Alþýðumaðurinn - 03.07.1945, Blaðsíða 2

2
Þriðjudaginn 3. Júlí 1945
ALÞÝÐUMAÐURINN
Hið óhamingjusama Pólland
Hagræðing útvarpsins
á fréttaflutnlngi
Alúðar þakkir færum við öllum þeim, sem auð-
sýndu okkur vinsemd og glöddu okkur á ýmsan hátt á
50 ára hjúskaparafmæli okkar — með heimsóknum,
heillaskeytum, blómum, gjöfum og hlýhug, er við
fengum úr öllum áttum.
Guð launi ykkur öllum, fjær og nær.
Sigurgeir Jónsson. Friðrika Tómasdóttir.
Engum heilskyggnum manni
dylst það lengur að fréttaflutn-
ingur útvarpsins er háður öflum,
sem haga honum í vil sérstaks
stjórnmálaflokks, og hið marg-
umtalaða „hlutleysi“ bessarar
stofnunar er ekki lengur til.
Erindrekar rússneska áróðurs
ins vaða uppi í útvarpinu með
vellulegt hól um erindrekstur
Rússa, en svívirða hvern þann,
sem ekki lælur malast mót-
spyrnulaust í þeirri vél, sem er
í gangi um alla álfuna. Er þess
skemmst að minnast þegar nú ný
lega Halldór Kiljan Laxness var
látinn nota útvarpið til árásar á
lýðræðið, en lofsyngja einræð-
ið eins og sáluhjálp mannkyns-
ins.
En hér átti aðeins að ræða um
hinar almennu fréttir.
í gegnum öll stríðsárin hefir
það verið áberandi í fréttaflutn-
ingi útvarpsins, að hlutur einræð
isþjóðanna hefir verið gjörður
svo veglegur, sem efni framast
stóðu til — fyrst Þjóðverja, síð-
an Rússa, en hlutur Banda-
rnanna verið rýrður um skör
fram. Hefir þetta verið gjört á
þann hátt að sem minst hæri á
síðustu mánuði.
í samhandi við þessa þjónkun
virðist hafa verið fundin sniðug
hagræðing fréttaflutnings,en það
er að lesa fréttirnar af sigrum
og framgangi herja vesturveld-
anna í fréttatímanum kl. 8.30 að
morgni, en þá hlusta fæstir á út-
varpið, og alveg útilokað að
verkafólk og iðnaðarfólk, sem
flest byrjar vinnu kl. 7—8, geti
hlýtt á útvarp. Hina aðra frétta-
tíma klingja skrumfréttir áróð-
ursstöðvanna óspart og marg-
tuggnar. Skulu hér tekin tvö
dæmi þessu til rökstuðnings —
svona af handahófi.
Þegar Bandamenn gerðu inn-
rásina í Frakkland stóð heimur-
inn frammi fyrir stærstu tæknis-
undrum styrjaldarinnar. Heil
hafnarmannvirki með öllum út-
búnaði til uppskipunar stærstu
hernaðartækja komu siglandi
handan frá Englandsslrönduni
og voru sett upp við Frakklands-
strönd á örskömmum tíma, og
herlið Bandarrjanna streymdi í
land og allar tegundir hergagna
á eftir. Agndofa af undrun
horfðu verkfræðingar Þjóðverja
á þetta hernaðarafrek, sem bar
svo langt af öðru, sem enn hafði
þekkst í styrjöldinni, og engum
duldist að valda myndi straum-
hvörfum í henni — hvað og líka
varð. ’
Þáð hefði farið að líkum að
íslenska útvarpið liefði. skýrt frá
ekki óverulegri athurði í styrj-
öldinni en þetta var þegar það
varð ljóst. En það var eitthvað
annað. Það var alveg upptekið
við að segja frá því 5—-6 sinn-
um á dag, að rauði herinn hefði
tekið 10—12 bæi og þorp
á landssvæði, sem Þjóðverjar
voru búnir að yfirgefa. ASeins
einu sinni minntist útvarpið á
tækniundrið við Frakklands-
strönd. Það var í morgunfrétt-
um, þegar fáir hlusta. Það var
ekki verið að margendurtaka
fréttirnar þær í útvarpinu. —
Þeirra urðu menn að afla sér í
blöðum og tímaritum löngu síð-
ar. —
Hitt dæmið er nýtt af riálinni.
Réttarhöldin í Moskva yfir Pól-
verjunum 16 nú fyrir skönnnu
vöktu mikla eftirtekt. Utvarpið
hér skýrði mjög nákvæmlega frá
ákærunum á hendur þeinr og
flutti orðréttan útdrátt úr saka-
áburði talsmanna rússnesku
stjórnarinnar. Einn sakborning-
urinn hélt þar sannkallaða
þrumuræðu yfir ákærendum sín-
urn. Fletti miskunarlaust ofan af
þeim skollaleik, sem hér væri á
ferðinni og hyer væri tilgangur-
inn með honum. Utvarpið hér
kom með útdrátt úr þessari ræðu
— ekki samt í kvöldfréttum. Þar
átti þetta mál auðsjáanlega ekki
heima. í morgunfréttum skyldi
það koma einu sinni — og síð-
an ekki söguna meir. En útvarp-
ið sá sérstaklega ástæðu til að
skýra frá bæði í hádegisfréttum
og kvöldfréttum sama daginn, að
ekki hefði verið hægt að sjá það
á Pólverjunum þegar komið var
með þá fyrir réttinn, að þeir
hefðu verið pyntaSir eða þeirn
misþyrmt neitt á undan réttar-
höldunum!!! eins og hér væri
um einhverja lofsverða fram-
komu hinna rússnesku yfirvalda
að ræða.
