Alþýðumaðurinn - 24.12.1948, Blaðsíða 13

hafði þegar eignast margar kunningjakonur, sem voru
alltíðir gestir hjá henni þegar hann var að heiman.
En aðal sólskinsstundimar átti hann á heimili tengda
dótturinnar. Þær unnust blátt áfram. Og samlífið við
litlu nöfnu hennar var henni líka óþrjótandi náma
ánægju og gleði. í samlífi við þessa bláeygu, gull-
hærðu og símasandi smámey virtist hún lifa upp aftur
sína eigin æsku að nokkru leyti. — Já, það var svo
sem yfir engu að kvarta.
En svo var það í gærdag að reiðarslagið reið yfir
hann. Hann var staddur á rakarastofu niðri í bæ.
Þá var lagt þar inn annað aðal blað borgarinnar.
Hann leit yfir það á meðan hann beið. Þegar hann
renndi augum yfir aðal auglýsingasíðuna vakti orðið
Stóra-Brekka athygli hans. „Til sölu á næsta vori“.
Jörðin Stóra-Brekka, sveit og sýsla; ein af stærstu
jörðum landsfjórðungsins, vel hýst, kosta jörð o. s.
frv. Ju, hann kannaðist við þetta allt — það var satt.
Svo kom sérstök málsgrein neðst:
„Til eins af aðalkostum jarðarinnar má telja það,
að á næsta ári má telja nokkurn veginn víst, að fyrir
landi jarðarinnar verði um að ræða laxveiði vegna
aðgerða neðar í ánni með það fyrir augum að opna
laxinum leið alla leið upp að Litla-fossi nokkru ofar í
dalnum. Sérstakt tækifæri fyrir áhugasama laxveiði-
menn.“
Svo — semja má við eiganda jarðarinnar o. s. frv.
Einnig málafærslustofnun í borginni.
— Þórður gleymdi snöggvast hvar hann var stadd-
ur. Hann spratt á fætur, en gáði þá að sér og settist
niður aftur. Hann las auglýsinguna yfir aftur. Svona
var þá komið fyrir nýja bóndanum á Stóru-Brekku.
Að vísu hafði hann heyrt „að heiman“ að ráðsmaður-
inn hefði farið burtu á miðjum slætti. Að hitt fólkið
myndi allt fara með haustinu. En þetta var nú ekki
að verða sérstök nýlunda í seinni tíð, þó það hefði
aldrei átt sér stað á Stóru-Brekku í hans tíð eða feðra
hans. Og sú ósvífni í auglýsingunni! Varla að sagt
-væri frá því að jörðin gæti afarvel framfleytt fjórum
fimm manna fjölskyldum, ef vel var á haldið. Ekki
getið um að á henni væri stærsta og töðusælasta tún
sýslunnar. Byggingar, sem varla áttu sinn líka í öll-
nm landsfjórðungnum. Nei — allt lífsstarf hans var
ekki frásagna vert móts við tálbeituna — vonina í
laxveiðinni, sem líklega myndi aldrei eiga sér stað.
Hér var ekki verið að tala til þjóðhollra bænda. Ekki
stórhuga ungra manna með fangið fullt af vonum og
þrá til að láta gott af sér leiða, eins og hann þegar
hann hóf lífsstarf sitt fyrir 35 til 40 árum. Nei, hér
JÓLABLAÐ ALÞÝÐUMANNSINS 1'948
átti að fleka einhvern stóreignamann til að ná eignar-
haldi á jörðinni, til að stunda þar „laxveiði“ svo sem
mánaðartíma að sumrinu, meðan aðrir sveittust við
að framleiða verðmæti til lífs þjóðinni og heilla. Hví-
líkur maður var það, sem hann hafði fengið arfleifð
feðra sinna í hendur!
„Gjörið þér svo vel“. Þetta var í þriðja sinn, sem
rakarasveinninn talaði til hans. Honum fannst það
taka óratíma að klára klippinguna, höfuðbaðið og
laksturinn, Hann þráði að komast úl undir beran him-
ininn. Hlaupa sig sveittan. Jafnvel kasta sér niður og
grenja sig hásan. En þegar út kom varð sú hugsun
yfirsterkari öllu öðru. Þetta má Guðrún ekki fá að
vita fyrir jólin. Það rænir hana ef til vill allri jóla-
gleðinni. Hann var ekki búinn að gleyma tárunum
hennar þegar hún snéri baki að Stóru-Brekku síðast.
Og hann tók á sig krók heim til ungu hjónanna og
bað þau að hafa ekki orð á þessu, og sjá um að blaðið
yrði ekki á vegi Guðrúnar. í nótt svaf hann lítið..
Og nú gekk hann um þar heima á Stóru-Brekku.
Atburðirnir ráku hver annan eins og í kvikmynd.
Hann sá þau hjónin og litla Þórð sitjandi við jóla-
borðið með hinu heimilisfólkinu. Hvert andlit með
jólasvip. Allir eins og ein fjölskylda. Jólasiðirnir þeir
sömu og þegar hann mundi fyrst eftir sér, nema hvað
breytt húsakynni í seinnni tíð gáfu þeim mun dýrð-
legri Ijóma. Og það var ekki fólkið eitt, sem bar jóla-
svipinn. Allur bærinn — útihúsin —- skepnurnar —
já, blessaðar skepnurnar — hvað var nú um þær?
„Heima“ voru öll húsin sópuð og loftuð fyrir jólin,
kýrnar stroknar og hestunum kembt. í rökkrinu færði
liann þeim sjálfur aukatuggu, tekna úr miðju töðu-
stálinu. Og Guðrún gleymdi ekki kúnum. Um leið og
þær voru mjólkaðar, sem gert var í fyrra lagi þetta
kvöld, fékk hver þeirra væna köku af brauðdegi —
og kálfurinn spenvolga nýmjólk í stað undanrennunn-
ar. Hver skyldi muna eftir þeim í kvöld? Skyldu þær
kalla á nokkurn eins og þegar þær heyrðu málróm Guð-
rúnar úti fyrir. Vafalaust ekki. Málrómur húsfreyj-
unnar á Stóru-Brekku hljómaði þar ekki lengur.- Hlý-
leikinn, nákvæmnin og skilningurinn á óskum og þörf-
um sk*epnanna líklega jafn fjarlægt. Engin jól hjá
gömlu vinunum þar heima. Þórður andvarpaði djúpt
um leið og stóð á fætur og tók að ganga hratt um
gólf.
Og hvernig voru og yrðu jólin hjá þeim hjónunum
— í þetta sinn?
Mundu þau ekki verða jól útlagans, sem á sér enga
fósturjörð lengur? „Engin jól án mömmu“, hafði hann
1 1