Leifur


Leifur - 29.06.1883, Blaðsíða 2

Leifur - 29.06.1883, Blaðsíða 2
jjjóbkostum, og svo til ab sýna, a5 þó |)oir í | m'ivg lumtnið ár hsl’óu verið hnapptir iun í'harö- incla, harðstjórnar og kúgunar fangelsi, og pcirj pessvcgna okki licföu haft tækiíæri til að nota sina góðu og miklu liæfilegleika til að vintiia sjg j afram jafnframt öörum mentuöum Jjjóðum. pá j heföu peir Jjó vcrið svo prautseigir að geyma kosti sina og hæfilegioika gegnum alla pá ervið- leika. erpeirhafa haft við að.stiiða. Jafn vol [JÓ allir vceru á eitt sáttir í iyrstu uni petta rnikils varðandi málefni ( íslcnzka ný- leadu stofnun, ) pá hreifði sjer pó í Jjútlega mcininga munur meðal pjóðarinnar; sumuin ef til vilJ, einkum peim, sem lítið 1‘ ggja sig eptir aðskoða tilgang líísins, pótti petta ónauösýnleg og ópárf hugmynd, og vildu pví ekkert um pao skuita að styöja aö fyrirtœkinu, oörmn f.iunst pað óvinuandi verk, vegna ýmsra örðugleika. er peir tmru fyrir, en pað sem lagði hiö síðasta smiSshögg á að drepa pessa fógru og nauðsýn- legu hugmyndbjeruin bil alment niöur, vur aö floítir hinir be/.t nicntuðu menn vorir, cr vjcr h ifóum pá hjer vestra, og sem hefðu átt að vera n»*st leiöandi í pessu mulelhi, fjollu á pcirri athugalcysis yfirsjón, aö láta pá kjarkleysis hug- myud í ijósi, aö pessi hægðarleikur og nauðsynja verk væri óvimsaudí. Hinar pyngstu torfærur, er taldar voru á veginurn, til hindrunar pessu málefni, voru vau- kimnátta pjóöarinnar á innlondri starfscmi og afskekkja svæðis pess, er fyrst var valið fyrir landa vora til að gjöra tilrauu til aö byggjá upp íslénzka nýlendu ogýmislegt fleira, semallt cru ógildar ástæöur til að ónýta fyrirtækið, ef nokk urs lifandi manns sál hefði nokkurn alvöru neista eður kjark til að brjóta niður Iiinar li.tilfjörlegustu torfœrur, erfyrir koma. Áður cnjegbyrja á að sýna fram á hægðarlcik pann, að byggja ís- leir/.ka nýlendu hje: í. liálfu, vil-jeg beHdaniönn- um á landa heima á fróni; peir cru fleiri lmndr- uð mílur frá ölluni mentuöuB) pjóðum á mjög hrjóstngum og óbyggilegum afskurðargeira jarðar huattar pess, er vjer lifum á, og. hafu yíir hreitt. ólgufullt og hcettulegt haf aðsækja, til pess að komast inn 1 hinn mentaöri hcim, til að afla sjer peirra vfsiuda og mantunar, er peir ekki eiga kost á að fá á föðurleiíð íinni, samt som áöur scnda peir sonu sína og dætur inn í hiun incnt- aÖaheiin til aöaflasjer visdóms og pekkingar í ý-Easum greÍHum og pað er enginn oíi að með pesfti móti tœkist peim að fijtja næga Mcntun inn í landið, svo p»ir pyrftu ekkert að standa á baki öðrum pjóðum i neinskonar visindalegu eður vcrklegu tilliti, efyegna fátæktar oghrjóst uglegleika landsins og fyrir óblífu náttúrunnár væri mógulegt eður tilvinnandi að framkvœma nokkra vcrklega starfserni, pað eru pessir nm- getnu stórgallar, 'er hepta allar verklegar frain- farir og banna löndum heima að vinna sig álám jafnframt öðruM pjóðutn, eu ekki afskekkja landsins cða vegalengd frá öðrutn mentaðri pjóðum pessa heims. Jafnvel pó fátækt og hrjóstugleiki landsíns sjeu tveir .iðal ókostir pcss paálítjeg pá pó ckkijafn skaðlega og óbliðti’ náttúrunnar, liúnersá aðal ókostur, sem enjuin lifandi \ rnanni tekst að vinna hina min/.tu bót á; cnværi tíðarfariö svipað pví, sem paö cr hjer í landi, pá mætti víst l'inna pár ir.argvíslegt verk- ■ifni til að stárfa aö; jafnvcJ pó par sjeu hvorki kol nje inálmar, pví pó landíð sje lirjóstugt, pá mætti mikið starfa að jarðrækt ef tlðin leyíðiog miklar nmbætur gjöra, er fjöldi manna g;eti haft atrinnu við, cinnig mtutti auka bseði nauta O'c sauðfjárrækt að mun, cr useði ý'ki ver/.lnnar vöru til að senda útúrlandiuu, og par að auki gæti pað gofið fjólda fólks vinnu aðkonia upp tóvinuu verksmiðjum, og búasjáifir til kJœöi úr sinni cig ln nll, er peir nú senda óunpa til annara Jar.da og kaupa síöan talsrert af laenui aptur, pegar aðrar pjóöireru