Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 24.12.1928, Page 11

VIKUÚTGÁFA ALÞV'ÐUBLAÐSINS
11
Halldóra reis á fætur og fitl-
aði við svuntuhomið.
— Hefir . . . hefir oddvitinn
ekkert talað um mig við þig?
— Ónei; þaö er nú orðið svo
hangt síðan ég hef séð hann, bless-
aðan öðlinginn þann ama.
— Ég . . . ég vil, að þú vitir
það, Gunnar, að hann . . . hann
vill ... vill hafa mig burt úr
sveitinni. . . . Ég er búin að biðja
þá þrjá að taka mig, og enginn
þeirra vildi gera það.
Gunnar rak upp á hana stör
atigu.
— Já; hann vill ekki að ég
eignist hér sveit.
Gunnar hallaðist fram á hend-
ur sér og virtist hugsi. En brátt
stóð hann á fætur og stakk hönd-
unum í buxnavasana.
— Ég sæki þig á skildaganum
þínum í vor. Það er ákveðið mál,
svo sárgrætilegt sem mér þykir
nú að verða að gera á móti
blessuðum oddvitanum okkar,
eftir alla þa umhyggju, sem hann
hefir sýnt mér og mínum.
— Og þó að oddvitinn komi,
þegar hann fréttir þetta?
Gunnar hristi höfuðið.
— Veri hann alt af velkom-
inn, blessaður! En það breytir
engu um þetta; Dóra auminginn.
„Framar ber að hlýða guði en
mönnum“ — eða svo segir séra
Helgi í sinni bók.
Halldóra stóð um stund eins
og agndofa. Svo leit hún á Gunm-
ar og augun ljómuðu.
— Þetta vildi ég geta launað
þér, Gunnar, sagði hún og rétti
honum hendina.
— Ekkert að launa. Þakkaðu
þeirn, sem þakka ber og þig hafa
sent hingað. . . . En nú ætla ég
að biðja konuna að koma með
skolp fyrir þig í bolla.
. . . Gunnar fylgdj Halldóru til
sjávar, þá er hún hafði drukkið
kaffið. Hún kvaddi hann innb
lega, för slðan af stað og tók
ærið rösklega í árarnar. . . . En
Gunnar stóð í fjöru og horfði
á eftir henni.
Ja, þvílikur kvenmaður! Sú gat
nú damlað, þó að hann kældi.
Það veitti heldur ekki af, þegar
hann rak úr sér suðvestan spýj-
ttrnar á haustin. . . . Og líklega
mundi þessi manneskja geta sett
hné tmdir bát í fjöru. . . . Hm.
... Að hann skyldi nokkurn
tíma fara að efast um það, að
guð og lukkan greiddu fram úr
fyrir honum. . . . þau hættu ekki
við hálfnað verk. Ónei, nei.
VIII.
Þegar sú fregn barst til Einars
oddvita, að HalLdóra færi að
Máfabergi, varð hann alveg hissa.
Hann sat lengi þögull og horfði
því nær þunglyndislega niður
fyrir fætur sér. ... Nei; hann
hafði ekki talað við Gunnar; ekki
varað hann við að taka Halldöru.
. . . Og nú var svona komið. Og
oddviti stundi þungan. ... Ja;
ekki vissi hann, hvort hanm átti
að fara að eyða orðum við hann
Gunnar!
En það varð nú úr, að oddviti
fór út að Máfabergi. Þegar þang-
að kom, var Gunnar að koma af
sjó með fullorðinn landsel í
bátnum. Oddviti reyndi bæði með
illu og góðu að koma Máfabergs-
bóndanum í skilning um, að það
væri ilt fyiir hreppinn, að Hall-
dóra ynni sér þar sveitfesti, en
alt varð árangurslaust. Gunnar
blessaði oddvita og þakkaði hon-
um alla hans umhyggju, talaði
um guð og lukkuna, soldátabyss-
una og selinn, en gat ómögulega
lofað því að taka ekki Halldóru.
Og oddviti hvarf heim, sár og
reiður. Þötti nú flestum Gunnar
gerast erfiður hreppsnefndinni
og óþarfur sveitinni. Fékk odd-
viti enn á ný að heyra, að hon-
um hefði verið nær að taka svo
ærlega í taumana i byrjun, að
Gunnar hefði ekki reist bú á
Máfabergi og gengið að eiga Ás-
gerði. Hafði oddviti af þessu
mikla skapraun, og bölvaði hann
Gunnari oft og innilega.
