Þjóðmál - 15.03.1971, Qupperneq 1

TIL LESENDA
Blað það, sem hér hefur göngu sína er gefið út af Samtökum frjólslyndra
í Vestmannaeyjum. Aðaltilgangur blaðsins er að stuðla að heilbrigðri skoð-
anamyndun og sanngjarnri gagnrýni á vettvangi stjórnmálanna. Áformað er
að blaðið komi út vikulega og verður það selt á götum bæjarins á mánu-
dögum. Lesendur blaðsins, yngri sem eldri, eru hvattir til þess að senda
blaðinu efni, m.a. er í ráði að hafa sérstakan þátt í blaðinu fyrir stutt bréf
frá lesendum, og vonum við, að sem flestir sjái sér fært að stinga niður
penna og fela blaðinu að flytja það, sem þeim liggur á hjarta.
1. árgangur
15. marz 1971
1. tölublað
Dr. Bragi Jósepsson:
BURT MED FÚSKID!
Um miðjan októbermánuð s.l. kom ég til Vestmannaeyja
í þeim erindagerðum að reka áróður fyrir SAMTÖK FRJÁLS-
LYNDRA OG VINSTRI MANNA, eða „hannibalisía11 eins og
þeir eru stundum nefndir. Þessi stjórnmálasamtök, undir for-
ystu Hannibals Valdimarssonar og Björns Jónssonar, hafa nú
sett sér það markmið, að bjóða fram í öllum kjördæmum
Indsins við næstu alþingiskosningar, sem fram eiga að fara
næsta sumar. Margir þeir, sem teljast glöggir veðurvitar á
sviði stjórnmálanna telja, að hin nýju stjórnmálasamtök geti
búizt við 4 til 6 þingsætum að afloknum kosningum, en það
merkir, að Samtökin geta komið til með að hafa úrslitaáhrif
við myndun næstu ríkisstjórnar.
Flokkakerfi í upplausn.
1 bæjar- og sveitarstjórnarkosn-
ingunum síðustu unnu Samtökin
ótvíræðan sigur. Hver einasti listi,
sem Samtökin buðu fram, stóðu
að eða studdu, hlaut einn eða
fleiri fulltrúa kjörna. Samtökin
hlutu 5 fulltrúa á eigin listum í
Reykjavík, Kópavogi, Akureyri,
Akranesi og í Boiungarvík og auk
þess 14 fulltrúa á óháðum og
blönduðum listum, sem ýmist eru
meðlimir Samtakanna eða yfir-
lýstir stuðningsmenn þeirra.
Þessi sigur Samtakanna í fyrstu
lotu hefur haft stórvægileg áhrif
á málflutning og atferli gömlu
flokkanna. Innan Alþýðuflokksins
hafa komið upp hinar illvígustu
deilur um framkvæmd jafnaðar-
stefnunnar í stjórnansamvinnu við
Sjálfstæðisflokkinn. Hið mikla al-
nienna fylgistap Alþýðuflokksins í
kosningunum hefur yfirleitt verið
túlkað sem vantraust á núverandi
stefnu flokksins. Formaður Al-
þýðuflokksins hefur gert tilraun
til þess að koma til móts við hin
róttækari öfl innan ftokksins, sér-
staklega úr hópi yngra fólks og
láglaunafólks. Til þess að sýna
vilja sinn í framkvæmd hefur for-
maður Alþýðuflokksins boðið upp
á viðræður um „vinstra samstarf“.
Áhrif kosningasigurs Samtakanna
á framferði Alþýðubandalags-
inanna einkennast fyrst og fremst
af gremju, en sjálft er Alþýðu-
bandalagið einn sjóðandi grautar-
pottur. Það er ekkert launungar-
mál að eitt af megintakmörkum
Samtakanna er að einangra fuil-
komlega og endanlega þau öfl inn-
an Alþýðubandalagsins, sem vilja
fótum troða sjálfstæða hugsun og
ala upp hóp pólitískra blindingja.
Forystumenn Alþýðubandalagsins
óttast nú mest að tapa því fylgi,
sem þeir hafa haft meðal róttækra
vinstri manna, og að flokkurinn
verði á ný lítill hópur ábyrgðar-
lausra öfgamanna. Viðbrögð Fram-
sóknarflokksins eru enn nokkuð
óljós enda munu þeir vart gera sér
grein fyrir hvert stefnir. Þó hefur
mikiii skrekkur hlaupið I liðið,
þar sem vitað er um fjölda ungra
Framsóknarmanna, sem nú hyggj-
ast veita Samtökunum lið. Sjálf-
stæðisflokkurinn stendur að surnu
leyti vei að vígi enda hafa ráð-
herrar þeirra staðið sig betur en
samstarfsmenn þeirra úr Alþ.fl.
Sjálfstæðismenn taia nvikið um
óeiningu vinstri aflanna, en
sjálfa telja þeir sig fulltnía allra
stétta og boðbera frelsis og fram-
taks. Með þessari stefnuskrá hefur |
flokknum tekizt að tryggja sér
fylgi rnikils fjölda framtakssamra
og dugandi manna og kvenna.
