Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 27.04.1930, Qupperneq 4

4
VIKUÚTGÁFA ALÞÝÐUBLAÐSINS
Jafnir fyrir ISpnum.
Ottesen, flutningsmenn rafmagns-
veitufrv. íhaldsmanna, greiddu
atkuœði gegn fjárveitingunni til
taforkuveitanna, og þriðji flutn-
ingsmaður rafmagnsfrv., Magnús
Gudmundsson, greiddi ekki at-
kvœdi. — Ábyrgðin fyrrr Sigl-
firðinga til raforkuveitu þar hafði
áður verið sampykt í neðri deild,
en síðan feld í efri deild.
Einar á Geldingalæk flutti til-
lögu um, að styrkurinn til Stór-
stúkunnar yrði aftur lækkaður úr
10 þús. í 8 þús. kr., en þegar
hann sá, að alla'r breytingatillög-
ur voru feldar, hætti hann við
að láta þetta áhugamál sitt koma
til atkvæða. —
I stað ]>ess að lögleiða einka-
sölu ríkisins á tóbaki og afla rík-
inu þar með tekna, hafa áætlun-
arliðir fjárlaganna verið hækk-
a*ðir, til }>ess að lögin liti betur
en ella út á pappírnum, en auð-
vitað hækka tekjurnar ekkert við
það. Gjöld samkvæmt fjárlögum
eru ákveðin kr. 12 821 744,25, en
tekjur áætlaðar 12 816600 kr. og
er þá sú áætlun tæplega í jafn-
vægi, — rúmlega 5 þús. kr. halli.
Auk j>ess eru lögboðin útgjöld,
sem ekki eru tekin upp í fjár-
lögin, sennilega um '% miljón kr.,
þ-ar af fara 360 þús. kr. í vexti
og afborganir af því fé, sem
„Framsókn" og íhald samþykti
að rikið legði fram til Islands-
banka sáluga. Af tekjum rikisins
eru beinir skattar, tekju- og
eigna-skattur og fasteigna-skatt-
ur, að eips tæpur fjórði hluti á
móts við tollana. — Framlag rik-
isins til verklegra framkvæmda
er 3 260 þús. kr.
Fjárveiting til Vestmanna-
eyjahafnar, 110 þús. kr., fjárauka-
lög fyrir árið 1928, að upphæð
kr. 1,252 946,49, fjáraukalög fyrir
árið 1929, upphæð kr. 606 118,28,
.og sampijkt á landsreikningnum
1928_ fengu einnig laga-afgreiðslu
(í e. d.). — Niðurstöðutölur lands-
reikningsins eru rúmi. 14 400 þús.
kr.
’n
Önnur pingmál.
Yfirskodunarmcnn landsreikn-
inga voru Icosnir: Pétur Þórðar-
son í Hjörsey, Hannes Jónsson
alþm. og Magnús Guðmundsson.
Þingsályktunartillaga Alþýðu-
flokksfulltrúanna im> nijja kjör-
dœmaskipun var tekin út af dag-
skrá í sameinuðu þingi og los-
uðu „Framsóknar“-mennirnir sig
þar meö við að greiða atkvæði
um hana; en hugur þeirra og í-
haldsmanna til réttlátrar kjör-
dæmaskipunar komu ótvírætt i
Ijós við umiæður þær, sem áður
urðu um málið, svo sem fTá hefir
verið sagt hér í blaðinu.
Tóbakseinkasalan komst gegn
um 2. umræðu í e. d., en stjórn-
in sá svo um, að frv. kom ekki
til síðustu umræðu, heldur lét
hún málið daga uppi.
Hafnargerðimar þrjár voru
einnig samþyktar við 2. umræðu
í e. d„ en nógu margir „Fram-
sóknar“-flokksmenn neituðu um
afbrigði til þess, að þær kæmu
sama dág til 3. umræðu. Við 2.
umræðu voru þau frv. samræmd
þannig að tillögu Erlings Frið-
jónssonar, að héruðin leggi jafn-
óðum fram 1/5. hluta kostnaðar,
eins og jafnan var gert ráð fyrir
í frv. um hafnargerð á Dalvík,
en var nokkru minna hlutfalls-
Á fjölmennum fundi verkam
þykt svohljóðandi tillaga:
„Verkamannafélagið Dagsbrú
arinnar, að hún láti alla vera
tafarlaust hefja rannsókn í Isla
Þetta er nú i þriöja sinn,
um að krefjast rannsóknar í Is
hætt að segja, að almenningur
sjá hvort lögin á Islandi eigi að
annafélagsins Dagsbrún var sam-
n gerir þá kröfu til landsstjórn-
jafna fyrir Iögunum, og láti því
ndsbankamálinu.“
sem félagið samþykkir tillögu
landsbankamálinu, og það er ó-
bíður með óþreyju eftir því, að
ná jafnt yfir ríka sem fátæka.
