Templar - 01.10.1928, Síða 3

TEMPLAR
3
ur var mjer eins og dýrlegasta guðs-
þjónusta. Hann bar af öllu, sem eg
heyrði og sá i för minni. Min fátæklega
frásögn fær ekki Jýst honum, eins og
vera ber. (Frh.).
Brynleifur Tobiasson.
Á vegamótum.
I.
Vafalaust hefir engin kynslóð lifað
annað eins byltingatimabil eins og sú,
sem nú er uppi.
Nítjánda öldin er talin að vera lang-
samlega mesta framfaratimabilið í sögu
mannkynsins. En sá aldarfjórðungur,
sem liðinn er af 20. öldinni, tekur svo
langt fram að þessu leyti öllu, sem áð-
ur hefir þekst, að breytingarnar, sem
hann hefir leilt í ljós, mega miklu frem-
ur te'jast bylting heldur en framför i
vanalegum skilningi.
Svo langt hafa mennirnir nú komist
i þvi að gera sjer ekki að eins jörðina held-
ur alla náttúruna undirgefna, að mestu
hugsjónamenn mun sist hafa órað
fyrir sliku um siðustu aldamót, hvað
þá fyr.
Alt orkar þetta mjög á daglegt lif
manna, háttu þeirra, starfsemi og hugs-
unarhátt. Margt það, sem talið var gott
og gilt og álitið viðurkend sannindi á
uppvaxtarárum þeirra, sem nú eiu full-
tiða menn, hefir orðið að þoka fyrir
nýjum kenningum. Hefir flest úr skorð-
um gengið á ýmsum sviðum mannlífs-
ins, alt ofan frá skipun heilla þjóðfje-
laga niður í starfsháttu og lífsskoðun
einstaklinga.
Heimsstyrjöldin 1914 —18, ægilegasti
hildarleikurinn, sem háður hefir verið,
siðan heimur bygðist, gerði sitt til að
umturna öllu meðal vestrænu þjóðanna.
Áhrif stórfeldra styrjalda hafa jafnan
verið vlðtæk og oft langvarandi, en þó
líklega aldrei neitt í líkingu við það,
sem þessarar siðustu.
II.
Á sama tíma, sem þessi bylting fer
fram úti i heiminum alt í kringum
oss, og vjer verðum fyrir mörgum og
margvislegum áhrifum af ölduganginum
meðal nágranna vorra, er hjer í voru
fámenna þjóðtjelagi að gerast ýmislegt,
sem orkar stórlega á alt þjóðiifið og lif
hvers einasta þjóðfjelagsborgara.
Stórfeld breyting á atvinnuvegunum
orsakar byltingu að þvi er snertir bæði
lifnaðarháttu og hugsunarhátt almenn-
ings. Þungamiðja þjóðfjelagsins færist til,
úr sveitunum, þar sem hún hafði alla
tið verið frá því er land bygðist, og í
kaupstaðina og þjettbygðu þorpin með-
fram ströndum laudsins. Þjóðin hættir
að vera bændaþjóð, og verður á tiltölu-
lega afar skömmum tíma aðallega kaup-
staðalýður. Að visu býr enn nálægt
helmingur landsmanna í sveitum. Eu
áhrifin frá kaupstöðunum eru svo marg-
falt sterkari heldur en áhrifin frá sveit-
unum, að kaupstaðamenningin er sýni-
lega að leggja undir sig landið. Sjer þess
greinilega merki um land alt, og miðar
óðfluga ár frá ári.
Stjórnmálabaráttan, sem um marga
tugi ára hafði mjög tekið fangna hugi
landsmanna, er til lykta leidd, um
stundarsakir að minsta kosti, og landið
viðurkent sjálfstælt riki. Að visu orsak-
ar sú breyting enga stórfelda umturnun
innan þjóðfjelagsins, en stjórnmálastarlið
og áhuginn beinist inn á nýjar brautir,
viðfangsefnin verða önnur, stjórnmála-
fiokkarnir, sem áður bölðu myndast út
af sjálfstæðismálinu, riðlast, og ný
fiokkaskifting verður á gjör-ólikum
grundvelli.
III.