Halldóra flutti að Máfabergi á
tilskildum trrna, og varð nú
Gunnari gott til fanga, því að
Halldóra reyndist jafn liðtæk á
sjó og landi. En ekki hafði hún
verið árið út í nýju vistinni,
þegar þau skelfilegu tlðindi bár-
ust bæ frá bæ í allri Höfðavik,
að fædd væru þrjú börn á
Máfabergi — og væri Halldöra
móðir að einu þeirra. Hrepps-
nefndin hélt þegar fund á heimili
oddvita, og varð það að ráði, að
reynt skyldi að fá prestinn til
þess að sjá um, að Halldóra
flytti þegar í stað frá Máfabergi.
Fór oddviti með einum samnefnd-
armanni sínum á fund prests. En
prestur var þá ekki sérlega þæg-
ur ljár í þúfu. Hann sagði, að
náttúrlega mundi hann áminna
Gunnar og Halldöru með kristi-
legri alvöru, en annars þyrfti nú
Gunnar nauðsynlega að hafa
vinnukonu, og ekki mundi vera
að því hlaupið að fá manneskju
i baslið og barnahópinn á Máfa-
bergi. Nú, að vissu leyti væjri
það lika hreppsnefndarinnar sök,
að Halldóra hefði farið til Gunn-
ars. . . . Fóru hreppsnefndar-
mennirnir svo frá presti, að þeir
fengu ekkert loforð um hjálp í
málinu, — en það sveið odd-
vita' mest, að hann heyrði ekk!
betur en það hálfgert hlakkaði í
guðsmanninum yfir óförum
hreppsnefndarinnar. Sá oddviti,
að hann hafði ekki farið hyggi-
Iega að ráði sínu, þá er hann
hafði hleypt þykkju í prest — og
iðraði hann þess nú sárlega. . . .
En þó hét hann með sjálfum sér,
að hann skyldi reyna að auð-
mýkja prest, ef tækifæri gæfist.
Oddvita og Jöni á Hóli, sam-
nefndarmanni hans, kom nú sam-
an um, að boða Gunnar á fund
sinn og tala ærlega yfir hausa-
mótunum á honum. Hann hlaut
þó' aðskammast sín, mannhelvítið
— ja, hver vissi nema að hann
skammaðist sín svo, að unt yrði
áð fá hann til að láta Hal/ldóru
fara.
Gunnar lét ekki standa á sér.
Hann kom strax og hann fékk
boðin. Hreppsnefndarmennirnir
heilsuðu honum kuldalega og
skipuðu honum að koma með sér
fram í stofu. Sagði oddviti hon-
um að setjast og tók sér sæti
beint á möti honum. Jón settist
og þannig, að hann ætti sem
hægast með að hafa áhrif á
Gunnar með svip og augnaráði.
Gunnar var sakleysislegur og
rólegur, tók upp pípu sina og
tróð í hana tóbaki. Svo skimaði
hann um stofuna, skoðaði hana
hátt og lágt.
— Ef maður hefði nú svona
stofu á Máfabergi, sagði hann og
velti vöngum.
Oddviti leit til Jóns og kinkaði
kolli, eins og hann vildi segja:
— Þarna heyrirðu nú, hvernig
hann er!
— Ja; mikið mætti maður
skammast sín, sagði Gunnar enn
fremur. — Ja; ég segi það nú
barasta. Mikið mætti maður
skammast sln, þegar maður kem-
ur á svona heimili úr bölvuðum
eiði þrengslunum á Máfabergi!
— Þar sagðirðu þó einu sinni
satt, Gunnar, sagði oddviti svo
hörkulega, sem honum var unt.
— Mikið mættu menn eins og
þú skammast sín, ef þeir hefðu
vit á!
— Satt segirðu, blessaður! Það
er bölvuð skömm að því, hvernig
maður býr.
— Ég átti nú ekki við það-
Húsin á Máfabergi eru vlst full-
góð fyrir þig. ... En það var
annað. Það er svo sem ekkert
ljótt, sem maður fréttir af þér!
Gunnar hvitmataði upp á hann
augunum.
— Nei; það gengur alt saman
vel.