Flokkurinn hefur einnig teygt sig
býsna langt til að framfylgja vax-
andi kröfu almennings um aukið
jafnrétti og heiibrigða skoðana-
myndun. En er kemur til kasta um
öll meiriháttar réttlætismál lág-
launafólks, þá stendur Sjáfstæðis-
flokkurinn trúan vörð um hags-
muni gróðamanna og allskyns
braskaralýðs. Mikill fjöldi einstakl-
inga, sem trúa á fjölbreytt vaxandi
atvinnulíf í landinu hafa þegar tek-
ið þá ákvörðun að styðja Samtök
frjálslyndra og vinstri manna við
næstu alþingiskosningar. Sjálf-
stæðisfiokkurinn hefur því engu
síður en hinir flokkarnir ástæðu
til þess að óttast vaxandi fylgi
þessa nýja pólitíska afls í íslenzku
þjóðlífi. Af því sem liér hefur
verið sagt má vera ljóst að Samtök
frjálslyndra og vinstri manna
munu höggva inn í raðir allra
gömlu flokkanna.
Samtökin í Eyjum.
Það blað, sem nú kemur út í
fyrsta sinn mun þjóna þeim til-
gangi að sameina alla þá, sem
stuðla vilja að sigri Samtaka frjáls-
lyndra og vinstri manna I næstu
alþingiskosningum og með því
veita nýju og fersku blóði inn í
stjórnmálalíf þjóðarinnar. Við
heitum á alla stuðningsmenn Sam-
takanna að taka virkan þátt í
kosningabaráttunni. Þeir, sem
óska að gerast félagsmenn í Fé-
lagi frjálslyndra og vinstri manna
í Vestmannaeyjum geta fyllt út
umsóknareyðublað og sent það til
afgreiðslu blaðsins, Box 173, hér í
Vestmannaeyjum. Einnig eru
stuðningsmenn hvattir til þess að
afla áskrifenda að aðalmálgagni
Samtakanna sem er Nýtt Land,
Ingólfsstræti 8, Reykjavík.
Skráðir félagsmenn í Vest-
mannaeyjum eru nú um 60 (þ.
e. 16 ára og eldri) en auk þess
teljum við, að Samtökin eigi þeg-
ar um 200 atkvæðisbæra stuðn-
ingsmenn hér í Eyjum. Undirbún-
Dr. Bragi Jósepsson
ingur er þegar hafinn uppi á
iandi og má búast við góðum frétt-
um þaðan fljótlega. Þá er þess
einnig að vænta að framboðslisti
fyrir Suðurlandskjördæmi verði
ákveðinn innan skamms.
Bitur persónuleg reynsla.
Af ýmsum gildum ástæðum tel
ég rétt að skýra Eyjamönnum frá
tildrögum þeirrar ákvörðunar
minnar, að taka nú virkan þátt í
stjórnmálabaráttunni. 1 fyrsta lagi
skal tekið fram, að ákvörðunin er
algerlega mín eigin, og margir
þeir sem eitthvað hafa sagt um
málið hafa látið í ljós undrun sína
yfir því, að ég skuli vera að „sklta
mig út á pólití'k", en þannig hef-
ur fjöldi kunningja minna orðað
þaö. Þó virðist mér þeir, sem
mest tala um „skítuga póiitík“
að öUu jöfnu vera virkari og sann-
færðari en aðrar um óyggjandi
leiðsögn síns eigin stjórnmála-
flokks. En það er önnur saga.
Til þess að svara ofangreindri
spurningu, ^iversvegn^ r stjórn-
mál?“, tel ég náuðsynlélé'ím tekja
nokkur atriði frá þeim tíma er ég
sagði upp starfi mínu við Gagn-
fræðaskólann í Vestmannaeyjum
og þar til nú, að ég hef ákveðið
að taka virkan þátt í stjórnmála-
baráttunni með því að stuðla að
sigri Samtaka frjálslyndra og
vinstri manna.
Eftir að ég útskrifaðist frá
Kennaraskóla Islands 1951 var ég
við nám í Englandi í eitt ár. Þar
kynntist ég núverandi eiginkonu
minni Dórote Oddsdóttur, héðan
úr Eyjum. Meðal annars af þeim
ástæðum settumst við að í Vest-
mannaeyjum eftir að við giftumst.
Fyrstu árin kenndi ég við Barna-
skóla S.D.A. en síðan við Gagn-
fræðaskólann 1 Vestmannaeyjum.
Árið 1959 stakk ég upp á því við
skólastjórann, Þorstein Þ. Víg-
lundsson, að við breyttum dálitið
til og tækjum upp nýjar kennslu-
aðferðir í ensku, sem ég hafði
kyn.it mér bæði í Englandi og á
námsskeiðum í háskólanum. Þor-
steinn taldi því ekkert til foráttu.
Þetta haust hóf ég því kennslu í
tveim bekkjardeildum og notaði
nýju aðferðina (Direct Method)
við enskukennsluna. Árið eftir
hélt ég áfram i öðrum toekk og
byrjaði jafnframt aftur með tvær
1. bekkjar deildir. Ailt frá því ég
byrjaði með þessa nýju aðferð var
ég mér þess fyllilega meðvitandi,
að grípa yrði til sérstakra ráðstaf-
ana þegar að landsprófi kæmi.
