Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 24.12.1928, Side 10

10
VIKUOTGAFA ALP ÝÐUBLAÐSINS
— Ja, ég er nú svo sem aldeilis
hissa. . . Er hann nú að ömaka
sig hingað, blessaður öðling>urijnn.
, . , Kom hann landveg, Gerða?
— Hann er . . . er að minsta
kosti einn.
— Yfir hlíðina! Gunnar gekk
út, og Ásgerður för á eftir ho,n-
ium. Hún tók í treyjulafið á hon-
lum og stundi lágt og skjálfandi:
— Hvað ætlarðu nú að segja,
Gunnar ?
— Það er nú Lklega ekki vandi
fyrir mig að vita það.
— Þú mátt ekki láta mig fara.
Þú ... þú ma-á-átt pað ekki,
Gu-Gunnar!
— Þú átt ekki að tala svona fá-
víslega, Gerða.
— Og þú mátt ekki sleppa
jörðinni, því þá tekst þeim kann
ske að stía okkur í sundur.
— Vertu nú ekki að því arná,
veslingurinn! Maður gerir Eklega
ekki anað «nn það, sem maður.
sér sér óhætt.
Ásgerður slepti nú treyjulafinu,
og þau gengu þegjandi til bæjar.
Hún fór til eldhúss, en hann gekk
til baðstofu. Þar sat oddvitinn á
einu rúminu og horfði út um
stafngluggann.
— Sæll veri blessaður oddvit-
inn okkar! sagði Gunnar, þegar
hann var kominn inn á rnitt gólf-
ið.
Oddvitinn leit við.
— Sæll, sagði hann, stóð upp
og rétti Gunnari höndiina.
Svo settust þeir sinn á hvtorlt
rúm.
Gunnar spurði engra frétta, og
drykldanga stund var þögn. Loks
sagði oddviti hvast og napur-
lega:
— Ég hefi heyrt, að þú œtlir
að fara að búa og meira að segja
. að gifta þig!
— Jú, þetta hefir svo sem kom-
ið til tals.
— 0g hvað áttu til að byrja
búskap með ?
— Ja, ég ætla nú að biðja
blessaðan oddvitann að vera ekki
að gera sér áhyggjur út af þvli.
Í>að segi ég alveg satt.
— Ekki áhyggjur út af því. Neá,
þú segir það! Ætlá maður verði
þö ekki að reyna að lfta til með
svona mönnum, sem ana fyrir-
hyggjulaust út í hvað sem fyrir
er og stofna sér og öðrum i
vandræði?
— Jú, það er náttúrlega aldrei
nema guðsþakkarvert. . . En ég
segi þér satt: Þetta gengur alt
saman vel!
Oddvitinn byrsti sig enn þá
meira en áður.
. — Alt vel! Já, ég trúi þér! En
ég skal þá láta þilg vita, að flest-
lum mun virðast alt annað en að
hoTfurnar séu gótðar. Og það er
hægra sagt en gert fyrir þá, sem
einhverja ábyrgðartilfinningu
hafa, að vera áhyggjulaiusir út af
svona fólki.
— Ja, það er aldrei nema dag-
satt.
Odclvitinn hristi höfuðið.
— Hvað hefirðu að búa með,
segi ég?
— Það eru nú leiguiæmar. Svo
á ég 10 sjálfur, og Ásgerður vesa-
lingurinn á 2. . . Það er nú bæri- ,
lqg skepna hún Randalín henuar.
Svoddan júgur,- sem á þeiirxL
skepnu var í fyrra vor! Maður,
maður! . . Nú, svo á ég kv.'guna,
sem á að bera um veturnætur,
ag f jögramannafaráð á ég. Það er
allra inndælasta fleyta, skal ég
sqgja þér, oddviti góður. Það er
Ijúfur skriður á því, þó að ekki
damli nema tveir. . . Og ekki má
ég gleyma byssunjni. Það er
slúnkumý soldátabyssa. Ég lét
fyrir hana fleiri vættiir af hörðum
steinbít. Ja, sú er nú br.úkleg á
seldnn, maður! Masar á þeim
hauEánn á þritugu! Gunnar tók
pípu iupp úr vasa sínum., tróð í
hana þurkuðu baðtóbaki og
kvcikti í. Svo lagði hann undir
fiatt og lygndi augunum.
Oddvitinn horfði þögull á hann
og virtist hugsa 'sig um. Svo
sag'ðji hann lágt og vinalcga, þeg-
ar Guninar var byrjaður að
reyk ja:
— Heyrðu mig, Gunnar minn!
