Alþýðumaðurinn - 06.11.1951, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudagur 6. nóvember 1951
AlMnatnMorfiir
Framh. af 1. síðu.
heldur tjónshættu. Er ekki ljóst,
hvers vinnustúlkur ættu að
gjalda, ef þær skulu fremur ó-
tryggðar en aðrir launþegar.
Það er ekki ótítt að sjá það í
blöðum landsins, hver höfuð-
nauðsyn það er hverju þjóðþrifa-
fyrirtæki að eiga gilda og gróna
varasjóð,. Oss minnir, að þetta
hafi ekki svo sjaldan staðið í
Degi um K. E. A. Ekki ólíklegt
líka um Samvinnutrygglngar.
Þetta er að vísu sannleikur hjá
Degi, en auðvitað þá líka um
fleiri fyrirtæki en S. Í. S., K. E.
A., Samvinnutryggingar o. s. frv.
Þessurn að.lum mundi vafalaust
þykja óviðfelldið að ráða engu
um, hvernig slíkir sjóðlr þeirra
væru ávaxtaðir. Samt sem áður
er Dagur hneykslaður á því, að
Tryggingastofnunin eigi sjóði,
sm hún hefði getað lánað úr, t. d.
Fjórðungssjúkrahúsinu hér á Ak-
ureyri, Bæjarútgerð Siglufjarðar
o. s. frv. Að vísu munu báðar
þessar lánveltingar svo veittar, að
banki ve'.tir lánið gegn því, að
Tryggingastofnunin láti jafnháa
upphæð á vöxtu til bankans. En
hvað um það. Sé .samvinnufyrir-
tækjum að dómi Dags rétt og
skylt að ráða lánum úr sjóðum
sínum, hvað er þá óeðlilegt við
það, að Tryggingastofnunin hafi
eltthvað hönd ' bagga með lánum
úr sjóðum sínum?
Alveg er óþarfi fyrir Dag að
kvíða því, að þetta geri afstöðu
Alþýðufl. svo sérlega sterka. Það
er sem sé Trvggingaráð, sem tek-
ur ákvarðanir um þessar Iánveit-
ingar, en þar er Alþfl. í minni-
hluta, eins og augljóst má vera af
skipan Alþingis.
Mismunandi sjónarmið.
Þegar um Almannatryggingar
er rætt, gætir mjög tvenns konar
sjónarmiða: Annars vegar að
Trygg ngarnar séu réttur, sem
hver kaupir sér gegn ákveðnu
gjaldi, enda sé rétturinn þá ó-
skerðanlegur og tvímælalaus, hafi
iðgjöld verið greidd og bóta-
s’.ylda fyrir hendi. Samkvæmt
þessu sjónarmiði staifa öll trygg-
ingafélög, sem tryggja fasteignir
og lausafé eða selja líftryggingar,
ferðatryggingar o. s. frv. Eins er
um sjúkrasamlög.
Hitt 6jónarmiðið er, að Trygg-
ingarnar séu skilorðsbundinn rétt-
u: eftir efnahag, sérstaklega tekj-
um. Eftir þessu starfa Almtr. að
verulegu leyti, en þó ekki öllu, en
ættu alls ekki að gera það að
neinu leyti að dómi Alþýðu-
flokksmanna. Þeir líta sem sé
þannig á, að hlutverk Trygging-
anna sé fyrst og fremst að veita
öryggi um lífsafkomu, en ekki
vera tekjujöfnunarleið þjóðfé-
lagsins. Þar eigi önnur ráð að
koma til sögunnar. En þessi hátt-
ur er sémsé hafður á um Trygg-
ingarnar og var tekinn upp —
í óþökk Alþ.fl. — vegna ótta
margra ráðamanna þjóðfélagsins
við það, að Tryggingarnar yrðu
of dýrar í framkvæmd. Það skal
hiklaust viðurkennt, að ríkið
hefði þurft að leggja ausnarleg-
ar fram til þe rra en það nú gerir,
ef venj'uleg' trýggingarsjónarm'ð
hefðu verið liöfð um framkvænrd
Vlmtr., en það hejði líka verið
rétt og að því ber að stejna,
jafnframt því, sem hœkka þarf
vissa bólaflolcka og bœta við
nýjum, fyrst og fremst mœðra-
'aunum.
Engum detlur í hug, að efnað-
ur maður, sem greiðir skilvíslega
ðgjöld sín í sjúkrasamlag, eigi
ekki að njóta þar fullra réttinda.
Ollum finnst sjálfsagt, að efnað-
ur maður, sem misst hefir hús
sitt í bruna, fái það bætt, hafi
hann brunatryggt það. Engum
fyndist vit í, að tekjuhár maður,
sem hefði keypt sér ferðatrygg-
ingu til Rvíkur, fengi bætur eftir
rfnum og ástæðum, ef hann slas-
aðist á le.ðinni, en ekki samkv.
ryggingarupphæðinni, sem hann
'iefir keypt sér.
