Leifur - 08.02.1884, Page 1

1. ARGr 'WIANIPEG 8. FEBEUAE 1884. NO. 39.
Ef pjcr viljið fá vel tcknar myudir pá gleymið
okki, að I. Benuetto & Co. skara frain úr öðrum.
FRJETTIR UTLENDAR.
Nú cr talið víst að Kíiiar muni bcrjast við
Frakka, bctir stjóinin ásett sjcr að láta hermenn
sína vera i Bacninh, og bæta við pá 1 stað
pess að ftekka peim cða ílytja pá burtu eins og
heyrðist fyrir skömmu. Búizt cr við að Frakk-
ar gjöri áhlaup á bæinn bráðlega og ætla Kín-
verjar sjer að taka hraustlega u móti. — í
Canton eru Kinverjar teknir til starfa fyrir al-
vöru. hafa peir sökt ilutningsbátum niður á
höfninni við nyrðri hlið bæjarin-, og hafa sent
gufuskipaeigeudum aðvörun að fara ekki inn á
pá höfn. pví peir ætli aö-girða alveg fyrir hana;
peir hafa og tíutt ,,torpedoes“ á liina höfuina,
sem liggur að syðri hliö bæjarins. svo ekki
virðist grcitt aðgöngu íyiir útlendinga, að lenda
við bryggjurnar í Canton. þeir luifa og sent
6000 hermeun til llainan, og ci bætt viö pá
tölu daglega, svo allt bcndir til pcss, að peir
ætli *kki að gefa Frökkum grið; heyrzt hefir að
kaisarinn hafi látið 1 ljósi aö hann væri fús u
að leggja til allar sinar heimullegu eignir, ef á
pyrfti að halda, pví hann vill fyrir alla muni
að Kinverjar reyni að hrekja Frakka úr landi.
__Tonkinbúar peir, er flúðu fra Soutay undan
Frökkum eigi atís fyrir Jöugu, eru nú llykkj-
a*t pangað aptlir -og vel búnir að vopuum, svo
pað er útlit fyrir að peir enn pá kunni að liefna
»in á Frökkum. það er hætt við Frakkar fái sig
fullreynda um pað, að peir verða búnir að ná
undir sig Annamsríki óllu, að minnsta kosti
verður peim pað dýrt i peningalegu tiiliti, enda
eru peir nú farnir að sjá að geugur á peninga
peirra og að incira parf meö, er pað auðsætt
af pvl. aft fyrir fáum dögum bað stjórn Frakka
Englendinga að hjnlpa nú upp á sakirnar og
lána pciin 350 miliónir franka; ekki hefir Irjet/.t
hvort peir fá lán petta, en pað er næsta óiiklcgt
að peim verði ncitað um petta Mtilræði! pó
peir fyrir stuttu pverneituðu að hlyða ráftum
Breta. •
___A Egyptalatidi situr allt við sama. Stjórnin
er ráftalaus og kraptlaus að standast áhlaup upp
reistarmanna og hins ,,falska spámanns“. Eptir
að hún fjekk fullvissu fra Bretum um að hún
pyrfti eiuskis styiks að vænta paftan til að ná
undir sig Súdan. ljet landsstjórinn pegar pað
boft útganga að allir pegnar lians skyldu pegar
yfirgefa bæinn Kaitúin, að undantcknum lier-
uióimum pcim, er 1 kastalanum eru. Voru
peir nauðbeygðir til pessa, pví hcr EJ Malulj
var pegar á leiö pangaö fra 70—90,000 að
tölu, fólk pað, er ftyr úr bænum verður undir
varftveizlu herflokks cr á að fylgja peim til
Berber; cru margir hræddir um að pað komizt
*ldrei klaklaust pangað, jafnvel pó fylgddrmcnn
peiia rcynist trúir, sein talið er tvisýnt, Heyrzt
hefir aö Sheiki einn aö nafni Senousse. sjc i
p»nn veginn genginn í liö mcö E1 Mahdi, sjo
sVO, cr Egyptalaud í mciri hættu uú en r.okkru
sinui fyr, pvl sheiki pessi kvað geta fengiö i
lið með sjcr alla pa pjóðílokka, er búa á
norftur*trönd Afriku, einnig Araba pá, cr búa
mcft frarn Suezskurftinum, Nokkrir vilja láta
ssekja Arabi pacha, sein fyrir tæpum tveiinur
árum v«r gjörftur útlaegur úr Egyptalandi og
*itur nú austur á Ceylon, halda peir að hann
gæti fyrirstöðulaust yfirstigið E1 Mahdi, pví
h»nu myudi cigi purfa anuað cn taia uokkux
orð ti! pe's að allir áhaugeridur Ma’.ulis ytirgæfu
hann og siu.rnst í lið Arabi paelia.
