Alþýðufylkingin - 09.04.1937, Blaðsíða 2

*
ALÞÝÐUFYLKINGIN
Menntnnarskil-
yrði alpýðu-
æsknnnar.
"Ej1 INHVER hótfyndnasta staö-
hæfing, sem alpýðuæskan
•ftlega fær framan í sig, er efa-
laust sú, aö allir hafi svipuð skil-
yrdi til að færa sér í nyt þá
þekkingu, er nútíminn hefir upp
á að bjóða gegnum skóla, bækur,
blÖÖ, útvarp og önnur menning-
artæki. Ástæður, þ. e. a. s. ytrii
ástæður, segi lítið, en alt sé undir
dugnaði 3g framtakssemi hvers
einstaklings komið.
Þetta er sannarlega blóðug
móðgun við pekkingarpyrstan
mann, sem aldrei hefir eina stund
mátt missa frá daglegu striti sér
til andlegrar uppbyggingar.
Sannleikurinn er sá um j>essi
mál, að pað fer sjaldnast eftir
gáfum eöa atgjörvi, hverjir hljóta
pá mentun og það uppeldi, er
þeir þrá — heldur eftir efnum
og ytri ástæðum.
Það er öllum Ijóst, að engum
reglum hefir verið fylgt urn val
tinglinga, í mentastofnanir lands-
ins. Fyrst og fremst hafa komið
böm embættis- og efnamannanna,
án tillits til pess, hvort fyrir
hendi væru nokkrir hæfileikar
eða vilji til náms; þau hafa ver-
tð Iátin í skóla,na, hvort sem þau
vildu eða ekki. Árangurinn hefir
lika oft farið eftir þessu algerða
handahófi. —
Þó hefir nokkrum fátækum
unglingum tekist að brjótast til
náms fyrir sérstakan dugnað eða
hjálp góðra manna. En við jrekkj-
um líka ótal dæmi um það,
hvemig börn fátæklinga hafa
orðið að fara á mis við alla æðri
mentun, þrátt fyrir sterka löngun
•og óvéfengjanlega hæfileika. Þá
c u og til eigi fá dæmi þess, að
u. glingar hafi orðið að hætta
úmi á miðri leið, vegna efna-
•cysis og bágra heimilisástæðna.
Ástandið versnar þó að mun
f.á jíessu, þegar kreppan skellur
ú. Þegar á fyrstu árum krepp-
uiisaf er Tarið inn á pá braut, að
takmarka nemendafjölda skól-
anna. Sú ráðstöfun kemur vitan-
lega þyngst niður á hinum fá-
tækari, sem örðugast eiga með að
afla sér nógrar og góðrar undir-
búningsmentunar. Og með vax-
andi fasisma er gengið enn
lengra. Nú er svo komið, að
mönnum með ákveðnar pólitískar
skoðanir er bægt frá skólunum.
Þetta gerist í landi hins full-
komna persónufrelsis, skoöana o.
s. frv. —!
Nei, slikt ástand má ekki leng-
ur rikja, það á sér engan til-
verurétt. Enda eru beztu menn
þjóðarinnar að vakna til starfs og
(dáða í pessum efmun. Glæsilegur
vottur þess er frumvarp séra Sig-
mrðar Einarssonar um ráðstafanir
vegna atvinnulausra unglinga.
í frumvarpi þessu er gert ráð
fyrir viðtækum ráðstöfunum til
að bæta úr atvinnuleysi unglinga
14—20 ára, bæði með því að sjá
þeim fyrir vinnu og námi alt
eftir hæfileikum og upplagi ung-
linganna. — Vil ég leyfa mér að
prenta hér upp 4. grein frum-
varpsins, sem er kjarni þess og
segir frá þeim viðfangsefnum,
sem unglin,garnir geta valið
um:
„Þeim unglingum, sem skráðir
eru atvinnulausir, skal veittur
kostur á að velja um þessi við-
fangsefni:
■ a. Nám í opinberum skóla.
b. Sjálfboðavinnu að fram-
kvæmdum til almennings-
heilla.
c. Handavinnu, smáiðnað.
d. Dvöl í skólaaverstöð við
verklegt sjómenskunám.
e. Dvöl á kenslubúi eða1 í bún-
aðarskóla við landbúnaðar-
nám.