búnar að taka alían ágóðan af pví að brcyta henni í /oðir, iíka gætu m.irg pi's und mans haft atviauu við að ausa auðlegðiniii upp úi’ hinui svo k illuðu gullnámu kiinguui — 30. — strendur Islands, nefr.I. sjónum, cn auMegð sú er púsundir manna öfluðti gæti' gefið öðrum pús- unclum manna vinnu- vio að bæta vegi landsins og aulca liinar fyr um töhiðu jarðabætur. En pettað cr pýðingar laust að tnla um, pví pað er paö sem aldrei kcmurfyrii’ u íslandi að náttúraii breyti sjcr, jeg cr einungis að sýna fra m á að mcðallri siniii íátækt, málma og kolaleysi,- gceti landið með ým su móti gefið 1,000.000 manna arðberandi atviunu, ef cinungis uáttúran vildi lqfa peim að starlá. Nógai eru ár og lækir á íslandi. vel lagað til ab drlfa áíram hiuar fyr mn töluðu tó i'innu verksmiðjnr, og pó ekki sjeu kola námarpar. pá veit jeg ekki betur en pað megi kaupa par kol jafn vet ódirara en áýmsumstöð- um lijer par, sem pau pó eru brúkuð til að drífa áfram arðberándi verksmiðjur. Jcg hefði álitið bæði arðberaudi og nauð ■ sýniegt að verja peirri auðle gð, er sjórinn liefir í sjsr fólgna kringum streudur íslands, pe gar inenu hefðu vcrið búnir að draga hana úr honuni í hiia ýnisu Jaadfö.tu starfsemi er jeg liefi áður um talað, undir peim kringumstœðum, að náttúran hefði verið blíð- lyndari uun hún eiý’ cu ab v.eija einum eiri . panaig lagaða starfsemi, er náttúran á ab ráða úislitum mála, hvort verbi arðborandi eður eigi, ilit jeg liið sama og maður J’Icygði pcúm 1 sjóin aptur, par ssm mJður hcfir afiað pcirru, uudir peim kringumstœðurei er allir psklcja að nattúr- jui hefír ráðiö, foeðuv og mun r.áða úrslitum mála i p*sskoDar efnum svo lengi sem ísliuid or til. j>ar jeg uú liefi sýnt fram á hvað Inegt væri að staríá út á garola Islandi jafn láhgt og pað er frá liiuum mentaða heimí. pað er að segja ef náttáran vildi lofa inönmini að starfa nokkuð, pá vil jeg spyrja iivað til kcrnur, að íslendingar álíta óviimandi verk að flytja næga incntuu inn á meðal sín et' peir taka sjer bú- stað frá 69 til 100 mílur frá öðruin mcntuðum pjóbum hjer^ í bálfu, og pessa Vegalengð gætu peir inrið á 1 - ,‘J - clögi.m, livort pcir lielcl ur vilja, á vatni eðá á landi og gcetu síðan far- ið á járnbrautuM ! allar áttir út um hinn ment- aða lieim, og aflað sjer pekkingar á vísiudalegri og yerklegri starfscmi hver eptir siuuin tilfinn- in«um. llvað keinur til að vjt r getu m .elcki a -ama hátt dregið meutuuina inn á meðal vor hjer í landi og hræður vorir og systur lieima á fróni, með pvt að senda sonu siua og dætur út um mcntaða lieimin, pað cr að sejja peir, scm eiga pá eða pœr til en hinir að fara sjálfii til að ná 1 mentunina og flytja liana inn a meðal vor. Með tilliti til íslenzkrar nýlendu vil jcg með fáum orðum minnast á nýja Island; pað var liið fyrsta lancl svæði cr oformað var hjer i liált'u til að stofna tslun/.ka nýleudu, cr giati oroið nokkuð fjölinenn, nýlenda pessi var pá talin um 60 mílur frá nicntuðmn pjóðum, eu •íiú eru pað að eins 40 pangað, setn menn finna í'yrst mentaðar pjóbir, og geta uáð til járnbrauta til að komnst um liinn jmentaða heini. Eptir að húið var að koma peirri trú kj«r um bil almeut inn lijá inönnum, að íslendingai væru alveg óhæfir til að lifa 'út af fyrir* sig í hein>s álfu pcssari, pá fóru íncnn að streyma paðan 1 burtu, og ýmsir skoðuðu livcrt eitt lítilritði er fyrir pá kowi, er pcim fannst peir geta lagt át scm crviðis auka mót almoMiiiiiM frani- förum,' sein óyíirvin»anlegaii ókost, Margir lauda vorra, er fyrst fluttu tiJ nýja íslasds og nú eru kornnir burtu dvöldu par 3 — 4—5 ár. Margir af pcim störfnðu mikið byggðu góð lni* og gjörðu tals vcrt að jarörœkt og voru komnir i gott horf með að komast vel áfrawi, cn vegna pess peir sán með- bræíur peirra fluttu í burtu árloga, vinnu krapt- urinn minkaði til aö vinna í fjelagsslcaj) aó pví, áö bæta úr ókostum peim, er hindruðu