Maðurinn er að allmiklu leyti jarð-
bundinn sem jurtirnar. Sje jurt tekin
upp með rótum úr þeim jarðvegi, sem
hún var upphafiega gróðursett f, og
flutt á annan stað og i annan jarðveg,
þarf varlega að fara, svo að ekki komi
kyrkingur i hana eða hún jafnvel visni
og deyi. Og hversu varlega sem farið
er, verður tæplega hjá þvf komist, að
fiutningurinn dragi til muná úr vextin-
um fyrsta kastið, meðan jurtin er að
venjast hinum nýju lifsskilyrðum.
t*að er eðlilegt að menn eigi erfitt
með að átta sig, er þeir eru alt f einu
eða tiltölulega snögglega settir undir ný
lffsskilyrði, ólik þeim, sem þeir höfðu
alist upp við. Það fer varla hjá þvf að
eitthvað meira eða minna fari að for-
görðum hjá þeim af þeim vaxtarhæfi-
leikum, sem þeir voru úlbúnir með eða
höfðu aflað sjer. Fyrir mörgum hlýtur
svo að fara, að þeir njóta sín aldrei f
hinum nýja jarðvegi. Lif þeirra kemst
alt á ringulreið, þeir finna ekkert tak-
mark til að keppa að, og þó þeir eygi
eitthvert takmark, þá ná þeir aldrei
neinum tökum á tilverunni Starfsorkan
fer öll í eintómar ráðagerðir og bolla-
leggingar, eða f hæsta lagi f byrjanir,
sem aldrei öðlast framhald.
Frh.
Brostnir hlekkir.
Br. Pfetur Jóhannsson bóksali á
Seyðisfirði andaðist 2. júli í sumar
eítir langa legu. Á st. »Alvör« nr. 188
og Reglan i heild sinni þar á bak að
sjá einum sinna elstu og tryggustu
fjelaga, sem í samfleytt 40 ár hafði
starfað með dugnaði og trúmensku
undir merkjum Góðlemplara, og aldrei
þvikað frá settu marki.
Br. Pjetur var Norðlendingur að ætt
og uppruna, fæddur i Húnavatnssýslu
7. nóv. 1864. Hann nam bókband í
Reykjavík og stundaði það um hrið
í Kaupmannahöfn og síðan á Seyðis-
firði frá 1895. Hann gekk í Góðtempl-
araregluna, er bann var við nám f
Reykjavik og yfirgaf hana aldrei siðan.
Allir, sem kynni hölðn af Pjetri sál„
eru sammála um, að með honum sje í
val fallinn framúrskarandi áreiðanlegur
maður og drengur góður. Er hans þvf
sárt saknað af öllum, en sárast þó af
eftirlifandi ekkju hans, systur Helgu
Árnadóttur, sem um 38 ára skeið hafði
staðið trúlega við hlið hans, jafnt f
bindindisstarfinu sem i öðrum efnum.
Blessuð sje' minning hans.
Yfirlýsingar
bindindisþiogsius í Stokbhólmi.
Eins og br. Brynleifur Tobíasson gat
um í skýrslu sinni f 9. tbl. »Temp!ars«,
hjeldu fulltrúar bindindisþingsins í
Stokkbólmi fund i Viktoiíasalnum f
Tunnelgatan 19, föstud. 20. júlí. Par
voru þessar yfirlýsingar samþyktar:
1.
Verkefni bindindishreyfingarinnar á
Noiðurlöndum hlýtur að svo stöddu
fyrst og fremst að vera ákveðin bar-
átta gegn sjerhverri þeirri breytingu
á núverandi fyrirkomulagi, sem leiðir
til áframhaldandi áfengisnotkunar, en
jafnframt ákveðin umbótastarfsemi í
þá átt að draga úr og að síðustu út-
rýma að fullu drykkjusiðunum.
Pingið mælir með þvf, að bjeraða-
samþyktir sjeu reyndar f þeim lönd-
um, sem geta ekki enn þá komið á
fullkomnu áfengisbanni. Herða verð-
ur á baráttunni gegn smyglun og
alþjóðareglur að setja til að fyrir-
bysgja það að farið verði í kring um
Helsingfors-samþyktina, til dæmis
veita víðtækari rjett til að kanna
skip, þegar sjerstakur grunur er á um
misbrúkun flagga.
Farið skal fram á að fulltrúar
Noiðurlanda i þjóðabandalaginu stuðli
að þvi að áfengismalið verði tekið á
dagskrá bandalagsins.
2.
Pingið mælir með því að komið
verði á reglubundinni samvinnu meðal
bannsinnaðra þingmanna á Norður-
löndum, og að sett verði miðstjórn,
þar sem sæti eigi tulltrúar úr bind-
indisliði allra landanna, til þess að
frygrja samstarf, bæði í fræðslu og
löggjöf, milli bindindisþinganna. Pingið
leggur sjerstaklega áherslu á nauðsyn
þess að styðja bindindisstarfið meðal
uppvaxandi mentalýðs, sem tilvonandi
leiðandi stjettar og áhritamanna.
Landsnefndutn sje falið að kjósa
fulltrúa í miðstjórnina.
Bannbandalagi Svía (Förbudsvönner-
nas Landsförbund) var falið að gangast
fyrir framkvæmd þessarar samþyktar
og semja frumvarp til starfsskrár fyrir
væntanlega miðstjórn, og leggja frum-