Og hví ætti þá ekki t.d. hver 67
ára gamall maður að fá sín til-
skyldu ellilaun alveg án tillits til
tekna og eigna?
Vér endurtökum það: Alm.tr.
e'ga að komast í það horf að
dómi Alþ.fl. að vera tilskllin rétt-
indi, sem menn hafa keypt sér,
éttindi til örvggis lífsafkomu, en
þær e'ga ekki að vera tekjujöfn-
unarleið. Tekjujöfnun á að ná
gegnum skatta og gjöld, og því er
endurskoðun skattalöggjafarinnar
m. a. orðið knýjandi úrlausnar-
efni.
En það er nú önnur saga, eins
og þar stendur.
Shdkheppni Ahurevrar við
vimbsino ó hiflum Norð-
Talandi tölur:
Tvöfalt eða þrefalt
lengri tíma að vinna
fyrir nauðsynjum nú
en 1949
Vísitala framfærslukostnað-
ar hefir hækkað um 50% í tíð
núverandi ríkisstjórnar. Það
er stærra stökk en vísitalan
hefir nokkurn tíma tekið áður
á jafnskömmum líma. Gamla
vísitalan væri nú komin upp í
612 stig!
En kaupgjaldið hefir hœkk-
að miklu minna. — Gylfi Þ.
Gíslason upplýsti í útvarps-
ræðu sinni á Alþingi um- verð-
lagsmálin, að í desember 1949
hefði verkamaður verið 10
mínútur að vinna fyrir 1 kg
af liveiti, en vœri nú 19 mínút
ur að því. Hann var þá 14 mín
útur að vinna fyrir einu rúg
brauði, en nú 20 mínútur
Hann var áður 1 klst. að vinna
fyrir 1 kg. af kaffi, en nú 3
klst. og 15 mínútur. Hann var
5 klst. og 5 mínútur að vinna
fyrir einni erlendri skyrtu í
desember 1949, en nú 9 klst.
og 21 mínútu!
Svo gífurleg er kjaraskerð-
ingin, sem átt hefir sér stað í
tíð núverandi ríkisstjórnar.
Vetrarstarf Skákfélags Akur-
eyrar er hafið. Föstudaginn 2.
nóv. var aðalfundur haldinn. í
Utjórn voru kosnir: Form. Guð-
brandur Hlíðar, ritari Haraldur
Bogason, gjaldkeri Albert Sig-
urðsson, áhaldavörður Kristinn
Jónsson og spjaldskrárritari Guð-
| mundur Eiðsson.
Ákveðið var að Skákþing Ak-
ureyrar, sem frestað var sl. vor,
skyldi hefjast föstudaginn 9. nóv.
J kl. 20.15 í fundarsal Alþýðu-
j flokksfélaganna, Túngötu 2.
Allir taflmenn á Akureyri hafa
rétt til þátttöku.
. Fyrir mllligöngu bæjarstjórnar
hef-r félaginu verið boðið að
! tefla, fyrir bæjarins hönd, í vin-
samlegri keppni við vinabæi Ak-
ureyrar í vetur, en þeir eru:
Álesund í Noregi, Vesterás í Sví-
þjóð, Randeis í Danmörku og
Lahti í Fmnlandi.
Ráðgert er að hver bær tefli 2
skákir við hvern hinna, eða alls
8 skákir. Sameiginleg verðlaun
verða veitt að lokum.
Þetta er algjör nýlunda í skák-
Iífi bæjarins og mun keppni þessi
væntanlega vekja athygli og
óhuga bæjarbúa og stuðla að
auknum kynnum milli vinabæj-
anna.
Nú ríður á að hver vopnfær
maður í skák búizt til sóknar, svo
að við mættum sigra í þessarri
samnorrænu keppni engu síður
en í sundkeppninni. Sérstaklega
skorar stjórn Skókfélagsins á
æsku bæjarins að fylkja sér í rað-
ir félagsins og gefa því þannig
ný:an styrk og sækja sjálfir
þangað holla gleði í tómstund-
unum.
Teflt verður í vetur á mánu-
dags- og föstudagskvöldum í Tún-
götu 2. Fundir hefjast kl. 20.15.
Stjórn Skákjélags Akureyrar.
—> þ *—
M Æskubœhur
Bókaútgáfa Æskunnar hefir
sent frá sér tvœr barnabœkur,
báðar œtlaðar telpum.