Stjórnin og
berklaveikisvarnirnar.
Ríkisstjórnin hefir ákveðiö, að
hún viöurkenni ekki aðrar Ijós-
lækningastofur til þess að greiða
þeim kostnað við lækningar
berklasjúklinga, heldur en Vífil-
staði, Kristsnesshæli og Röntgen-
stofuna í Reykjavík. Hún hefir og
ákveðið, að skilyrði fyrir ríkis-
styrk til sjúkrahússdvalar berkla-
sjúklinga, þar sem sjúkrahúsin
eru rekin sem einkafyrirtæki, sé,
að þar sé ekki tekið hærra dval-
argjald heldur en hún telur áð
hafi orðið á Vífilstöðum.
Vilmundur Jónsson héraðslækn-
ir hefir fyrir hönd sjúkrahúss-
nefndarinnar á isafirði mótmælt
þessum ákvörðunum stjómaTÍnn-
ar sem ólöglegum og ranglátum,
bæði við berklasjúklinga, sem
verða að leita til sjúkrahúsanna
af því að þeir komast ekki að í
hælum ríkisins, og við sjúkrahús-
in, þar sem ekki er unt að hafa
gjaldið svo lágt, án stórtaps,
vegna erfiðari aðstöðu.
Haraldur Guðmundsson flytur
af þessum ástæðum þingsálykt-
(únartillögu í neðxi deild alþingisa
til þess að rétta hluta sjúklinga
þeirra, sem yrðu útundan um
styrk, ef þetta tiltæki stjómar-
innar væri látið viðgahgast, og
til þess að sjúkrahús, hvar sem
er á landinu, geti orðið berkla-
sjúklingum að athvarfi, svo sem
nauðsyn ber til og ætlast er til
í lögum .1 tillögunni er ætlast til,
að samið sé af ríkisins hálfu fyrir
fram við,stjómir sjúkrahúsa og
ljóslækningastofa, fyrir misseri
léða ár í senn, um kostnað allan
við dvöl og lækningu styrkhæfra
berklasjúklinga, svo sem ákveðið
er í lögum, og þá lagður til
grundvallar kostnaður á Vífils-
stöðum, en tekið tillit til alls að-
stöðumunar, svo sem skulda, er
hvíla á sjúkrahúsi þvi, sem við er
samið, og verðmunar, einkum á
mjólk og rafmagni. — Leiðrétt-
ingu þessa ber að gera, bæði
vegna sjúklinganna sjálfra og
allraT þjóðarinnar, því að rikis-
styrkurinn til sjúkrahússvistar
berklasjúklinga er fyrst og fremst
ráðstöfun til að hamla útbreiðslu
veikinnar.
Það er í meira lagi óskynsam-
legur „spamaður“ að gera ráð-
stafanir til þess að draga úr
berklavörnum.
:lega í frv. um hafnaigerð á Akra-
nesi og næstum ekkert í frv. um
hafnargerð á Sauðárkróki.
Sauðnautakaupin fóm gegn um
aðra umræðu af tveimur í e. d.
og dagaði tillagan þar með uppi.
Frv. um breytingar á lögum um
Byggingar- og landnáms-sjóð
fóru gegn um 2. og 3. umr., var
breytt og komu aftur til neðri
deildar. Þar var neitað um af-
brigði til þess að ,frv. væri af-
greitt þá um nóttina.
Fundi i neðri deild lauk kl.
að ganga 5 á skírdagsmorgun.
Endaði hann á því, að ekki náð-
ist ályktun um jarðræktarstyrk-
inn, — komu ekki fram nógu
mörg atkvæði til þess.
Þingi frestað .
Á laugardaginn var þingifvj
frestað þangað til á alþingishátið-
inni. Var það 93. dagur þess að
helgidögum með töldum. Haldn-
ir voru samtals 178 þingfundir,
þar af 85 í neðri deild, 83 í efri
deild og 10 í sameinuðu þingi.
