Templar - 25.07.1912, Blaðsíða 2

42
T E M P L A R.
„Templar“
kemur út & hverjum 20 dagA fresti, miust 18 blöð. Yerð
árgangsins 2 kr., er borgiat 1, júlí. Útaölumenn 26°/# í
sölulaun.
Ritstjórn, afgreiðslu og innheimtu annaat Jon Arnason,
Box A 21, Reykjavík. Afgr. á Smiðjustig 6, kL 7—8 aíðd.
verðleikum. Á ísaflrði er eftirlitið fram-
úrskarandi gott, og er oss kunnugt,
að brytar á skipum, sem þangað koma,
eru mjög varkárir og hafa grófan beig
af lögreglustjóranum þar. Er lokið á
það lofsorði miklu, hve vel og dyggilega
hann gæti skyldu sinnar í þessu efni.
Á nokkrum öðrum stöðum er löggæzl-
an góð, þar sem hlyntir lögreglustjórar
eiga hlut að máli. — — —
Af þessu er þá ljóst, að, af því að
margir lögreglustjórar eru andstæðir
banninu og vilja traðka lögunum, þá
hefir landsstjórnin með undanþágum sín-
um alið upp í þeim kæruleysi gagnvart
gæzlu laganna, í stað þess að beita þá
gagnstæðum áhrifum, sem var bein
skylda hennar. — En hins vegar er nú
þegar fengin reynsla fyrir því, að það
er hægðarleikur að gæta laganna og láta
þau ná ætlunarverki sínu; það er sýnt
á þeim stöðum, sem almennileg og sam-
vizkusöm yfirvöld eiga hlut að máli.
Pað sem andstæðingarnir hafa þvi
verið að fræða menn um með hjali sínu
um brot á bannlögunum, er það, að
við eigum of marga lögreglustjóra,
sem ekki eru færir um að gæta laga og
réttar í landinu, lögreglustjóra, sem eru,
sumir hverjir, aðalforvígismenn þessar-
ar kenningar og búa því til sjálfir aðal-
ástæðu sina gegn banninu.
Við slíku atferli á þjóðin ekki nema
eitt svar, þvi hún fer ekki að fella góð
og heillarík lög úr gildi, af þeirri ástæðu,
að hún hefir ónýta lögreglu, heldur mun
hún grípa til þess, sem er rétt og sjálf-
sagt: Hún útvegar sér betri menn tit að
gœta laganna.
Rétt er, í þessu sambandi, að leiðrétta
þann misskilning, sem svo oft virðist
gera vart við sig hjá mönnum, að bind-
indismenn og Templarar beri einir á-
byrgð á bannlögunum. Nú eru þau
komín í hendur löggæzlunnar og bera
yfirvöld landsins þvi að sjálfsögðu ábyrgð
á framkvæmd þeirra.
En það skal játað, að bindindismönn-
um og bannvinum er það sérstaklegt á-
hugaefni, og það er siðferðileg skylda
þeirra að sjá um það, að lögin séu í
heiðri höfð og þeirra sé vel og sam-
vizkusamlega gætt, og munu þeir af
þeirri ástæðu láta hlutaðeigendur verða
vara við ábyrgðina sem á þeim hvili'r.
Pað er minna en margur hyggur! Hvað
sem bindindis-samtökum eða bindindislög-
gjöf líður — eitt er víst: Heilbrigð skyn-
semi býður manninum að neyta ekki á-
fengis. Og sá, sem neytir áfengis, hefir
glatað heilbrigðri skynsemi. — Af ölvuðum
manni má búast við öllu —, það er undir
tilviljun komið, hvort hann kemur fram
sem engill eða djöfull. Skilrúmið milli öl-
æðis og vitfirringar er minna en margur
hyggur. One who lcnows.
„Klubbarnir“.
Eins og kunnugt er, hafa margir á-
gætir menn fundið sárt lil þess að hinir
svo nefndu »klúhbar«, sem eingöngu
hafa myndast í þeim tilgangi að hafa
um hönd nautn ogveiting áfengis, skuli
ekki vera afmáðir með öllu.
Bæjarstjórn Reykjavíkur skipaði nefnd
manna til þess að íhuga þetta mál og
var það álitið heppilegast að nefndin
aðstoðaði Jón bæjarfógeta Magnússon
við samning laga í þessu skyni, því
kunnugt var að hann hafði það í hyggju.
Hann hefir því borið fram í neðri
deild alþingis eftirfarandi:
Frumvarp
til laga um viðauka við lög frá 11. nóvbr.
1809 nr. 2(>, um verzlun og veitingar áléngra
drykkja á íslandi.
1. gr. Ekkert félag manna má hafa um
hönd í félagsskap neinar áléngisveitingar sin
í milli, né nokkur áléngisnautn fara l'ram í
föstum íélagslierbergjum, nema félagið fái til
þess sérstakt leyfi lögreglustjóra.
2. gr. Engin áfengisnautn má eiga sér stað
í veitingahúsum, sem ekki hafa áfengis-
veitingaleyíi, livorki á veitingastöðum, þar
er látin er í té gisting, né í öðrum veit-
ingaliúsum, svo sem i kafíisöluhúsum eða
öðrum slíkum, — í þeim herbergjum, er veit-
ingar f'ara f'ram i.
3. gr. Brot gegn 1. gr. varða sektum 20—
1000 króna eða einíöldu fangelsi alt að 3
mánaða.
Nú brýtur félag með föstu skipulagi gegn
fyrirmælum 1. gr., og varðar þá eftir þessari
(3.) gr. bæði stjórn l'élagsins og þá þjónustu-
menn félagsins, er taka þátt í veitingunum,
eða ef um ál'engisnautn er að ræða, þá ráð-
endur, er vitandi eigi hindra hana. — Annars
fer um ábyrgð fyrir brot gegn lögum þess-
um eftir venjulegum reglum.