Þetta mál ræddi ég ítarlega við
skólastjóra og ákváðum við að ég
færi til Reykjavikur til þess að
ræða við formann landsprófsnefnd-
ar, sem þá var Jón Magnússon. Að
þeim viðræðum loknum var ég
þess fullviss, að forráðamenn
skólamála sáu enga leið til þess
að ,,innbyrða“ þessa nýju kennslu-
aðferð inn í hið steinrunna skóla-
kerfi þjóðarinnar. Vonbrigði mín
voru mikil, sérstaklega þar sem
árangur þessarar kennsluaðferðar
var augsýnilega mun betri en
gömlu aöferðarinnar. Þegar heim
kom úr Reykjavíkurferðinni var
ekki um annað að gera en að
snúa til baka og taka upp hina
gömlu og virtu kennslubók önnu
Bjarnadóttur. Þetta voru fyrstu
raunverulegu árekstrar mínir við
hið úrelta skólakerfi okkar. Upp
úr þessu tók ég þá ákvörðun, að
fara utan til þess að afla mér við-
bótarnáms, þannig að ég gæti bet-
ur beitt mér fyrir umbótum í
skólaniálum þjóðarinnar.
Haustið 1961 fórum við hjónin
til Bandaríkjanna ásamt tveimur
börnum okkar Oddi, sem þá var 8
ára og Ingigerði Sögu, eins árs.
Eftir þriggja ára sleitulaust ná
lauk ég M.A. prófi f uppeldisfræði
og skólarannsóknum, og þar með
var hinu upphaflega takmarki náð.
Fræðslumálastjóri, Helgi Ellasson
bauð mér fulltrúastöðu á Fræðslu-
málaskrifstofunni og allt virtist í
hinu bezta lagi. Það sem hafði
þó breytzt, hvað sjálfan mig snerti,
var að ég hafði öðlast fyllri skiln-
ing á ákveðnum grundvallaratrið-
um er varða fræðslu og mennta-
mál almennt. Það sem ég taldi enn
vanta, var að tengja þessa þekk-
ingu mfna og menntun því starfi,
sem verið er að vinna og unnið
hefur verið f fslenzkum skólamál-
um. Ég tók endanlega þá ákvörð-
un, með samþykki fjölskyldunnar,
að halda enn áfram námi og vinna
jafnframt að því að skrifa fyrstu
doktorsritgerð um þróun og stöðu
íslenzkra fræðslumála allt fram á
okkar dag. Þessum áfanga lauk ég
formlega í júní 1968, en ári áður
hafði ég ráðist sem aðstoðar-
prófessor við Ríkisháskólann í
Kentucky. Síðustu 3 námsárin
urðu mér lærdómsrík í meira en
einum skilningi. 1 fyrsta iagi var
efni ritgerðar minnar íslenzka
skólakerfið sjálft. Þegar ég lít yfir
þetta starf finnst mér að bezt sé
að líkja því við uppskurð á
ósvæfðri ófreskju.
Á gagnrýni að vera bannvara
í íslenzku þjóðfélagi?
Ég ætla ekki að fara út í ein-
stök atriöi í viðskiptum mínum
við menntamálaráðherra og ráðu-
neytisstjóra. Þó vil ég taka fram
að mér hefði aldrei dottið f hug að
þessir menn myndu rísa upp á aft-
urfótunum í trylltu ofsóknaræði
vegna þess að einn íslenzkur gagn-
fræðaskólakennari, sem reyndar
hafði aflað sér æðstu menntunar á
sviði skólarannsókna, tæki sér það
bessaleyfi að fara að gagnrýna
hina alvitru og óskeikulu embætt-
ismenn. Þetta reyndist þó svo.
Upplýsingaskýrslur og aðrar heim-
ildir frá menntamálaráðuneytinu
hafa ekki staðið mér til boöa.
Menntamálaráðuneytið hefur hafn-
að allri samvinnu við mig um
rannsóknir og aðra fyrirgreiðslu,
sem ég hef boðið. Menntamála-
ráðuneytið hefur stungið undir
stól mikilvægum igögnum, sem
ráðuneytinu var trúað fyrir að
koma á framfæri við ákveðna ráða-
menn, þar með taldir forsætisráð-
herra, þingmenn, hópur skóla-
stjóra og kennara. Ráðuneytið hef-
ur staðið gegn þvf að sett yrði upp
kennslubókavinnustofa fyrir Kenn-
araskólann og starfandi kennara,
en til þessa safns hafði ég útveg-
að nokkur hundruð eintök, Ráðu-
neytið hefur hafnað tilboði mínu
um að skipuleggja prófmat fyrir
íslenzka námsmenn, sem hyggja á
nám í Bandaríkjunum og Kanada.
Ákveðið mat á gildi prófa frá hin-
um Norðurlöndunum er þegar til
og er erlendum námsmönnum mik-
ill styrkur. (1 þessu tilfelli má þó
Framhald á bls. 2