— Heyrzt liefir að nfhilistarnir t Rússlaudi
hafi kveðið upp dauðadóui yflr Tolstoi ráðgjafa
innanríkismálanna. Lfkur eru t.U að niliilistar
og soeialistarnir á þýzkalandi hafi ákveðið að
verfta samtaka í að ráða af dögum báfta kcisar-
ana. Nokkrir níliilistar voru fyrir skrtmmu i
Lundúnum, og liöffcu pcir marga fundi við
írska sainsærisinenn, nieðan pcir voru par, fengu
peir brjef frá ltússlandi pess efuis, að kcisarinn
og sonur lians hlytu aðdcyja, fóru peir pegar til
Rússlands aptur, sjálfsagt í pcim tilgan i, að
ráða keisarann af dögum. Hvað peir l'.afa verift
að gjöra 1 Lundúnum er í myrkruin hulið. en
gátur manna eru, að peir liali viljaft fá liina
írsku samsærimenn 1 fjelag meö sjcr má og
telja vist að svo hafl vcrið. Ef pessi prjú eyði-
leggingarfjelög leggja satnan, ættu pau sannar-
lega að geta framkvæmt eitthvaft af fyrirætl-
unum sinuiu, og unnift marga fúlmcnnsku
og uíftingsverk, flest verk peirra geta eigi nefnzt
öftru nafni; pó pau að yfirborðinu sje unnin i
pví skyni að leysa pjóðina úr prældóiusijotrum,
pá virftist mönnum sem menn pessir sje öllu
lieldur knúðir áfram af grimmd og stjórnlausu
hatri á yfirvöldunum. en af ættjarðarást.
— Eitt af frjectablöðmn liinna frsku samsæris-
manna ,.The United Irlend“ hefir nýlega prent-
að brjcf frá marnri nokkrum, er var viuur
O’Donnells, sendi hann blaðimi brjeflð, on bað
fyrir að prenta pað ekki, ef nokkur von væri
að O’Donnell yrði frlkenudur. 1 brjefinu cr
fullkomin ineðkonning frá. O'Donnell um, að
hatm liafl af ásottu ráði skotið James Carey,
kvaðst hann ekki hafa vitað að Carey var á skip-
inn fyrri enn i Cape Town, liafði liann sjeð par
inyud af honum, og er peir fóru sá hann Carey
a skipinu, sem pá var á leið til Port. Elizabetli,
gaf liann sig pá á tal við hanu og frjetti að hann
ætlaði að taka sjer par land, ætlaði liami i
fyrstu að láta hann komast pnngað og drepa
liann par. en hann kvaðst ekki hafa gctað
siaðiz.t freistinguna og skaut haiin par á pilfav-
inu, kvaðst liann liafa ásett sjer að segja satt
og rjett frá pví fyrir rjettinum, en málsfærslu.
menn sínir liefðu ekki vcrið fáanlegir til að leyfa
sjer pað.
rornleilara1msoI4.11 í Rangnr-
lingi 1883.
Eptir
Sigurð Vigfússon.
(Niðurlag).
Síðan fór jeg vestur yfir Markaríljót og
vfir i Fljótshllð að HMðarcnda; hann cr nær i
miðri hlíðinni. IIMðarendi dregur sjálfsagt nafn
af pvi, að par lækkar Lliðin að innau frá og
er pannig eudinn. Bærinn stendur hátt og út-
sýni hið fegursta, túninu hallar mjög niður, en
er pó að miklu leyti sljett. Ilvcrgi hefir Mark-
arfljót gjört eins mikið að verkurii í hlíðinni eius
og par; brotið par allt npp í tún; meðan par
var allt sljcttlendi grasi vaxið, heiir par verið
mjög fallegt. Gunnaishólmi, sem cnn heitir
sama nafni, er stóit svæði sljett og
grasi vaxið 1 suð-útsuður frá Dimon. þaðan
er nokkuð langt til að sjá upp til hllðarinnar, en
blasir þó við, — ,,bleikir akrar og slegin tún“.
— þá var Gium.tr á rjettri leið austur að Ilolts-
ós (liklega pá Arnaibælisós) eða pá ofan á
Landeyjar.
