Ægir - 01.05.1967, Side 16

146
Æ GIR
aðarins, en í 10. gr. þessa frv. eru fyrirmæli um þær
ráðstafanir, sem gerðar yrðu í þessu skyni. Felur sú
grein í sér fyrirmæli um þær athuganir, sem fram
þurfa að fara, og nauðsynlega heimild fyrir Rikis-
ábyrgðasjóð til eftirgjafar á kröfum á frystihúsin með
viðhlitandi skilyrðum.
Ákvæðin um aðstoð til frystihúsanna vegna verð-
fallsins er að finna í 6. og 7. gr. frumvarpsins. Er
þar gert ráð fyrir, að stofnaður verði sérstakur sjóður
i þvi skyni, að bæta frystihúsunum áhrif verðfallsins
að verulegum hluta. Ætlazt er til, að sá sjóður, sem
þannig yrði stofnaður, og fengi 130 millj. kr. af
tekjuafgangi ársins 1966 til ráðstöfunar, gæti orðið
vísir að almennum verðjöfnunarsjóði fiskiðnaðarins.
Sveiflur á verðlagi erlendis hafa á undanförnum ár-
um valdið fiskiðnaðinum og þjóðarbúinu i heild ýms-
um erfiðleikum. örar verðhækkanir hafa ýtt undir
hækkanir á kaupgjaldi og hráefnisverði, en þessir
útgjaldaliðir lækka ekki aftur nema að litlu leyti,
þótt verðlækkanir eigi sér stað erlendis. Jöfnun þess-
ara verðsveiflna er því mikið hagsmunamál fyrir fisk-
iðnaðinn, sem mundi bæta þjóðfélagslega aðstöðu hans
og gera rekstur hans og skipulagningu fram á við ör-
uggari og hetri. Augljóst er, að skipulag og starfs-
reglur sjóðs, er hefði það hlutverk að jafna slíkar
sveiflur, verða ekki ákveðnar, nema að undanfarinni
rækilegri athugun og rannsókn, þar sem hæði yrði
kannað eðli þessa vandamáls, sem hér er við að etja,
og sú reynsla, sem fengizt hefur af sams konar
starfsemi annars staðar i heiminum. Það er því ekki
lagt til, að ákvörðun verði tekin um stofnun verð-
jöfnunarsjóðs með þessu frumvarpi. Aftur á móti er
gert ráð fyrir, að sá sjóður, sem settur verði á lagg-
irnar vegna verðfalls á frystum afurðum, geti orðið
visir að slikum sjóði framvegis, ef ákveðið yrði að
stofna hann að undangenginni nákvæmri athugun.
Væri hægt að Ijúka þeirri athugun fyrir haustið og
setja löggjöf um sjóðinn á næsta þingi.
Meginlínurnar í starfsemi verðjöfnunarsjóðs myndu
verða þær, að með innheimtum í hann og greiðslum
úr honum yrðu að nokkru jafnaðar þær sveiflur, sem
verða á heildarverðlagi þýðingarmikilla afurðaflokka
á milli íramleiðsluára. Við mat á verðbreytingum yrði
miðað við meðaltalsverð sömu afurða á nokkrum
undanförnum árum. Sé verð á ákveðnu ári fyrir
ofan þetta meðaltal sé innheimt í sjóðinn, en greitt
úr honum ef það er fyrir neðan. Verðjöfnunargreiðsl-
urnar myndu að sjálfsögðu ekki geta orðið nema
hluti af heildarverðbrevtingunni og væntanlega ekki
meira en um }>að hil helmingur hennar. Þetta mundi
þýða, að verðlagsbreytingar fyrir fiskiðnaðinn sjálfan
yrðu helmingi minni en nú á sér stað. Verðsveiflu-
vandamálið er að sjálfsögðu ekki einskorðað við frysti-
iðnaðinn. öll rök mæla með þvi, að starfsemi verð-
jöfnunarsjóðs yrði miklu viðtækari og næði bæði til
frystingar, saltfiskverkunar og skreiðarverkunar og
einnig til síldariðnaðarins. Einkum er það mikið
hagsmunamál fyrir aðrar greinar sjávarútvegsins, að
dregið sé úr þeim miklu sveiflum, sem verðlagshreyt-
ingar á sildarafurðum valda. Á hinn bóginn er sjálf-
sagt, að sjóðurinn starfi í aðgreindum deildum fyrir
hverja meginafurð.
Áætlað er, að þær ráðstafanir vegna sjávarútvegs-
ins, sem hér hefur verið gerð grein fyrir, muni krefj-
ast greiðslna, er nemi 130 millj. kr. vegna framlags
til verðjöfnunar frystra fiskafurða og 100 millj. kr.
vegna 8% viðbótar við fiskverðið. Ríkisstjórnin telur
eðlilegt, að framlagið til verðjöfnunar verði greitt af
tekjuafgangi ársins 1966, enda er þar um að ræða
ráðstöfun á fé til stofnunar varanlegs sjóðs, svo fram-
arlega sem um þetta verða sett lög siðar. Á hinn
bóginn er nauðsynlegt að gera sérstakar ráðstafanir
til að standa straum af greiðslum viðbótarinnar við
fiskverðið, þar sem ekki er gert ráð fyrir þeim greiðsl-
um á fjárlögum ársins 1967. Augljóst er, að hækkun
skatta i þessu skyni myndi ekki samræmast þeirri
verðstöðvunarstefnu, sem fylgt hefur verið að undan-
förnu, og sem miklu máli skiptir, að beri sem fyllst-
an árangur. Er þvi nauðsynlegt, að útgjöld séu lækk-
uð sem hinum nýju greiðslum svarar. Er í þessu
frumvarpi farið fram á heimild til þess að lækka
greiðslur til verklegra framkvæmda og framlaga til
verklegra framkvæmda annarra aðila á fjárlögum
ársins 1967 um 10%. Er áætlaður sparnaður af
þessu 65 millj. kr. Þá er jafnframt farið fram á
heimild til þess að lækka greiðslur til Jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga fyrir árið 1966 um 20 millj. kr., en
talið er, að greiðslur til sveitarfélaganna ættu á árinu
1966 að nema um 23 millj. kr. hærri upphæð heldur
en gert hafði verið ráð fyrir í fjárlögum ársins 1966.
Þar sem sveitarfélögin njóta mjög góðs af árangri
verðstöðvunarinnar i lækkun útgjalda frá því, sem
ella hefði orðið, telur rikisstjórnin sanngjarnt, að
þau taki nokkurn þátt i þeim ráðstöfunum, sem nauð-
synlegar eru til þess að tryggja framgang þessarar
stefnu. Er því hér gert ráð fyrir, að þau leggi í þessu
skyni fram 20 millj. kr. af þeim umframtekjum, sem
þau ella hefðu fengið fyrir árið 1966. Þá er loks gert
ráð fyrir, að i reynd muni framlag til Ríkisábyrgða-
sjóðs á árinu 1967 reynast 15 millj. kr. lægra en gert
var ráð fyrir í fjárlögum ársins. Samtals nema þess-
ar upphæðir 100 millj. kr..
Undanfarin 3 ár hefur íikissjóður greitt framlag
til framleiðniaukningar og annarra endurbóta i fram-