Fyrir þingið komu samtals 143
mál, þar af 118 frumvörp og af
þeim 31 stjórnarfrv. Þingsálykt-
unartillögur komu fram 22 og
3 fyrirspurnir.
Afgreidd voru 51 lög og voru
fjárlögin þau síðustu. Feld voru
6 frv., 3 afgreidd með dagskrá,
2 visað til stjómarinnar, en 56
dagaði uppi, þar af 11 stjórnar-
fmmv.
Gerðar vom 9 þingsályktanir
og auk þess lofaði stjómin að
taka tillöguna um miðunandta til
greina, þótt hún kæmi ekki til
atkvæða. Svo var talið, að 6
þingsályktunartillögur liafi verið
feldar. Aðrar 6 dagaði uppi.
Flðskn$kefti.
Á Páskadagsmorgun var Guð-
leif Stefánsdóttir í Hákoti á
Álftanesi á gangi með sjó fram.
Sá hún þá flösku í fjömnni, en
í henni var skeyti frá farþegum
á Lyru. Skeytið hljöðar þannig:
Staddir á s/s „Lyra“ 9/4 1930
140 milur undan Reykjanesi. Góð
líðan. Vinsamleg tilmæli okkar
að skeyti þetta komist til ein-
hverra blaðamanna í Reykjavik.
Farpegamir.
' Það heitir Gesthúsafjara, þar
sem Guðleif fann flöskuna. Skeyt-
ið hefir, eins og sjá má verið
11 daga á leiðinni. Þaö er nú í
sýningikassa Alþýðublaðsins.
Benzínskattur.
Aukaskattur á ferðir og flutn-
inga með bifreiðum.
íhalds- og „Framsóknar“-menn-
irnir i fjárhagsnefnd neðri deild-
ar alþingis flytja frumvarp um,
að auk vörutolls skuli leggja
innflutningsgjald á benzin, er
nemi 7 auruin á hvert kg„ sem
notað er á bifreiðar. Frv. er flutt
að ósk fjármálaráðherrans, en Ól-
afur Thors er framsögumaður.
Svo náið er bandalag stjómar-
innar við ihaldsliðið þegar bæði
leggja sig fram til þess að velta
bifreiðaskattinum af einkabif-
reiðaeigendum yfir á almenning,
— alla bifreiðanotendur — og
margfalda hann um leið.
Frumvarp þetta kom í nótt til
1. umræðu og jafnframt drifu
inn í þingið mótmæli gegn skatt-
inum.
Héðinn Valdimarsson benti á,
að þegar frv. Ól. Thors um slik-
an skatt, sem þó yar ekki svona
hár, var vísað frá með rökstuddri
dagskrá á alþingi 1927, þá tóku
„Framsóknar“-menn og „Tíminn“
svo í það „litla ljóta fmmvarp",
að þá hefði þótt saga til næsta
bæjar, ef menn hefðu vitað, að
þremur árum siðar flytti hann
það aftur og þá fyrir „Fram-
sóknar“-stjórn, og væri skattur-
inn þá jafnvel enn hærri en i
fyrra frv. hans. En hvað hefir
gerzt? Varla er hægt að hugsa
sér meiri endaskifti á skoðunum
en „Framsókn- hefir nú haft.
Þarna er farið fram á 200 þús.
kr. árlegan skatt á bifreiðanot-
endur, samkvæmt ágizkun, er
fylgir frv. Hann yrði þó miklu
meiri fyrir þá að greiða, því að
svo kæmi aftur álag á tollinn,
eins og er á alla tolla, og bif-
reiðafargjöld og flutningar
myndu hækka miklu meira en
sjálfum skattinum nemur.
Það er ekki að sjá á frv. þessu,
sagði H. V„ að það sé bænda-
stjórn, sem lætur flytja það. Á
langflutningana legst gjaldið
þyngst. Bændur, sem þurfa að
fá fluttar nauðsynjar sínar langa
leið á bifreiðum, munu finna um-
hyggju bændastjórnarinnar, ef
þetta frv. verður að lögum. —
Framhald umræðunnar er á
dagskrá í dag.
ur, Pylm að nafni, beið bana.
Flugmennirnir meiddust lítils
háttar.