Við skulum nú rabba um þetta
fram og aftur í mesta bróðerni
og reyna að gera okkur greín
fj'rir, hvernig alt liggur fyriir. . /
Sérðu nú! Hlustaðu nú á! Nú far-
jið þið að búa hérna með ósköp
lítjð. Strax í vor kemur krakki
— og svo annar að ári — <og siá
þriðji árið þar á eftir. Og svona
haldjð þið áfram ... Ja, elns
og ég sagð,i, byrjið þið með ó-
sköp lítið, og engu getið þið bætt
vjð ykkur, því að þarfirnar verða
strax í ibyrjun fyliilega eins mi'kl-
ar og aðdrættirnir. . . Þú hlýlur
nú að sjá það sjálfur, að þetta er
ekkert v,it! Það langréttasta, sem
þ,ið getið gert, er að skilja —
og það strax i vor. Þ.ú getur
fengið vist hjá mér, og hann Páll
á Grjótum liefjr lofað mér þvi
statt og stöðugt að taka hana Ás-
gerði og barnið. Nú, svo getlð
þjð þá látið sjá, hvort þið eignist
qitthvað að ráði, og ef svo yriðiv
þá g,ift ykkur og farið að búa!
Oddvitinn horfði nú beiinb'nis
hlýtt og bróðurlega á Gunnar.
Gunnar stakk þumalfingrinum
þfan í pípuhausinn og þrýsti tö-
bak^inu saman.
— Ja, ég þakka þér nú marg-
faldlega fyrir alla umhyggjuna.
Það er barasta hásmánarleg for-
smán að því, að þú skulir vera að
ómaka þig þetta akkar vegna, og
e,ins og ég er lifandi maðurinn,
skyldi ekki standa á honum
Gunnari Jónassyni að fara að
þínum ráðuin, ef maður bara
þyrði það fyrir sitt litla lif.
— Þyrðj! Oddvitinn var nú
aftur orðtinn byrstur. — Fyrir
hverju ættirðu svo sem ekki að
þora? Ég vjl ekki heyra svona
bölvaðan þvætting! Nú ferðu að
mínum ráðum, og svo er ekki
meira u-m það. Þetta er þá úttalað
mál, Gunnar!
— En blessaður oddvitinn okk-
ar! Þú mátt ekki taka þetta illa
upp fyrir mér. Eins og ég sagði,
vildi ég ekkert gera frekar en
fara að þínum ráðum, en ég ber
það ekki í mig að gera það, eftir
það, sem gerst hefir —, því þó
að ég sé nú svo vitlaus sem allir
vjta, þá þykist ég samt sjá, að
störmagtirnar vilja ekki að við
Ásgerður skiljum eða förum héð-
an frá Máfabergi.
— Hvaða djöfuls bull er þetta?
Ertu alveg bandsyngjandi vitlaus
Þarna kemur maður til þess að
bjarga þér úr feni og foræði,
kjagar i ófærð - marga klukku-
tíma og fær svo ekki úr þér
eitt orð af viti! Hvaða andskot-
ans „stórmagtir1 ertu að þvæla
um ?
Gunnar lét pipuna á borðið,
lagð,i saman lófana og rendi
augunum auðmýktarlega til odd-
v.itans.
— Ja; ég á nú við guð og
lukkuna, oddviti góður! Það eru
nú stórmagtir, sem ekki láta möli-
stera sig — eða svo kendi séra
Árnj sálugi mér. Og ég verð að
álíta, að þau hafi, með því sem
gerðist hérna á hlíðinni um
daginn, gefið mér fiao greinilega
bendingu um sinn vilja, að það
sæli illa á mér, aumri mannr
skepnu, að fara að risa upp á
afturfæturna. . . . Nei; því wiiður,
blessaður oddvitinn okkar, því
miður þori ég það ekki, hver sem
fer þess á leit við mig. Og þr'átt
fyrir alla auðmýktina varð Gunn-
ar sauðþráalegur á svipinn.
Oddvitinn stóð nú á fætur,
greip húfuna sina og vöðlaði
henni saman. Svo gaf hanm Gunn-
ari utan undir með henmi og gekk
til dyra.
En Gunnar strauk vanganm og
sat siðan góða stund grafkyr og
steinþegjandi. Svo greip hanm
pipuna og kveikti í henni, hall-
aði undir flatt og hristi höfuðið.
