Templar - 30.03.1912, Qupperneq 2

18
„Templar“
kcmnr út & hverjum 20 daga freati, miust 18 blöð. Verð
árgangBÍns 2 kr., er borgist 1% júli. Útsölumenn fá 25°/» í
sölulaun.
Ritstjörn, afgreiðslu og innheimtu annast Jotl Arnason,
Box A 21, Beykjavik. Afgr. á Smiðjustíg 6, kL 7—8 siðd.
þjóðaþing verði haldið til að koma því í
framkvæmd.
Það er ekki von að ríkjastjórnend-
urnir geti gefið nein fullnaðarsvör, eink-
um af því að þeir eru ábyrgðarlausir;
þó má sjá á þessum svörum, að þeir
eru sumir málinu hlyntir og munu vinna
fyrir það meira eða minna, og mikil á-
hrif liefir það meðal stjórninálamann-
anna hverjar eru skoðanir sjálfs ríkis-
stjórnandans, þótt ábyrgðarlaus sé.
Margir eiga enn ósvarað bréfinu og
mun ef til vill verða minst á svörin hér
í blaðinu þegar félagið hefir birt þau.
Fyrir nokkrum árum sendi Menelik,
Abessíníu-keisari, lika áskorun til allra
ríkisstjórnenda í heimi, en undirleklirn-
ar eru ókunnar.
Málið hefir mikið unnið við framtaks-
semi Bannlagafélagsins.
Það er þýðingarlaust fyrir bannand-
stæðingana að segja, að enginn máls-
metandi maður ljái þessu máli fylgi sitt,
þvi nú er ljóst, að það á áhangendur
jafnt meðal konunga og kotunga.
H ö n d i n
á vegg Alkóhóls konungs.
(Ræða oftirsira W.F. Crafls dr.phil., Washington)
Dauðskelkaðir vöknuðu áfengis-ágóðanjót-
endur [i Bandaríkjunum] við bannsigrana
1907—1908 og fylktu 5 miljón kjósendum
meðal „hinna skyldu iðngreina". Þeir hafa
talið glerblástursmönnum trú um, að svo
framarlega sem menn eigi haldi áfram að
mölva á skytningunum, verði brátt eigi
annað að „blása“ en á bannmennina. Beykj-
um heflr verið komið í skilning um, að
þeir muni verða atvinnulausir, þegar menn
þarfnist eigi lengur bjór-ámanna —, eins og
eigi mundi þá aukast eftirspurn eftir tunn-
um undir mjöl handa hinum ban-hungruðu
drykkjumanna fjölskyldum, eða tunnum
undir olíu til lýsingar á koldimmum heim-
ilum þeirra. — Með aðstoð þessara banda-
manna og ýmsra annara hafa áfengis-ágóða-
njótendur á síðast iiðnum tveimur árum
unnið fimm ríkisbanns orustur af sjö, og
nærri lá, að þeir tækju aðal-bannvígið
[Maine] herskildi. Þeir hafa unnið aftur
stærstu borgirnar, sem höfðu farið yfir í
„ekkert leyfi“. Og með aukinni velgengni
er drykkjuskapurinn nú í svo miklum upp-
gangi, að slikum hefir hann ekki átt að
fagna síðustu hálfa öld — nema á skeifingar-
árum —. Þetta sýnir oss að vér verðum
að taka kirkjurnar einbeittlegar í þjónustu
vora en hingað til, ef vér ætlum að vinna
hinar úrskerandi orustur.
Þrátt fyrir sigra þá, sem áfengisverzlun-
in nýlega hefir unnið — með því að múta
kjósendum og ógna stjórnmálamönnum —,
sér hinn framsýni maður dóm Aikóhóls
konnngs ritaðan me’1' fimm fingrum guð-
Næsta blað 10. apríl.
TEMPLAR.
legrar handar, er heita: heilsufræði, ætt-
gengi, hagfræði, ættjarðarást, mannúð.