Unglingar, sein velja viðfangs-
efni b, c, d, eða e, skulu jafn-
framt njóta bóklegrar fræðslu og
iþróttaiðkana."
Annars vil ég ráðleggja öllum
ungum mönnum að kynna sér
frumvarp þetta og fylgjast með
gangi þess. —
Að endingu: Hvaða kröfur vill
nútímaæskan gera um uppeldis-
mál þjóðarinnar og fyrirkomu-
lag þeirra?
Hún krefst þess, að framvegis
verði öllu handahófi í svo pýð- .
ingarmiklu máli varpað fyrir |
borð. Hér er átt við það, að
framvegis verði unglingar valdir
í mentastofnanir jijóðarinnar eftir
hæfileikum og upplagi — en ekki
eftir efnum.
Það á að fá par til hæfa menn
til að velja hæfustu unglingana
j til þess að búa sig undir allar
j ábyrgðarstöður þjóðfélagsins,svo
| og til annara starfa. Val þetta
! ýrði framkvæmt með gáfnapróf-
um og eftir öðrum þeim leiðum,
sem nútíma uppeldisvísindi hafa
irpp á að bjóða.
Með þessu á að tryggja j>að,
að hverjum unglingi verði hjálp-
að til þess að velja sér lifsstarf,
sem fellur við hæfileika hans og
upplag — og einnig tryggja það,
að hvert rúm í þjóðfélaginu
verði skipað svo hæfum mönn-
mn, sem frekast er vöi á.
MeÖ j>essu skapast líka jafn-
rétti til mentunarinnar. Hverjum
og einum á að vera hjálpað til
þess starfs eða náms, er bezt
liggur fyrir honum, án tillits til
nokkurs annars en þess, sem máli
skiftir.
Þjóðfélagið á sjálft að búa að
sínum embættis- og trúnaðar-
mönnum, og pví ber þar af leið-
andi skylda til að kosta nám
þeirra, sem efnilegir pykja, en
ekki geta af eigin ramleik brotist
til náms.
Vitanlegt er, að með j>essu
næðist ekki fullkomið jafnrétti —
því verður aldrei náð í kapitalist-
isku þjóðfélagi. Jafnréttið feng-
ist fyrst með pví, að allir, frá
fæðingu, ættu við sömu uppeldis-
kosti að búa. Því vissulega er
reginmunur á lífs- og þrosko-
möguleikum jieirra barna, sem
alast upp í góðurn húsakynnum
og neyta hollrar fæðu frá upp-
bafi og svo þeirra, sem lifa ogf
hrærast i lélegum, óheiinæmum
íbúðum og fá illa og ónóga fæð«.
—- En sem sagt: Sá munur er
dyggur fylgifiskur auðvaídsskip*--
lagsins og verður ekki upprættur
úr því. —
En fyrirkomulag það, er ég"
lýsti hér á undan, er stórt spor
i rétta átt — og á að vera mark-
mið okkar, meðan uppeldishættré
þjóðarinnar eru slíkir sem nú.
Ámi Guðmundsson.
Multlfoto
er frægasta fjölmyndavélin. Tekur 48 — 32 —
16 og 12 myndir og kosta aðeins 'kr. 3,50. —
Afgreiðsla í Gotíthaab frá kl. 10—12 og 1—&■
alla daga TIL APRÍLLOKA.
Tilkvnninn
til útgerðarmanna
og skipaeigenda.
Þeir útgerðarmenn, sem hafa i hyggju að
gera út skip á síldveiðar til söltunar næsta
sumar, eru beðnir að tilkynna Sildarútvegs-
nefnd tölu skipanna, tilgreina nafn skipsins,.
einkennistölu, stærð og hverskonar veiðar-
færi. Ef fleiri en eitt skip ætla að veta samaia
«m eina herpinót óskast það tekið fram sér-
staklega.
Tilkynningin óskast send Sildarátvegs-
nefnd, Siglufirði, fyrir 15. apríl n. k.
Það athugist að skipum sem ekki sækja
«m veiðileyfi, eða fullnægja ekki þeim reglum
sem settar kunna að verða um meðferð sild-
ar um borð í skipi, verður ekki veitt leyfi til
söltunar.
Siglufirði, 27. marz 1937.
S í 1 d a rútvegsnef nd.