhringurinn þaunig hefir færst út.
Hví skyldi maðurinn vera að kæra sig um það líf, sem ekkert takmark
hefii- og ekkert verulegt markmið að að keppa ? Því ber reyndar ekki að
neita, að þeir hlutir eru til, sem kristinn maður verður að neita sér um,
að þær freistingar eru til, sem hann verður að yfirhuga; en gleðin vex
og helgast við hvern nýjan sigur, sem liann vinnur á þeim. Og það
er mikið vafamál, hvort þeir menn, er lifa vilja án guðs, og álíta sig
við það vera orðna sannarlega frjálsa, hvort þeir með þvi að láta þessa
hluti eftir sér í raun og veru öðlast þá gleði, er þeir þráðu og höfðu
gert sér í liugarluud, hvort þessi gleði þeirra verður ekki blandin högg-
ormseitri lífsþreytunuar. Öll sannarleg gleði hefir i sér fólginn kraft
til að aukast og yngjast upp, hæfileika til að vaxa og gera lífið með
degi hverjum auðugra og auðugra. Öll ósönn gleði getur að eius um
stutta stund örvað geðið.
Lítum snöggvast á bókagjörð nútímans hér hjá oss, allar þessar
bækur, sem á ári hverju koma fram þegar líður að jólum. Venjulega
eru höfundar þessara bóka úr flokki óvina kristindómsins, eða að minsta
kosti menn sundurtættir af efasemdum. Um hvað hljóða þessar bækur?
Oftast nær um eitt eða annað ástþrungið timabil i lifi einhvers manns-
ins. Þeir lýsa (ef til vill með verulegum eldmóði) sálarstriði því, er
persónurnar, sem þar koma fram, verða að heyja. En hvar er aflið ?
Hvar er það, sem átti að veita manninum hæfileikann til þess að lifa
ekki að eins þetta stutta tímabil, heldur alt líf sitt, J)annig að })að
byggi yfir einhverju innihaldi? Þeunan hæfileika virðist vanta með
öllu. Höfundurinn lýsir —• oft og einatt átakanlega og satt — hversu
samrekstur viðburðanna hefst og eflist, en hina verulegu samræmilegu
úrlausn vantar oftast nær. Skáldskapur vorra tíma snýst allur um hið
sjúka og veika; þar er eiukum lýst mönnum, sem virðast fyrirhugaðir
til sjálfsmorðs eða morfin-dælu, en vantar með öllu magn til að lifa
heilbrigðu, hamingjuríku lífi í æsku og elli.
En þetta magn á kristindómurinn í sér, af því að kristinn maður
hirðir eigi um að lifa í bága við guð, lieldur fær næringu sina frá
honum með þvi að lifa í lífssamfélagi við hann. í þessu felst hinn
mikli leyndardómur kristindómsins. Það er ekki álit mitt, að meðal
kristinna manna geti enga þá menn, er lifi veikluðu lifi, korpulega
manngarma, er fengið hafa allsendis ranga skoðuu k tilverunni; en yfir-
leitt mun sannleikurinu vera sá, að kristindómurinn veiti styrkleika og
heilbrigði. Það er ekki heldur skoðun mín, að kristnir menn geti ekki
fallið fyrir freistingum, — þvi miður er nóg til af slíku, — en lifssam-