1. Fingnr heilsufræðinnar.
Lög náttúrunnar eru sannarlega elzta
testamentið, en það er fyrst á síðustu tim
um að fundinn er sá Daníel, er ráðið get-
ur dulrúnir þeirra sem standa skrifaðar á
hvítum og rauðum tauga-frumum og bióð-
ögnum. Það var undir áhrifum hinna full-
komnustu tilrauna í iæknavísindum í Þýzka-
landi, Frakklandi, Bretlandi og Bandaríkj-
unum, að C. W. Elliot, forseti Harvard-
háskóians, á sjötugs aidri glataði æfi hug-
sjón sinni, þeirri, að maður ætti eiginlega
að drekka bjór og vín í hófi. Nú lýsir
hann því yfir, að séð í ljósi nútíma-vísind-
anna sé gersamlega „gagnslaust“ að drekka.
Og það eru visinda-tilraunir í Yale, ásamt
öðrum, er knúð hafa Hadley forseta til að
segja, að ef Bandaríkja þjóðinni væri kunn-
gert hvað áfengið i raun og veru sé, mundi
hún gera sérhverja drykkjukrá útlæga.
Hvers vegna ættu ekki kirkjurnar að taka
upp þessi orð Hadley’s og gera alkunna þá
staðreynd, sem prófessor Hodge frá Clark-
háskóla og aðrir auglýsa: áfengið er
„skemdar-framleiðsla" gerils eins.
Við ættum að hafna slíkum hyggindum
sem þeim, er komu fram hjá móðurinni,
er vildi láta „kenna dóttur sinni sögu, að
öllum erfiðu pörtunum undanskildum", og
segja hreinan sannleikann: áfengið er
fljótandi saur.
Að kunngera þessa staðreynd á hverju
torgi Og við hveijar húsdyr, væri að kveða
upp dauðadóm drykkjunnar. Getur nokkur
ímyndað sér að skáld, sem vissi þetta,
mundi þenja sig í dýrðarsöng um „hinar
gullnu veigar“? Eða mundu kurteisar kon-
ur, er þær vissu þetta, rétta prúðum
mönnum hinn „raf-lita“ bjór?
2. Fingur ættgengisins.
Og þegar það er alkunnugt að varir
manns eða konu, er snerta vin, ieiða bölv-
un yfir ófædd börn þeirra, getur þá nokk-
ur ímyndað sér að þau vilji halda áfram að
eyðileggja afkvæmi sín, þótt ef tii vill kynnu
að viija leggja sjálfsheill sína í hættu? —
Prófessor Demme í Bern fann af afkvæm-
um 10 áfengisfjölskyldna að eins 17 af
hundraði fyllilega heilbrigð (normal), en
hjá bindindisfjölskyldum voru þau 88,5 af
hundraði, sem voru full-hraust (normal).
3. Fingur hagfræðinnar.
Hin gamla sönnun fyrir bindindi var sú,
að sá er drykki hlyti að verða ofdrykkju-
maður; hin nýja sönnun er: að eins með
bindindi næst hið mesta framkvæmda-þrek.
Eða eins og John G. Wooley segir: sönn-
unin er ekki lengur fólgin í þurð, heldur
í hæfileika. Vinnu-skrifstofa (Bureu of
Labor) Bandaríkjanna endurtekur í stuttu
máli skýrslu um „Hið hagfræðilega útlit
áfengis-spurningarinnar“ — að nokkru leyti
bygða á svörum við spurningum er send
ar voru helztu fulltrúum amerískra atvinnu-
rekenda — með þessum orðum: „Meira en
helmingur stofnananna skýrir frá kröfu um
að starfsmenn noti eigi áfenga drykki
við sérstakar starfsgreinar eða við sérstök
atriði“.— Starfrekendur ogenda verkmanna-
félög hafa farið villur vega í þeirri skoðun,
að „bann skaði atvinnu". Því, ef nota
ætti fé það sem veitir hundraði manna
vinnu við skósmíðar, til þess að búa til
drykkjarföng, mundu ellefu af hverri tylft
manna verða atvinnulsusir.
