Austfirðingur - 11.06.1932, Blaðsíða 2

2
AUSTFIRÖINK3UR
Þistlar.
Á laugardaginn var báru jafn-
aðarmenn vantraust á nýju stjórn-
ina. Eftir nokkrar umræður fóru
leikar svo að vantrauststillagan var
feld meö 30 atkvæðum gegn 4.
Tveir greiddu atkvæði gegn tillög-
unni með fyrirvara, þeir Jónas
Þorbergsson og Björn á Kópaskeri
og mun sá fyrirvari hafa táknað,
að þeir vildu ekki veita Magnúsi
Guðmundssyni. Þrír menn greiddu
ekki atkvæði, Magnús Guðmunds-
son Jónas Jónsson og Steingrfm-
ur Steinþórsson. 5 þingmenn voru
fjarstaddir. Af viðstöddum 20
Framsóknarmönnum greiddu 16
stjórninni traust alveg óskorað
og fyrirvaralaust. Spár þeirra
Framsóknarmanna, sem bjuggust
við að verið væri að narra Sjálf-
stæðismenn til að samþykkja fjár-
Iögin með því að mynda sam-
steypustjórn, hafa þvl ekki rætst.
2.
Samtímis því sem allur þorri
Framsóknarmanna á þingi lýsir
yfir óskoruðu trausti á stjórninni,
kemur Tíminn, aðalblað flokksins
út. Og þar kveður nokkuð við ann-
an tón. Ritstjórinn skrifar þar áð
vanda svívirðingar um Sjálfstæðis-
menn og ber þá lognum sökum.
Og Jónas Jónsson Ieggur út af
gamla slagorðinu: alt er betra en
íhaldiö. Ekkert sýnir valdaleysi
Jónasar innan flokksins átakan-
legar en það, að hann skuli vera
að þessu japli einmitt I þeirri
andránni sem flokksmenn hans á
þingi hafa gert bandalag við
„íhaldið" og eru að lýsa yfir á-
nægju sinni og traustí á því banda-
lagi.
3.
Ritstjóri Tímans hneykslast á
því að Magnús Guðmundsson
skuli setjast í stól dómsmálaráð-
herrans „eins og nú er háttað
högum hans“. Af þessu verður
það helst ráðið, að ætlun Jónas-
ar Jónssonar með því að höfða
sakamálssókn á hendur Magnúsi,
muni hafa verið sú að „lagða"
hann svo, að hann gæti ekki orð-
ið ráðherra. En um Ieið og Fram-
sóknarmenn greiða Magnúsi traust
taka þeir „lagðinn" af honum og
festa á Jónas. Slíkt heiðursmerki
hefir enginn ráðherra hlotiö eftir
langa og dygga flokksþjónustu.
4.
Annars er „lögðunin" ekki það
sniðugasta sem Jónas fann upp á
um leið og hann skiidi við. Meið-
yrðanáðunin er miklu sniðugri.
Ritstjóri Tímans hafði verið dæmd-
ur I geysiháar sektir fyrir dulnefnd
meiðyröi sem Jónas hafði skrifað
í Tímann. Áður en stjórnin fór
frá hafði vérið gengið um höfuð-
staðinn og safnað í sjóð til að
greiöa meiðyrðasektirnar. En svo
kom að því að sýnt var að Jón-
as mundi hröklast frá völdum.
Og með valdamissinum fylgdi
líka missirinn yfir umráðum ríkis-
bílanna. Bíllaus mátti Jónas ekki
vera og nú voru góð ráð dýr.
Þá datt honum náðunin í hug.
Og svo var meiðyrðasjóðurinn
tekinn og keyptur fyrir hann bíll.
Og fyrir afganginn af sjóðnum
var Jónasi haldin veisla um Ieið
og bíllinn var afhentur. Síðan
ekur hann altaf í „meiðyrðabíln-
um“ og þykir vel fara.
Útgerðarmenn!
Þjer sparið peninga með því að nota eingöngu fiskilínur frá JAMES
ROSS & Co. Ltd. Þær eru haldbestar. Eftirspurnin vex stöðugt. Leitið
upplýsinga hjá mjer áður en þjer kaupiö línur annarsstaðar. —•
Gísli iónsson.
