Ægir - 01.03.1954, Qupperneq 17

Æ G I R
47
fræðingur frá A/S Limvann, og var hann
einnig viðstaddur, er tækin voru reynd.
Eimirinn er í tveimur þrepum, og er hann
rekinn með gufukatli stöðvarinnar. Ketil-
gufan hitar fyrra þrepið, en frágangsgufa
þess hitar seinna þrepið, sem vinnur við
undirþrýsting (vakuum). Hitinn límvatns-
uiegin á fyrra þrepinu er um 105 °C, en um
35° C til 40° C á því síðara. Gufunotkunin
er um 5.5 kg fyrir hvert eimað kg af vatni,
en hún væri hins vegar tvöföld, ef eimirinn
hefði aðeins eitt þrep.
Tækin afkasta um 6 000 kg af límvatni á
klst. og skila soðkrafti með 45% til 50%
þurrefni, og er það fyllilega þau afköst, sem
framleiðandi gaf upp. Þessi afköst myndu
nægja síldarverksmiðju, er ynni úr 1600
málum á sólarhring. Tækin voru í notkun
um 10 vikna skeið á síðastl. sumri, og fóru
þau þegar í gang við fyrstu prófun og hafa
unnið truflunarlaust alla vertíðina. Rúm-
þörf tækjanna er lítil, þar sem grunntlöt-
urinn er 4.5X5 m og hæðin 4.25 m. Var því
hægt að koma þeim fyrir í verksmiðjunni,
án þess að byggja yfir þau, þótt þröngt væri
fyrir. í byrjun var gert ráð fyrir að bæta
yrði við manni til þess að gæta tækjanna,
en það reyndist ástæðulaust er til kom.
Soðkrafturinn, sem tækin vinna er seig-
fljótandi vökvi, og var hann á síðastliðnu
sumri blandaður við mjölið. Til þess að gera
þetta þurfti hvalveiðistöðin að auka þurrk-
afköst verksmiðjunnar, og bæta við nokkr-
um skrúfuflytjurum. Landssmiðjan annað-
ist þetta verk og var það gert samtímis upp-
setningu eimisins. Var smíðaður nýr eld-
þurrkari ásamt ofni og öðru tilheyrandi, og
hafa þessi tæki Landssmiðjunnar reynzt
uijög vel.
Blöndun soðkraftsins við mjölið fer þann-
ig fram, að heitum kraftinum er dælt sam-
un við pressukökuna og blandað við hana í
snígli, sem er útbúinn hrærum. Þannig
blandað fer efnið í eldþurrkarann til þurrk-
unar. Mjöl, sem unnið er á þennan hátt, er
nefnt heilmjöl vegna þess, að það inniheldur
soðefnin, og er því ríkara af fjörefnum en
venjulegt mjöl. í Noregi er slíkt heilmjöl
selt hærra verði en venjulegt mjöl. Við soð-
kraftvinnsluna jókst mjölmagn hvalveiði-
stöðvarinnar um 50%, og sýnir reynslan í
sumar að auka má mjölmagnið enn meira.
Einnig má nýta limvatnið, eða hluta af því,
til soðkraftvinnslu eingöngu, en það hefur
ekki verið gert nema í smáum stil.
Efnaverkfræðingarnir Ingi Bjarnason og
Hörður Jónsson hafa annazt allar rann-
sóknir varðandi starfsemi og nýtingu af-
urða livalvinnslustöðvarinnar, og hafa þeir
einnig verið ráðunautar félagsins um til-
högun og fyrirkomulag límvatnsvinnsl-
unnar.“
Sjávarútvegur Nýfundnalandsmanna
dregst saman.
Nýlega var að því vikið hér í blaðinu, að
fiskimenn í Nýfundnalandi teldu sig búa
við svo rýrar tekjur, að þeim væri nauðug-
ur einn kostur að hverfa að öðrum störfum
til þess að geta framfleytt sér og sínum.
Enska tímaritið „The Fishing News“ skýrir
nokkuð nánar frá þessu 5. fehrúar síðastl.
Samband fiskimanna í Nýfundnalandi ásak-
ar sambandsstjórnina fyrir að hafa látið und-
ir höfuð leggjast að ákveða lágmarksverð
fyrir fiskinn að því er Labrador veiðarnar
snertir. Ritari sambandsins segir, að fiski-
mennirnir muni algerlega neita að ráða sig
í skiprúm meðan svo horfi. Árið, sem leið,
var það einungis að þakka afbragðs afla-
brögðum, að fiskimennirnir komu ekki
slyppir frá borði.
Síðastl. fimm ár liefur fiskimönnum í
Lahrador fækkað úr 18 þús. í 10 þús., og
því er gert á fætur, að í ár muni fiskimönn-
unum enn fækka um 2000. Fyrir tveim ára-
tugum stunduðu 650 skonnortur frá Ný-
fundnalandi veiðar við Labrador, en í ár
er búist við, að þær verði einungis sex. Og
af áhöfnum þessara sex skipa eru aðeins
15% ungir menn.