Af hverjum dollar1 sem fer í áfengistil-
búning, er hlutur vinnunnar ein 2 cents,
en hlutur vinnunnar af hverjum dollar, er
fer í að búa til aðra hluti, ætlaða til lífs-
þæginda, er 16,2 cents.
í „votu“2 landi er áfengisdrykkja-kostn-
aðurinn að meðaltali hér um bil 125 doil-
ars á fjölskyldu hverja (það er að meðal-
tali 17 doll. 39 cents á nef hvert í „votu“
og „þurkuðu“2 landi, og nálega helmingur
Bandaríkjanna er „þurkaður"). En í Maine-
baráttunni var færð fram sönnun, sem ekki
várð vefengd (því að hún var bygð á töi
um í „The Portland Argus“, helza áfengis-
málgagninu), fyrir því, að áfengisdrykkir
kosta Maine að eins 17 doll. 40 c. á fjöl-
skyldu—1 doll. 48 c. á nef — með allri
þeirri vöntun, sem þó hefir verið á því að
séð væri um að lögunum væri hiýtt, og
þrátt fyrir innflutning undir sambands-vernd
alrikja-viðskiftanna. Hér um bil sama
rýrnun drykkjuskaparins sýnir sig í öllum
bannríkjunum: l1/* * gallons8 af áfengis-
drykkjum móti þjóðar-meðaitalinu 22,86
gallons, eða 61/* gallons á fjölskyldu móti
125 gallons í „votu“ héraði, því að það
mundi verða að minsta kosti 25 gallons á
nef, þegar þjóðarmeðaltalið — helmingur
„þurkaður" — er 22,88 gallons.
I þessu sambandi tilfærum vér hin djúp-
vitru og mikilvægu ummæli ríkiserfingja
Svía, við setningu sumarfagnaðar Good-
Templara í Hessleholm 1910: „Bindindis-
hreyfingin er einhver merkasta hreyfing
vorra tíma, hreyfing, sem kennir mönnum
sjálfstraust og sjálfstjórn. Endamarkið, sem
kept er að, er ekki minna en að Jeysa þjóð
vora fullkomlega frá afleiðingum hinnar
skaðvænu áfengisnautnar. Vitanlega eru
skoðanir skiftar um það, hverjar leiðir sé
greiðastar að þessu takmarki. En að hægt
sé að ná því og að því þ u r f i að ná —
um það eru allir sammála. Á vorum dög-
um harðnar baráttan fyrir tilverunni stöð-
ugt meðal manna, sökum þess að almenn-
um þroska fleygir fram með merkiiegum,
vaiandi hraða. Það er þýðingarmikið fyrir
ríkið, engu siður en einstaklinginn, að gera
alt sem unt er til þess að dragast ekki
aftur úr, verða skilið ósjálfbjarga eftir og
ef til vill verða öflugra ríki eða þjóðflokk
að bráð. Ég held að þessi einbeitta og
jafnframt hvetjandi barátta — sem vitanlega
eflir líkamleg, siðferðileg og sálarleg öfl —
sé lyftistöng aukinnarfrjósemi í vorratíma
áreynslu-verkum vöðva og tauga. Þessi öfl
veita meira megin og meiri nautn við vinn-
1 D o 11 a r (dalur) er 100 c e n t s (hundraðe-
partar) kr. 3,73. Þ ý ð .
* „Vott“ er land það kallað, þar sem leyft er
að selja áfengi og neyta þess, en „þurkað“ aftur
á móti, þegar búið er að banna alt áfengi i
landinu. Þýð.
*í Bandaríkjunum er gallon 4 quarts
eða 8 p i n t s eða litrar 4,40. Vín-gallon er þar
reiknað 3,79 lítrar. — í Bretlandi er gallon 4
quarts, 2 pints eða 8 gills, litrar 4,54. ÞJð.