Kristján N. Wiium
bóndi í Fagradal.
Þann 1. júní 1932 andaöist að
heimilu sínu, Fagradal í Vopna-
firði, bóndinn Kristján Nielsson
Wiium, eftir langvinn veikindi.
Hann var fæddur í Njarðvík í
N-Múlasýslu 23. apríl 1870. For-
eldrar: hjónin Niels Jónsson snikk-
ari (fór til Ameríku 1884) og
Kristín Jónsdóttir bónda í Njarð-
vík. Móðirin dó af barnsförum og
tóku merkishjónin Björn Einars-
sen og Guðrún Sveinsdóttir á
Kóreksstöðum hann árs gamlan
til fósturs og dvaldi hann hjá
þeim til fullorðinsára, enda reynd-
ust þau honum sem bestu foreldrar.
Árið 1906 giftist Kristján Odd-
nýju Sveinsdóttur bónda í Fagra-
dal (d. 1931) og lifir hún mann
sinn. Börn þeirra, 5 dætur; Ingi-
leif, gift Stefáni Guðmundssyni
bónda í Fagradal; Þórdís dvelur
í Kaupmannahöfn, Guðbjörg, Ásta
og Elsa héima hjá móður sinni.
Kristján sál. var einn þeirra
manna, sem ekki hafði hátt um
sig í þjóðfjelaginu en vann sín
verk í kyrþei. Hann var góður
drengur, vandaður til orða og at-
hafna, gestrisinn og greiðvikinn
og vildi bverjum manni gott gera
án þess að ætlast til Iauna. Hann
var mjög vinsæll og mun öllum
hafa oröið hlýtt til hans, sem
kyntust honum. Trúnaðarstörf þau
sem honum voru falin, svo sem
veðurathuganir, símgæsla o. fl.,
rækti hann með áhuga og trú-
mensku og oft mun það hafa kom-
ið fyrir að hann lagði sig í lífs-
hættu við aögerðir á símalínunni
í bröttum fjöllum og vondum
veðrum, til þess að leysa verkið
fljótt af hendi.
Ekki var Kristján efnamaður,
en altaf var heimili hans veitandi
af gestrisni og góðum hug. Hann
reyndist konu og börnum hinn
besti eiginmaður og faðir. Með
sparsemi og ráðdeild hjónanna
urðu hinar smáu tekjur heimilis-
ins að blessun í búi þeirra. Trú,
kærleikur og góðir siðir voru
öndvegissúlur heimilisins.
Kristján var bókhneigður og
skýr I skoðunum, fróðleiksfús, las
og hugsaði vandlega um hvaö
eina, sem hann vildi fræöast um.
í æsku naut hann aðeins venju-
legrar heimamentunar, en af eigin
ramleik jók hann svo mentun
sína, að hann í nokkur ár, stund-
aði barna- og unglingakenslu með
góðum árangri nemandanna. Sjer-
staklega var hann laginn á að
kenna kristindóm og leiða nem-
endurnar til góðrar hegðunar og
kristilegs siðferðis, enda voru þær
dyggðir samgrónar hugsun hans
og breytni.
Sönghneigður var hann mjög
og Ijek mætavel á orgel. Hann
var í mörg ár organleikari við
Vopnafjarðarkirkju. Meðan hann
bjó á Vopnafirði, sem mun hafa
verið um 5 ár, hafði hann við
hlið sjer góðan söngflokk, sem
hann efldi og æfði, en flokkur sá
mun hafa sundrast eftir að Krist-
ján fluttist að Fagradal. Þ3ð var
hans mesta yndi að kenna á orgel
og hafði hann venjulega á hverj-
um vetri nemendur I þeirri grein.
Þeir urðu því margir, sem nutu
tilsagnar hans í þeirri lisí og má
nefna meðal þeirra, tónskáldið
Björgvin Guðmundsson.
Minning þessa trúa, góða og
glaðlynda manns, mun lengi lifa
hjá þeim er kyntust honum eða
nutu handleiðslu hans. Breytni
hans og viðbúð var hverjum manni
hugþekk og til fyrirmyndar.