Fyrir austan og ofan bæinn á Hlíðareuda
er enn sýnt pað svæoi sem skáli Gunnars he-fir
staðið, en vesturendi hans er inn uudir liúsa-
garðiuum á hinuin gamla bre, en íýrir austan
gengur riiður eptir túninu djúpur skurður, er
liggur í smábugum, grasi vaxinn; petta eru
þær geilar er sagan talar um, ,,ok rakkinn lá
á húsum uppi ok feygir hann rakkami á braut
í geilarnar með sjer“. Gat pá vcl hcyrzt inn
í skálanum. er b indniinu kvað við. þetta er
ekki leugra en svo. Traðirnar sem sagan talar
um nafa Icgið með i’ram túngarðinum fyrir ofan
og licim að sRálanum, og garðurinn myndað pær
að sunnan, og að norðan annalhvort garður scm
uú ekki sjest cða pá brekkau er gengur par
með fram og pað svo kallaðar traðir. þetta
fer allt vel epíir sögunni bls. 357. Stórir stcin-
ar standa nokkurn veginn í r.ið. par sem eystri
partur af neðri liliðvegg skálans mun hafa verið.
þar gróf jeg með fram, fann par ckki frekari
kenniinerki nema smærra grjót,; hjer tnun allt
umrótað, af hinunV niiltlu byggingum cr lijei
hafa vcrið á seinni tíð, en líklcgt er að stein-
arnir sjcu undii'stöður undan þeim gamla skála.
F-yrir austan skurðinu (geilarnar) nokkru
neðar eu móts við skálastæðið er ncfndur Sáms-
rcitur, og þar Sámspúfa a bakkanum; lijer á
Sámur að vera heygður; sagan nefnir pað ekki
eu petta cr einnngis mununiæli. Jeg gróf lijer
niður rjett til réynslu. fann pav prenn liunds-
bein, cn engin peirra cru samt úr ganria Sám;
j útlit peirra sýndi pað, og svo lágu pau ekki
nema nima pájstungu niður, Iljcr e- hundadys-
reitur, liklsga til -minniugar um Sáin eptir '
munninæluuuni. >Jeg gróf lijer lengra niður, um
kollhæð, fann jifnvel sem óreglulega hleöslustcina
cða eilthvað af tálguðu mógrýti, sem par cr
vanalega aðflutt; par fanti jeg og ösku og gjall,
og bæði vott af kinda og stórgripa beinum; hjer
kyntri að hafa vcrið smiðja. það var ekki
ómaksins veit að lei.ta hjer að beiuum úr Sám,
enda var pað á móti fornum grafsiðum, aö
grafa ekki uppáhaldshund með manninuni. það
n:á ætla aö Gunnar hefir vcrið licygður aö forn-
um sið, par sem hann fjeM um 990; sagan
segir bls, 370, að peir Ijetu Gumiar sitja uppi
í hauginum. það var af sjerstökum ástæðuin
að atgoirimi var ekki lagður í haugiun, af pvi
Ranuveig vildi pað ekki; en auðsjeð er, að pað
hefir átt ab gjöra. Högni segir og vift öinmu
slna lils. 37-1: að liann ætli að færa atgeirinn
föður slnum (nofnil. 1 hauginn), að haim hafi
hanu til Valhallar, og beri 'par fram á vopna-
pingi. þetta er rjett hugsað að heiðnuin sið.
Gunnarshaugur, sem kailaður hefir vcrið,
er laugt austur og upp frá Hlíöarcnda, og lang-
samlega i hvartí við bæinn. það er svo sem
stekkjarvegur, liann er lióll eða holt frain undir
20 faðma að pvermáli í rótunum; að vestan er
á honum punuur jarðvegur, en melar að austan;
upp á þessu cr vörðubrot. Ekki leizt mjer á
penna haug; margan haug bef jcg grafiö upp
en c’.igan sjeð þessuui líkan, en til reynslu setl-
aði jeg að grafa gegnum kollinn á pessum; rcif
jeg pav npp störan stein, scm var undir vörðu-
brotinu, lá liann a klöpp, longra komst jcg ekki
par niður; enga hleðslu éða mannvirki var par
að finna-, það er tómur misskilningur að sagan
tiltaki livar haugur Gunnars hafi verið; þetta
mun ckki unnab en mclur og klapparhóll. Um
10 faðrna niður frá pessum Gunnaislmug, er stór
steinn uvn mannhæð og pó lengri, Munnmælin
segja ab undir pessum steini ættu að vera vopn
Gunnars, og fullyrt hefir verið að hleðsla væri
undir steininum, sem sýna má. Jeg neyddist
fil að prófa petfa, en lijer var ekkcrt að fiuiia,