verkleg- ar framfarir, «vo scn\ að byggjá upp góð.a v«gi. skera fram votlendi, riöja burt skógum, en búa tii engjnr og akurlendi og fieira, pá porðu peir ekki aö bíða leugur og sjá hvort rættisl úr vinnu krapts skortinum eður ei. Líka mun mega fiuua menn, tr dvöldu par 1 4 til 5 ár án pess paö sje bægt að segja aö peir tækju verulega mannskapslegt handarviK, eða reviidu að brúka kiapta sína til aö koinast áfram sem dugandi og nýti r menn; slðan pcgar peir voru svo glögglega búnir að sanna að peir gátn lifað par með pví að starfa Jítið eða ekkert, pá íöru peir í Lurtu, og báru nýiendunni pann versta vitnisburð, er Jiægt cr aö hugsa sjer að nokkur mans sál geti sett saman um pau pláss. er guð hcfir gefié lienni til að reyna gæfu sína f. Jeg ætla ekki að eyöa tinia í petíað sinn, aður taka upp rúin í (-Leifi” til að tal um kosti eða.lcsti nýJenclunnsr, jeg vil aö eius geta pess, að liafi möanum á ýtusum tíuxum pótt hennivcra hælt uu> ol' pá liefir liitt eigi síður átt sjer stað að hún hali verið löstuð um of, og pess bera ná rækan vottin peir, *em haí'a setið ,par síðan fyrst peir komu til hálfu possarar og aldrci liafa farið c-ina dags stund út af heimili siitu til að vinna sjer inn élnn eirir, en hsfa pó allt al' lifað sætnilega góðu lifi, og eru nú í ágœtustu kringumstwðun og langar ekkert burt; allir, sem hingað komu frá uý. lendunni og jug hefi talað við láta vcl af Iffi landa par ncðra, og hinn órsekasti votlur, cr jeg liefi um vel llðan manna i nýja íslancli er sá, að pstigað hefir 1(Leifur” frægstu sigurför farið enn pó, senr komið cr, fengið inun fleiri kauper.clur og meiri psninga enu 1 nokkurri liinna nýlendanna. Epíir pvi, scm jeg hefi komist nwst um búendn fjöldai nýja lslandi, pá hlýtur pað aö vera að paö kaupi nærri liver niaðnr blaðiö og peir lxafa allir borgað reiðilega árgarigin, enda iíka hoti jeg duglegan óg góðan útsölumanu par, par sem herra Friðjón Friðriksson «r. Að íslendiiigar peir, sem á nnnað borð lial'a vilja á að starfa nokkub hvar liel/.t, sem poir cru, hvorki vantar viija eður hrefilegleika jije í'ramkvæn:d til að starfa að ýmsum mikils v»rðandi ál»ennÍBg« iiflgsældar lýrirtækjum, pó peir taki sjer• búítaði á fjariægum stöðum frá innlendu pjóöerni, sjsst oe/.t a tveimur af hinum l'ranikvæmdarsömustu, og mest drlfandi 1 verk- legri starfsemi, löndum vorum lijer í liálfu, er hal'á verið í nýja islaadi siöan peir komu hing- að vestur, neí'nil. herra Sigtryjgur Jónasson og hr. Friðjón Friðriksson, er íyrir premur árimi siöan keyptu sjer gnfu bát fyrir $ 4,000, er peir að mestu leyti hlutu að í'á lánaða pá, en ern nú búnir að borga og par ah auki hal'tt peir nú byggt stóra og mikla sögunarmillu, er peir sagi í milliónir fcta af tinibri árlega og gefa fjólda uianua atvinnu við starfsemi pessa árið um kring og berga peitn svo púsundum dollars skiptir í verka laun árlaga. pað cr alls ougiin* efi aö befði aliir l.nidar, er f'óru til nýja Íslands fyrst setið k.yrrir með kjarki og du’gnaði og starfað í bróöerni ag fjeiagsskap aö pví að bæta úr pvf, sem á- bóta vant var i nýja íslancli, pá liefði pað nú verið orðih pað, sem pað gæti orðið og verður iieíhil. blómlegt hjaraö, psgar sú pjóð tekur til starfajpar, sein villsýna dngnaðog framkvæmd- arsenii , par seni peir hafa tcekil'œri til að koma p\ í við, og pá heföu sjálfsagt rnikið flciri landar *hii pessir tveir umgetiíci verið orSuir eigeudur og fiamkviömdamenn ýmsrar uytsamrar og arð. btiandi starisoiwi par ncðra, ( Fiamhald síöar, ) AVARP TIL „LBIFS.” Leifar ecgir, Leifur lieppni lýða prýöi k*ppa saf*. og lofar pvi inoð kjarki’ og keppni að kynna vítt hans fræga nafn, Leifuv! Leifur! orð pín óma eins og bergmál fjarlœgð i, skuklar pungu skapadóma

x

Leifur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Leifur
https://timarit.is/publication/119

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.