Jón í Firði.
Kreuger og Toli.
Nú eru liðnir þrír mánuöirsíð-
an Ivar Kreuger skaut sig, sá
hinn mæti maður, sem Jónas
Jónsson mintist I einhverjum hjart-
næmustu eftirmælum, sem nýlega
hafa birst á íslenska tungu. Mun
Jónas hafa átt Ivari gottað launa
því hann var eigandi ýmsra stór-
blaöa í Svíþjóð, og þau blöð
höfðu borið álíka verðskuldað
lof á Jónas í lifanda lífi eins og
hann bar á Kreuger dauðan. En
þótt Jónas krypi í mikiili lotningu
við líkbörur hins framliðna vel-
unnara síns, fór það brátt að
kvisast að ekki væri alt með feldu
um fjárreiður þess manns, sem
Jónas taldi að mestum bjarma
hefði orpið á Norðurlönd, síðan
Karl hinn 12 leið. Voru fjárreið-
ur hans þegar fengnar nefnd
manna, og hefir rannsókn nefnd-
arinnar leitt í ljós, að um er að
ræða mestu fjársvik, sem verald-
arsagan getur um. Hefir meðal
annars komið í ljós aö Kreuger
hafði falsað skuldabrjef, sem námu
um 500 miljánutn króna!
Rannsóknarnefndin hefir nýlega
skilað áliti sínu, og kemst að
þeirri niðurstöðu að ótrygðir
kröfuhafar muni fá lítið eða ekk-
ert úr búinu.
Eins og kunnugt er var Kreug-
AUSTFIRÐINGUR |
V i k u blað
Ritstjóri og ábyrgðarmaður §
Árni Jónsson frá Múia. i
Sími nr. 70.
Verð árgangsins 5 kr. §
0<S>00<S£>OOCSS>00<S>00<3E>odð
er stjórnandi ótal fyrirtækja og var
stofnfjelagið, sem öll hin greind-
ust út frá, Kreuger og Toll.
Eftir að nefndin hóf rannsókn
sína kom það skjótt í ljós, að
bókhald fjelagsins var sviksamlegt
og að taldar voru á eignaliðum
gífurlegar upphæðir, sem hvergi
áttu sjer stað. Áframhaldandi
rannsókn leiddi í ljós, að fjelagið
hafði rekið sviksamlega starfsemi,
að minsta kosti síðustu 8 árin,
og sennilega lengri tíma. Af því
bókhaldið er svo grautarlegt er
nálega ógerningur að komast að
niðurstöðu um raunverulegao hag
Kreugers og ToIIs, og erfitt að
ákveða um eignirnar hvort þær
tilheyri því fjelagi, öðrum fjelög-
um Kreugers, eða honum sjálfum
persónulega. Nefndin hefir þó
komist að þeirri niðurstöðu að
Kreuger og Toll muni eiga kröfu
í bú lvars Kreugers sjálfs að upp-
hæð um 200 miljónum króna. En
alls nema persónulegar skuldir
Kreugers um 500 miljónum króna,
auk þess sem á honum hvíldu
allskonar skuldbindingar fyrir ná-
lega sömu upphæð. Svo að segja
má að Ivar Kreuger hafi skuldað
beint og óbeint 1000 — þúsund —
miljónir kr. Á móti þessu koma
vitanlega ýmsar eignir, og eru
það mest skuldabrjef og hlutabrjef
í óteljandi fyrirtækjum um heim
allan.
Nú hefir bú Kreugers og Tolls
verið tekið til gjaldþrotaskifta, og
eins og áður er sagt litlar líkur
til þess að ótrygðir kröfuhafar fái
nema örlítið brot upp í kröfur
sínar. Þannig endaði æfintýrið um
eldspítnakonginn Ivar Kreuger,
mesta fjárglæframanninn, sem uppi
hefir verið í heiminum.
Dánarfregn.
Hinn 24. f. m. andaðist merkis-
bóndinn Þórarinn Jónston á
Brennistöðum. Verður hans nánar
getið í næsta blaöi.