Tímarit lögfræðinga - 01.10.1979, Page 42

legar varúðarráðstafanir. Hér er því ekki um að ræða hreina hlutlæga
ábyrgð verkkaupa.
Svo er hins vegar í 427A gr., en þar segir, að sá, er semur við sjálf-
stæðan verktaka um verk, sem hinn fyrrnefndi veit eða hefur ástæðu
til að ætla, að hafi fólgna í sér óvanalega (,,abnormal“) hættu, skuli
bera ábyrgð í sama mæli og verktakinn á líkamstjóni eða eigna, er rak-
ið verði til verksins. Sök er ekki bótaskilyrði eftir 427A gr. Banda-
ríkjamenn greina skýrt á milli eðlislægrar hættulegrar starfsemi og
atvinnurekstrar, sem hefur óvanalega („abnormal") hættu í för með
sér. Síðargreindur atvinnurekstur varðar hreinni hlutlægri ábyrgð sbr.
519.—524A gr. Rest. 2nd. Regla 427A gr. gengur því lengra en aðrar
bótareglur, sem hér eru til umræðu, vegna þess að hún hefur í för með
sér hreina hlutlæga ábyrgð bæði fyrir verktaka og verkkaupa. Þeir eru
bótaskyldir, þótt fullrar varkárni hafi verið gætt. Verður ekki frekar
fjallað um 427A gr.
1 skýringum Rest. 2nd við 416. og 427. gr.23 ségir, að í greinunum
báðum felist sama almenna reglan: Að sá, sem unnið sé fyrir, sé bóta-
skyldur vegna skaðaverka, er rakin verða til hættu, sem hann hefði átt
að hafa í huga, þegar hann gerði samninginn, og hann geti ekki velt á
verktakann ábyrgðinni á slíkri hættu eða á ráðstöfunum til að afstýra
henni. Hefur 416. og 427. gr. verið beitt á víxl í samkynja málum, og
dómstólar hafa oft vísað til þeirra sem sömu reglu eða mismunandi
tilbrigða af sömu reglu.
Bandarískir dómar um eðlislæga hættulega starfsemi eru gífurlega
margir. Aðeins tveir verða nefndir:
Majestic Realty Associates v. Toti Contractmg Co., 30 N.J. 425,
153 A. 2d 321 (1949).
Verktakinn T tók að sér að brjóta niður vegg fyrir eiganda
lóðar. Vélkrani var notaður við verkið. 1 lyftiarmi kranans hékk
málmkúla, sem sveiflað var á vegginn. Kranastjórinn lét kúluna
skella á veggnum um 5 m fyrir neðan efri brún hans, með þeim
afleiðingum, að stór hluti hans féll á nágrannahús. Lagt var til
grundvallar, að eðlileg vinnubrögð hefðu verið að brjóta mun
minna ofan af véggnum í hverju höggi. Verk þetta var talið í
eðli sínu hættulegt („inherently dangerous") og leysti það lóð-
areigandan því ekki undan ábyrgð, að sjálfstæður verktaki hafði
framkvæmdirnar með höndum.
23 Rest. 2nd, bls. 395 og 416.
136