Eins og tekið var fram í opp-
hafi þessa máls er erlendur
fréttaflutninguí útvarpsins orð-
inn með þeim endemum, sem
mest má verða. Hver orsökin
muni vera má nokkuð ráða af
deilum Alþýðuhlaðsins og Þjóð-
viljans nýskeð, einmitt um þetta
mál. Þar segir Alþýðublaðið.
meðal annars:
„Veit útvarpsráð það ekki, og
veit útvarpsstjóri það ekki, að
þessi svívirðilega misnotkun rík-
isútvarpsins til áróðurs fyrir er-
lent stórveldi og einn pólitískan
flokk hér, sem er í þjónustu þess
stafar af því, að búið er að
hlaða kommúnistum inn í allar
Eins og von er til ræða menn
um þessar mundir mikið um Pól
land, og hver muni verða örlög
þess. Allt, sem snertir þetta land,
er því harla ofarlega í hugum
fólksins og það þyrstir eftir vitn-
eslcju um líðan hinna marg-
hrjáðu íhúa þess. Hér fer á eftir
frásögn úr hinu velmetna og
frjálslynda enska tímariti
„World Review“, sem fjallar um
viðskipti Rússa og Pólverja
undanfarin styrjaldarár, en hún
hirtist í Tímanum nýlega:
— I annað sinni í þessari styrj
öld hafa hinir óhamingjusömu
íhúar Póllands orðið að reyna í
sínu eigin heimalandi hinn
mikla mismun á vestur-evróp-
iskri og rússneskri menningu og
lmgsunarhætti. Þegar rússneskir
lierir fóru inn í Austur-Pólland
1939 gerðu þeir það samkvæmt
yfirlýsingu Molotovs, sem
„verndarar“ íbúanna. Sú varð
hins vegar raunin á — að
þann tírna sem Rússar
voru þar — frá september 1939
til júní 1941 — var meira en
miljón manna rekin í úllegð til
Síberíu og sett í vinnustöðvar
hersins, eins og sagt er frá í
„Church Times“ hinn 12. maí
1944.
Samt sem áður vonuðu menn
annað, þegar Rússar voru orðn-
ir ein hinna sameinuðu þjóða,
. — sem í upphafi sameinuðust
vegna Póllands, sem fyrst allra
harðist gegn herjum Hitlers —
og þegar. Stalin marskálkur
hafði livað eftir annað fullviss-
að heiminn unr vingjarnleg á-
form Rússa gangvart pólsku
þjóðinni. Menn vonuðu að rauði
herinn myndi koma aftur til
Póllands sem verndari og frels-
ari pólsku þjóðarinnar. En því
miður hafa þær vonir orðið að
engu, því að allar þær fréttir,
sem hafa borist þaðan,hafa aðra
sögu að segja. Fjöldahandtökur
og flutningur fólks í útlegð hef-
hugsanlegar stöður á fréttastofu
útvarpsins, já, að menn eru bein-
línis sóttir þangað af ritstjórnar-
skrifstofum Þjóðviljans til þess
að fréttaflutningur þess verði
með hinum rétta lit?“
Það er ekki að ástæðulausu
að þeim röddum fjölgar dag frá
degi, sem taka í sarna streng og
A. B. í síðasta blaði.
ir hafist að nýju og fer nú fram
í stórum stíl víðsvegar um Pól-
land. Þessar handtökur eru samt
framkvæmdar með dálítið mis-
jafnt fyrir augum,eftir því hvort
um er að ræða austan eða vestan
svokallaðar Curzon-línu. Héruð
Póllands austan þessarar „línu“
(46% alls landsins og 33% í-
búafjöldans fyrir stríð) álíta
Rússar „innlimaða“ í Ráðstjófn
arríkin. Þess vegna heitir rúss-
neska stjórnin öllum sínum á-
hrifum til að tryggja yfirráða-
aðstöðu sína þar og minnka
möguleikana á því, að þessi
landssvæði tilheyri Póllandi
nokkurn tíma framar. I sama til-
gangi eru íhúarnir kúgaðir und-
ir fullkomið sovét-skipulag og
þeir látnir sæta hvers konar and-
pólskum ráðstöfunum. Einka-
eign á jörðum er hönnuð og konr
ið á samyrkjubúskap, að rúss-
neskri fyrirmynd. Einnig hefir
öllu skóla- og menntunarkerfi
landsins verið bre)rlt á kommún-
istiska vísu.
Til þess að uppræta pólsk
þjóðareinkenni og þjóðartilfinn-
ingu,séi'staklega í Vilna og Lvov
héruðunum eru liafðar þrenns
konar aðferðir.I fyi'sta lagi hafa
þúsundir manna verið fluttir í
útlegð langt inn í Rússland, ann-
að livort af pólitískum ástæðum
eða til vinnu í stöðvum hersins
í Donetshéruðunum og Svarta-
hafshöfnunum. Frá einu héraði
í Tarnopól í Austur-Galliciu var
yfir fjörutíu þúsund manns, að-
allega konur, sent til þessara
staða. í öðru lagi hafa allir ung-
ir og hraustir menn verið teknir
í Rauða herinn með valdi og
reknir á vígstöðvarnar. í þriðja
lagi hefir verið samið við Lublin
stjórnina um að flytja pólska í-
húa vestur fyrir Curzon-línuna.
Orlög pólsku Ukrainu eru síst
betri. Þar hefir fólk verið líflát-
ið í þúsundatali af N. K. V. D.
(rússnesku stjórnmálalögregl-
unni), vegna hinnar sterku þjóð-
erniskenndar sinnar. Frh.
MATSVEÍN
hefi ég verið beðinn að
ráða á síldarskip frá
Vestmannaeyjum. Talið
við mig nú þegar.
Haraldur Guðmundsson
Sími 434.
I