Onnur þessara bóka heitir
„Todda frá Blágarði“ eftir Mar-
gréti Jónsdóttur. Segir þar frá
ungri stúlku, sem kölluð er
Todda, og er fædd og uppalin í
Kaupmannahöfn. Hún er íslenzk
í aðra ættina og lýkur sögunni, er
hún kemur hingað heim. Gerist
margt skemmtilegra atvika í frá-
sögninni og er líklegt að bókin
verði vinsæl telpnabók.
Hin bókin er úr flokki Oddu-
bókanna eftir þau Jennu og
Hreiðar smábarnakennara. Heit-
ir „Adda í menntaskóla“ og seg-
ir frá ungri stúlku á mennta-
braut. Bækur þeirra Jennu og
Hreiðars hafa náð miklum vin-
sældum ungu lesendanna og svo
mun einnig verða með þessa bók,
Frd Bornoverndoríélogi
Ahurejror
Á Barnaverndardaginn söfnuð-
ust alls kr. 10.700.00 kr. Þar af
var kostnaður fyrir bækur og
merki kr. 1550.00. — Urðu því
nettótekjur dagsins kr. 9.150.00.
Á þessu sést, að fjöldi bæjarbúa
sýndu málefni félagsins velvild
og skilning. Félagið sendir öllum
þeim, sem á einn eða annan hátt
réttu því hjálparhönd á Barna-
verndardaginn, innilegar þakkir.
— Stjórnin.
Spilohvöld
verður að Hótel Norðurlandi
föstudaginn 9. nóv. n.k. kl. 8.30
eftir hádegi.
Kvikrnynd.
Félagsvist (verðlaun).
Dans.
Mætið stundvíslega með spil og
blýant.
Aðgangseyrir 15 krónur.
A Iþýðuflokks félögin.
Bruni í Vélsmíðjinni
ODDA
S.l. laugardag kviknaði í verk-
stæðisskála tilheyrandi Vélsmiðj-
unni Odda. Brann skálinn, svo og
bifreið, sem þar var inni, og einn-
ig nokkuð af áhöldum og vinnu-
tækj um.
íkviknun varð á 3. tímanum
eftir hádegið með þeim hætti, að
pera sprakk á vinnuljósi, er starfs
maður í Odda var að nota við
viðgerð á bifreið sinni K 204.
Komst þá eldur í opið ílát, sem
benzín var í, og skipti það eng-
um togum, að skáli og blfreið
yrðu alelda. Varð engu bjargað
úr eldinum nema einni rafsuðu-
vél nýrri. Hins vegar tókst að
hefta útbreiðslu eldsins til ann-
arrar skemmu, sem stóð fast við
þá er brann. Var þar líka stein-
veggur í milli. Bifreiðin var ó-
tryggð fyrir bruna, en áhöld og
vélar voru tryggð hjá Samvinnu-
tryggingum.
Kvikmyndir frá Norður-Nor-
egi verða sýndar í Skjaldborg kl.
9 í kvöld. Hákon Bjarnason, skóg-
ræktarstjóri, talar.
Skógrœktarfélag Akureyrar.
AF LEIKVANGlNUM
Shemmtanashottur
íþróttafélögin í kaupstöðum
landsins, eiga nú í harðvítugri
j baróttu við ríkisvaldið út af
skemmtanaskattinum. íþróttafé-
lögin þurfa eðlilega töluvert fjár-
magn til að standa straum af
starfsemi sinni..
Er til ýmsra ráða gripið í fjár-
öflunarskyni. Ein af þeim leið-
um, sem farin er í þessu augna-
miði munu dansleikir vera. Nú
er svo í pottinn búið, að reksturs-
kostnaður slíkra skemmtana er
orðinn mjög mikill, áhættan því
mikil, en ágóðavonin minni held-
ur en oft áður.
Hér á Akureyri hefir það
stundum komið fyrir, að þegar
greiddur hefir verið allur nauð-,
synlegur kostnaður, þá mun eng-
inn peningur hafa verið til í
skemmtanaskattinn. Þá mun ekki
hafa verið urn annað að ræða
fyrir íþróttafélögin, en að ganga
á hina fátæku sjóði s'na til að
standa í skilum við fjárhirzlu
rikisins. Sjá allir heilvita menn,
að við þetta má ekki una öllu
lengur, það nær ekki nokkurri
átt að miða skemmtanaskattinn
við allan inngangseyrinn (brúttó-
tekjur), heldur verður hann að
miðast við ágóðann, þegar sann-
anlegur kostnaður hefir verið
dreginn frá (nettótekjur).Annars
er það furðulegt tómlæti þeirra
manna, sem um þessi mál fjalla,
að jafn góð og nauðsynleg sam-
tök og íþróttafélögin eru, skuli
ekki vera undanþeginn þessum
rangláta skatti.
Hvar er meira úrval og
hvar eru ódýrari
horlmonnoshór
en
Nkódeild I(EA