— Jæja; guð og lukkan fylgi
lionum, aumingjans aumingjanum
þe.im arna!
VII.
Óstöðvandi e!ns og örlögin sjáif
þokuðust þau Gunnar og Ásgerð-
ur inn að altarinu og voru vígð
í .heilagt hjónaband. Hálfum
mánuði eftir vigsluna fæddi Ás-
gerður sveinbarn, og síðan átti
hún 17 börn á 16 árum.
Hjönin voru heilsugóð og mjög
vel vinnandi. Auk þess var Gunm-
ar ágæt skytta, svo sem verið
hafði faðir hans. Björguðust þau
því vel um nokkurt árabil. En
eftir því sem börnunum fjölgaði,
varð konan bumdnari við jininam-
bæjarstörfin, — og loks kom þar,
að Gunnar varð svo að segja
einn um alla útivinnu, surnar sem
vetur. Varð þá færra til fanga
en áður, og voru allar horfur
á þvi, að fjölskyldan yrði að
leita á náðir sveitarinnar. Leist
hreppsnefmdinmi’illa á blikuma, og
meðnefmdarmenm oddvita ámæltu
honum fyrir að hafa ekki geng-
ið nögu rösklega fram í því að
stía þeim Ásgerði og Gunnari í
sundur. Oddviti skaut skuldinni
á séra Pétur og hafði orð á því
við hann, að illa hefði honum
farist við sveitina. En prestur tók
orð oddvita óstint upp, og varð
nú ekki laust við þykkju milli
andlega og væraldlega valdsins í
sveitinni.
Þó að Gunnar væri ekki mikið
fyrir ferðalög $>a íramkvæmdir
utan heimilis, tc^cst hann ferð á
hendur til þess að útvega sér
vinnukonu. En hanm var ekki
kominn nema inn á miðja sveit,
þá er hann gafst upp og sneri
við heim. Hafði hann beðiö sex
stúlkur að fara að Máfabergi, en
allar höfðu svarað neitamdi. öll-
um þótti þeim heimiiið afskekt, —
Og svo var nú barnamergðin og
fátæktin. Systur Gunnars voru
allar giflar, sumar utansveitar og
aðrar inni í Vlkurkauptúni, —
Isvo að ekki var til þeirra að flýja.
. . . En nú kemur til sögunnaí.
Halldóra nokkur Fertramsdóttir,
fædd og uppalin á Homströnd-
um. Hún flutti til Höfðavikur
rúmlega þrítug og hafði nú verið
þar i níu ár. Þegar hún hafði:
dvalið þar sex ár, árti hún.
krakka með unglingspiltd, sem
svo vildi hvorki heyra hana né
sjá. Síðan hún átti krakkanm,
hafði hún verið vinnukona á bæ
einum sunnan vikurinmar og þótt
ágætt hjú. Hún var stór vextl,
karlmannsígildi að burðum, stór-
skorin, mjög og tæplega meðal-
greind.
Um svipað leyti og Gunnar fór
í vinnukonuleit, var Halldóru
sagt upp vistingi. Hún leitaði
fyrir sér um vist á þremur bæj-
um, en fékk ekki. Var henni sagt
það á ein.um bænum, að oddvitinm
hefði á almennum hreppsfundi
tekið einn og einn bönda afsíð-
is og lagt í'íkt á rið þá alla urn
að ráða hana ekki í vist, þar eð
hún mætti ómögulega vinna sér
sveitfesti í hreppnum. Hún hefði
þegar átt eitt barn og gæti alveg
eins eignast fleiri, og engim sömm-
un væri fyrir því, að hún héldi
heirri heiðingjaheilsu, er hún hefði
nú.
En Halldóra frétti það einnig,
að Gunnar á Máfabergi hefði
yerið inni á sveit að útvega sér
vinnukonu — og mundi hanm hafa
farið svo heim, að hann hefði
enga fengið.
Halldóra lét’ ekki segja sér
þetta tvisvar. Næsta sunnudag
fékk hún ,sér bát og reri á tvær
árar út og yfir að M|áfabergi.
Hitti hún Gunnar og bauð hom-^
um að fara til han,s með vorimu.
Hún ætti skildaga 20. apríl.
Gunaar sat langa hríð þögull.
Og Halldóra hafði ekki auguu
af honum. Loksins leit hann á
hana og sagði því nær hrærður:
— Ég sæki þá þig og telpuna
24. apríl. Það er engin kúnst að
sjá, að þetta á svo að verða.