Auk þess er lögreglustjóra heimilt að banna
með lögregluvaldi ef þarf, samkomur félaga,
er að staðaldri hafa veitingar eða áfengis-
drykkju í herbergjum sínum, eða of'tar en
tvisvar hafa sætt sektum f'yrir brot gegn 1.
gr. þessara laga.
4. gr. Brot gegn 2. gr. varða sektum 50—
500 kr.
Auk þess skal sá, er veitingar hefir um
hönd á slíkum veitingastað, og brotlegur
hcfir orðið tvisvar, haf'a íyrirgert rétti sínum
til veitinga.
5. gr. Sektir þær, er um ræðir í lögum
þessum, renna í sjóð sveitarfélags þess, þar
er brotið er f'ramið.
6. gr. Með mál eftir lögum þessum skal
l'arið sem almenn lögreglumál.
7. gr. Lög þessi öðlast þegar gildi.
Laugardaginn 20. júlí var frumvarpið
til 1. umr. í deildinni. Flutningsmaður
lýsti tilefni laganna og kvað nauðsyn
bera lil þess að stemma stigu við klúbb-
unum og hafa hemil á leynisölu sem ætti
sér því miður stað, bæði í Reykjavík og
austur með þjóðvegunum. Væri frurnv.
tilraun í þá átt.
Frumv. var vísað til 2. umr. í e. hlj.
Samþ. var að vísu málinu til nefndar
og hlutu kosningu:
Jón Magnússon með 20 atkv.
Mattías Ólafsson með 15 alkv. og
Sig. Sigurðsson með 11 atkv.
Meðferð þessa máls á þinginu verður
lýst í næstu blöðum.
Grjaldda^í blaðsins var 1. þ. m.
Fjárhag'sathug'anir.
Peningamálanefndin, sú er skipuð var í
fyrra, hefir int mikið starf af hendi og gefið
út stórt og ítarlegt álit.
Þess skal strax getið, til þess að fyrir-
byggja allan misskilning, að þeir nefndar-
mennirnir, Sigurður Hjörleifsson og Magnús
Blöndahl lýsa því yfir á bls. 27 í nefndar-
álitinu, að þeir séu ekki samdóma hinum
nefndarmönnunum : Klemenz Jónssyni, H.
Hafstein og Aug. Plygenring um álit þeirra
á aðflutningsbannslögunum og áhrifum
þeirra á búskap landssjóðsins. Það sem
hér verður sagt um störf nefndarinnar, er
því beint að þeim þremur síðarnefndu
nefndarmönnum.
í neðanmálsklausu á bis. 19 í nefndar-
álitinu stendur: „að sé meðaltal áfeng-
isdrykkja þeirra, sem inn fluttust. á ári
hverju 1905, 1906 og 1907, reiknað til
aðflutningsgjalds eftir núgildandi toligjalda-
upphæðum, þá nemur aðflutningsgjaldið á
ári 374,000 kr. eða 750,000 kr. á fjár-
hagstímabili", og bera þeir þetta svo sam-
an við aukningu tóbakstollsins.
Reynsla fyrri ára er sú, að meðan inn-
flutningur á öðrum vörutegundum marg-
faldaðist, þá stóð áfengisinnflutningur í stað,
svo þetta álit er lika með tilliti til þess
bygt í iausu lofti. Þar að auki neitum
vér því, sem gersamlega röngu, að reikna
aðflutningsbanninu þann tekjuhalla (374,000
-r-180,000—194,000) hjá landssjóði, sem
aldrei hefir orðið til, sem beinlínis er gefið
í skyn með tilvitnuðum orðum nefndarinnar.
Þeir sömu nefndarmenn hafa látið í Ijósi
þá skoðun, að þeir vildu afnema banniögin
og láta landið taka einkasölu á öllu áfengi.
Að þessu sinni skal þetta mál eigi tekið
til athugunar, en að eins getið þess, að ó-
mögulegt er að hugsa sér að Ijósara dæmi
fynnist um rotinn og gerspiltan hugsunar-
hátt.
Þeir hafa lagt afarmikið kapp á það,
meiri hlutinn, að telja mönnum trú um
að alt sé ómögulegt eða lítt mögulegt nema
með því að hafa áfengið í landinu og að
það só hyrnÍDgarsteinninn undir framtíðar-
velmegun þjóðarinnar og landssjóðsins, það
sé sá brunnur sem aldrei tæmist, sbr. hin
tilvitnuðu atriði nefndarálitsins, það sé rótt-
látasti og bezti gjaldstofninn, sem hægt só
að byggja á þjóðarbúskapinn.
Þeir hafa með þessu sýnt það Ijóst og
greinilega, að þeir hafa ekki minstu hugs-
un á því, hvað sé sú sanna og rétta hag-
fræði í þessum greinum. Þeir eru ánægðir,
ef þeir geta einhvern veginn náð krónun-
um í landssjóðinn; en þeir kæra sig ekkert
um það þó það kosti þjóðina heilsu og
eignatjón, sem nemur mörgum sinnum
meiru á ári hverju.
Pað væri rótt í þessu sambandi að benda
á orð þau, sem fyrv. forsætiráðherra Dana,
J. C. Christensen, lét sér um munn fara
grundvallarlagadaginn 5. júní þ. á. í ræðu,
er hann hélt i Ringköbing:
„Ríkið mundi Jiafa ömetanlegt gagn af
því ef teJcjumar af áfenginu minJcuðu,því
þá muncli sparast miJcið af útgjöldunum
til fátœJcraframfærzlu, hetrunarJnisa og