— Vel! Já; ekki spyr ég nú að!
— Já; þeim heilsast báðum
hreint furðanlega, Ásgerði minni
og Halldóru aumingjanum. . . .
Og blessaðir hornungarnir eru
frískir og rétt skapaðir.
Oddvitinn skalf. Og hann leit
til Jöns á Hóli. En Jón virt-
ist ekki eins svipharður og hann
hafði verjð. Það var eins og hann
væri meira hissa en reiður. Og
oddvita sárnaði. Það ætlaði þá
víst ekki að verðá mikill styrkur
að honum Jóni. . . . En Gunnar
skyldi nú hafa það! Og oddviti
spratt upp úr sæti sínu og krepti
hendumar um borðröndina.
— Sérðu það virkilega ekki,
mannkvikindi, hvert þetta stefnir?
Er þér varnað alls vits og allrar
sómatilfinningar? Og hefirðu
ekki minsta snefil af ábyrgðar-
tilfinningu? Sérðu ekki, hvaða
voði og svívirðing þetta er? Hleð-
ur fyrst niður börnum með kon-
unni og svo farinn að eiga höxV
krakka!
GunnaT var nú búinn að kvéikja
í pipunni. Hann þrýsti höku'nni
bfan í bringuna og hvirflaði um
sig þykkum reykjarskýjum.
— Þetta er svo sem ekki nema
satt og rétt í alla staði, sagði
hann auðmýktarlega. — Það var
ekki sem þénugast, að þau skyldu
verða þrjú. En þeim lof, sem
lofið ber. Það var guðs og lukk-
pnnar handleiðsla, að ekki fór
ver en fór.
Oddvitinn gapti. Og nokkur
augnablik stöð hann grafkyr og
þögull. Svo sagði hann lágt og
mæðulega:
— Ja; guð almáttugur miskunni
mér! Mi-i-k-ið er að mega ekki
flytja svona manndjöful út í hafs-
auga.
Guninar tók út úr sér pípuna og
innileikinn og sakleysið ljómaði
úr augum hahs, þá er hann leit
á oddvitann.
— Það er sárgrætilegt, vinur,
að þú skulir verða að hafa alt
þetta ergelsi út af mér og minni
velferð. . . , En maður getur þö
huggað sig við það, sem ég
nefndi áðan, að guð og lukkan
stýrðu því þannig, að ekki för.
ver en för. Það var hvorki mér
né Dóru aumingjanum að þakka,
að það urðu ekki tvíburar líka
hjá henni.
Oddvitinn horfði eitt andartak
á Máfabergsbóndann, en Ieit síð-
an á Jón á Hóli. . . . En hvað
var þetta? Jön var lagstur fram
á borðið með olnbogana undir
hausnum. Hann var þó víst ekki
að hlæja? Og oddvitinn brá við,
rauk fram að hurðinni og opnaði.
Svo benti hann skjálfandi hendi
á dyrnar og horfði tindrandi
augum á Gunnar.
— Ú-ú-t! Oddvitinn sagði að
eins þetta eina orð.
Gunnar tautaði eitthvað í
skeggið. Svo stakk hann pípunni
í vasa sinn, tók húfu sína og
labbaði lúpulegur fram í göngin.
— Vertu sæll og blessaður —
og þið báðir tveir, sagði hann
síðan blíðlega.
Oddvitinn skelti svo hart aftur
hurðinni, að þilið skalf. Svo þaut
hann að glugganum og opnaði.
Það var ekki vanþörf á að hleypa
út Máfabergsfýlunni. . . . Því
næst snéri hann sár að Jöni, sem
nú var risinn upp og var hálfveg-
is skömmustulegur á svipinn.
— Það var ekki lítil hjálp að
þér! Það sér á, að þú ert trún-
aðarmaður sveitarinnar. Þú
hlakkar líklega til þess, að það
fæðist tvö, þrjú börn á Máfa-
bergi árlega!
Jón leit í augu oddvitanum.
— Ég er nú ekki annað en
manneskja, þó ég sé aldrei nema
í hreppsnefndinni.
IX.
Árin liðu,- en ekki leitaði Gunn-
ar til hreppsnefndarinnar. Hann
virtist nú líka, eins og vera bar,
halla sér aðallega að konunni, því
að hún átti barn á hverju ári, en
Halldóra bætti ekki við sig nema