Ægir - 15.03.1977, Blaðsíða 11

1 annsakaður var, var einungis geld-fiskur
ir ^n^ros^a) • Linuritið fyrir sjóbleikju sýn-
Ve?l|Inra vaxtarhraða eftir að bleikjan hefur
blei^' e*nU s*nni * sjó- Þetta stafar af því, að
hrv lan’ sem var rannsökuð, var einungis
m ®ninSarfiskur sem vex fremur lítið frá ári
ars vegna hrognamyndunar.
b;iinuriti 2 — er sýnir lengdaraukningu
siób]'* i *-1 6ftir arafj°)da í sjó — mætti ætla, að
bieik61^3 fra Svalbarða vaxi hraðar en sjó-
b;ei,ia fra N'Noregi, vegna þess að stór
gr '!a er algeng á Svalbarða. Svo er þó ekki.
stór skýring þessa fyrirbæris sú, að
ils .iei^ja er algeng á Svalbarða vegna lít-
ar Veihiaiags þar, og verða því eldri árgang-
arh ®en®ir í aflanum. Sé borinn saman vaxt-
egi raot sjóbleikju frá nokkrum stöðum í Nor-
svin *emuf 1 Ijós að vaxtarhraðinn er mjög
sjá 3«Ur a Þessum stöðum. Á línuriti 2 má
sam; - Vaxtarhraði sjóbleikju er næstum hinn
Trom 1 am a ^valharða og í Salangen-ánni í
egi ,s. Strandvatninu við Bogen í N-Nor-
í þég ° Litastig á sumrin sé mismunandi
hitj SUm am- I Salangen-ánni verður sumar-
g0 n mest 12—16°C og í Strandvatninu við
á Sv^i Ver®ur hitinn 10—13°C á sumrin. í ám
þes aioarða er hitastig nokkru lægra en á
þragUrn _stöðum; þrátt fyrir það er vaxtar-
agUr ?)°hieikju á þessum stöðum mjög svip-
ann ' r Salangen-ánni verður stór hluti bleikj-
ar ar h>’nþroska eftir að hafa gengið tvisv-
h^n 1 sjávar. Þó verður nokkur hluti
ga kynþroska eftir að hafa gengið einu
sinni til sjávar. Nokkur hluti hrygnanna
verður ekki kynþroska fyrr en þær hafa geng-
ið þrisvar til sjávar. Bæði kyn taka þátt í
hrygningunni á hverju ári eftir að þau eru
orðin kynþroska.
Bleikjutorfur, sem gengið hafa úr sjó í
vötn til hrygningar, dreifa sér fljótt og virð-
ist sem hver einstakur fiskur hafi fyrirfram
valið sér vissan hrygningarstað. Flestir hrygn-
ingarfiskanna eru með tóman maga, þegar
þeir ganga upp í vötn til hrygningar. Bæði
kvnþroska og ókynþroska fiskar taka til sín
fæðu eftir að þeir hafa gengið úr sjó í ferskt
vatn. Bleikjan étur minna eftir því sem líður
á sumarið, og í ágústlok finnst sjaldan nokk-
uð æti 1 bleikjumögum. Hrygningarfiskar
hætta fæðuöflun áður en þeir fara á hrygn-
ingarstöðvarnar. Eftir hrygningu í október
vill bleikjan halda til í kyrru vatni og fer því
úr ánni, þar sem hún hefur hrygnt, í stöðu-
vatn, sé það fyrir hendi. Um veturinn hreyfir
bleikjan sig lítið og étur ekki. En þó að hún
éti lítið sem ekkert yfir veturinn, er hún samt
allvel haldin um vorið, þegar hún gengur til
sjávar.
II. Sjóbleikjuathuganir á íslandi.
Hér verður aðeins getið rannsókna eða at-
hugana sem hafa verið gerðar í Héðinsfirði,
og að litlu leyti í Fljótum, sumurin 1972,
1973, 1975 og 1976. Höfundum þessarar
skýrslu er raunar ekki kunnugt um að nokk-
uð hafi verið birt um sjóbleikjurannsóknir eða
athuganir, sem kunna að hafa verið gerðar
hér á landi.
1. Athuganir í Héðinsfirði sumrin
1972 og 1973
Jón Kristjánsson, fiskifræðingur, skipu-
lagði þessar rannsóknir og vann úr gögnum
þeirra. Örlvgur Kristfinnsson, sem ráðinn var
veiðivörður af leigutökum svæðisins, nokkr-
um áhugamönnum í Reykjavík, sá um gagna-
söfnun, mælingar og athuganir í Héðinsfirði;
báru leigutakar kostnað af þessum rannsókn-
um. Skýrsla Jóns um þessar athuganir, er hann
nefnir „Fiskifræðilegar rannsóknir á Héðins-
fjarðarvatni sumarið 1973. Bráðabirgða-
skýrsla“, liggur fyrir í handriti. Eftirfarandi
atriði eru tekin úr þessari skýrslu.
Um 700 fiskar veiddust í tilraunanet í 90
Æ G I R — 89