Alþýðumaðurinn - 24.12.1948, Side 21

spesíur fyrir eina'Biblíu, en ekki getað fengið hana.
Frá Akureyri reið Henderson til MöSruvalla, og síðan að Auðbrekku.
Þar bjó þá síra Jón Jónsson liinn lærði. Fylgdi hann Henderson íram
að Steinsstöðum en þar gisti hann hjá síra Hallgrími Þorsteinssyni,
föður Jónasar skálds. Um íerðina að Steinsstöðum segir Henderson
meðal annars:
Vér riðum meðfram hlíðum fjallanna. Ég var svo
hrifinn af samtalinu við hinn gáfaða förunaut minn,
að ég gleymdi vegalengdinni, og veitti enga eftirtekt
hinu stórfenglega og hrífandi landslagi, sem áreiðan-
lega hefði annars dregið að sér verulegan hlut athygli
minnar. Vér vorum varla komnir inn í hinn fagra dal,
sem kallast Öxnadalur, þegar séra Jón nam snögg-
lega staðar og benti mér á bæ, hinum megin árinnar
og sagði mér, að þar væri bústaður hins fræga skáids
þeirra (Jóns Þorlákssonar). „Hvað segir þér,“ kall-
aði ég upp hálfundrandi, „er það þarna; sem þýðandi
Miltons býr.“ ,:Já“, svaraði hann, „hann er enn á lífi
og hefir nú fyrir nokkru lokið þýðingu þessa háleita
kvæðis.“ Ég stöðvaði hestinn og var á báðum áttum,
að ráða við mig, hvort ég ætti heldur að heimsækja
skáldið þá um kvöldið, eða fresta heimsókn minni til
næsta dags; er ég kæmi framan úr dalnum, en ég
neyddist til að taka síðari kostinn, því að áburðar-
hestar mínir voru komnir fram úr okkur.
Daginn eftir reið ég ásamt séra Jóni og séra Hall-
grími til Bægisár,, til þess að heimsækja skáldið séra
Jón Þorláksson.
Eins og flestir embættisbræður hans um þetta leyti
árs, var hann á engjum að heyvinnu með fólki sínu.
Þegar hann heyrði um komu okkar, flýtti hann sér
heim eftir því^ sem aldur hans og heilsa leyfði. Hanp
bauð oss velkomna í hin fátæklegu híbýli sin og vís-
aði okkur inn í húsið, þar sem hann þýddi kvæði
landa míns á íslenzka tungu. Dyrnar á húsinu eru
naumlega 4 fet á hæð, og herbergið allt um 8 fet á
lengd og 6 á breidd. Við innri gafl hússins er rúm
skáldsins, en nær dyrunum undir glugga, sem ekki er
yfir 2 ferfet á stærð, er borð, sem hann situr við þeg-
ar hann vinnur að ritstörfum og skáldskap. Þegar ég
sagði honum, að hvorki landar mínir né ég sjálfur,
mundu hafa getað fyrirgefið mér. það, ef ég hefði
ekki heimsótt hann, þegar leið mín lá um þessar slóð-
ir, svaraði hann, að þýðingin á Milton hafi veitt sér
marga ánægjustund, og hefði honum þá oft orðið
hugsað til Englands. En þar sem hann byggi svo af-
skekkt og væri orðinn svo gámall án þess nokkru sinni
að hafa séð samlanda Miltons, hefði sér sízt af öllu
komið. til hugar, að hann nokkru sinni yrði þeirrar
gleði aðnjótandi.
Einungis 3 fyrstu bækur af þýðingu séra Jóns á
Paradísarmissi hafa verið prentaðar í 13., 14. og 15.
bindi Lærdómslistafélagsins.10) En þegar félagið
hætti störfum 1796 var lokað hinni einu leið, sem
skáldið hafði opna, til að kynna almenningi ritverk
sitt. Enginn möguleiki var á að hann gæti látið prenta
kvæðið á eigih kostnað, þar sem allar tekjur hans af
Bægisár- og Bakkasóknum ná ekki 30 dölum á ári,
og af þessum litlu laurMm verður hann að gjalda að-
stoðarprestinum, séra Hallgrími,. næstum helminginn.
Hann hefir ort eftirfarandi vísu um fátækt sína, hið
venjulega hlutskipti skáldanna:
Fátæktin er mín fylgikona,
frá því ég kom í þennan heim.
Við höfum lafað saman svona
sjötíu vetur, fátt í tveim.
En hvort við skiljumst héðan af
Hann veit, er okkur saman gaf.
Það er tjón fyrir norrænar bókmenntir, að Para-
dísarmiss skuli ekki vera allur prentaður. Það er
ekki einungis, að þýðing séra Jóns sé betri öllum öðr-
um þýðingum á Milton, heldur stendur hún jafnfætis
frumkvæðinu, eða er því jafnvel fremri sumstaðar,
þar sem Eddu-kenningar eru viðhafðar. Séra Jón
fylgir efni kvæðisins,. eins og hverjum þýðanda er
nauðsynlegt, en hann hefir einnig mjög fagurlega náð
sérkennum þess og einstöku blæbrigðum. Að vísU
hefir honum stundum misheppnast að fylgja frum-
kvæðinu í einstöku atriðum, en hann gerir miklu
meira en bæta það upp með hinum fjöhnörgu, snjöllu
samlíkingum, sem engan sinn líka eiga í frumkyæð*-
inu, sem þakka má auðlegð og þjálfun íslenzkunnar
sem skáldamáls, og því fullkomna valdi, sem hann
hefir á móðurmáli sínu.------------
Ég var svo heppinn að komast yfir Paradísarmissi
á íslenzku, í góðu afriti, sem þýðandinn hafði sjálfur
yfir farið og leiðrétt, svo telja má það jafngildi eigin-
handrits. Ef heppnin er með, ætla ég mér ef til vill
síðar að koma kvæðinu á prent í Englandi.
Fyrir nokkrum árum tók séra Jón til við að þýða
Messíasarkviðu Klopstocks.11) Hefir hann þegar lokið
14 bókum og er byrjaður á hinni 15. Hann fullyrti að
sér yrði ómögulegt að fylgja Klopstok í hinu furðu-
lega skáldaflugi hans eins vel og sér hefði tekizt við
Milton, þar eð hann væri nú kominn fast að sjötugu.
Um helti sína sagði hann í gamansömum líkingatón,
að ekki væri að undra þótt hann léti á sjá, þar sem
Milton hefði haft sig að reiðhesti árum saman og
þeytt sér um ómælisvíddir Ginnungagaps, himnarikis
og helvítis.----------
Bær séra Jóns liggur í mjög skáldlegu umhverfi.
Hann liggur á mótum þriggja fagurra dala, Hörgár-
dals, Öxiiadals og Bægisárdals. Árnar úr dölum þess-
um renna saman þar í grend og mynda breitt og
straumhart vatnsfall. 1 hlíðinni upp undan bænum
JÓLABLAÐ ALÞÝÐUMANNSINS 1948
19