Alþýðumaðurinn - 15.01.1957, Qupperneq 1

XXVII. árg.
Þriðjudagur 15. janúar 1957
2. tbl.
Fjárhagsáætlun Akureyrar til umræðu í bæjarstjórn:
lurjiiíiiuð útsvör í dr hshhu um
J.8 milij. hr. miöað viö dmtlun I9K
30% hækkun.
Frumvarp bæjarráðs Akureyr-
ar til áætlunar á tekjum og
gjöldum bæjarins fyrir yfirstand-
andi ár er til fyrri umræðu fyrir
bæjarstjórnarfundi í dag. Eru
niðurstöðutölur frumvarpsins
tekna- og gjaldamegin nú
19,118,800.00 kr. í stað 15.471.-
500.00 kr. 1956, og eru áætluð
útsvör í ár 16.175.800.00 kr. í
stað 12.400.300.00 kr. 1956, eða
útsvarshækkunin um 3,8 millj. kr.,
en það er um 30% hækkun frá í
fyrra. Utsvarsgreiðendum mun
lítið eða ekki hafa fjölgað, en
ganga má út frá því sem vísu, að
tekjur manna séu nokkru hærri
1956 en 1955, í krónum talið
vegna hækkunar vísitölu. Hins
%regar er augljóst um einn allstór-
an útsvargreiðanda undanfarandi
ár, Utgerðarfél. Akureyringa h.f.,
að það mun ekkert útsvar þola í
ár.
Séu fjárhagsáætlunarfrumvörp-
in fyrir 1956 og 1957 borin sam-
an, er nær engin hækkun á tekj-
um nema á útsvörunum, enda fáir
og smáir gj aldstofnar, sem bæjar-
og sveitarfélög hafa, aðrir en út-
svörin.
Nokkur hluti hækkana gjalda-
megin stafar af því, að reikna
verður nú með hærri vísitölu á
kaup en í ársbyrjun 1956, en
nokkrar launahækkanir hafa auk
þess orðið á árinu. Tvær milljón-
ir hækkunarinnar má hins vegar
segja að stafi frá því, að framlag
til framkvæmdasj óðs er nú 3
millj. kr. í stað 1 millj. kr. í
fyrra.
Þessum sjóði er ætlað, svo sem
bæjarbúar munu vita, að styðja
við bak Útgerðarfélags Akureyr-
inga h.f., m. a. vegna hraðfrysti-
hússbyggingarinnar, en í ár er þó
gert ráð fyrir að % millj. kr. af
hinum áætluðu 3 millj. gangi til
fyrirhugaðrar nýrrar dráttar-
brautar.
ætluninni, og loks 61 þús. kr. til
vinnumiðlunarskrifstofunnar
nýju.
Ýmsar hækkanir.
Lesendum til fróðleiks má geta
þessara hækkana á áætluninni frá
1956:
Stjórn kaupstaðarins um 136
þús. kr.
Löggæzlan um 152 þús. kr.
Heilbrigðismál um 30 þús. kr.
Þrifnaður um 150 þús. kr.
(Þar af snjómokstur kr. 50 þús.
og virðast snjólausir vetur engin
áhrif hafa á þennan lið).
Vegir og ræsi um 200 þús. kr.
Kostnaður við fasteignir um
90 þús. kr.
Fegrun bæjarins um 30 þús. kr.
Eldvarnir um 60 þús. kr.
Lýðtrygging og lýðhjálp um
' 335 þús. kr.
Framfærslulmál um 140 þús. kr.
Menntamál um 303 þús. kr.
íþróttamál um 95 þús. kr.
(Þar af 50 þús. kr. hækkun til
íþróttavallarins, en hitt til sund-
laugarinnar).
Til Atvinnutr.sjóðs um 300 þús.
kr.
Til Framkvæmdasjóðs um 2
millj. kr.
Þá má geta þess, að veitt er nú
110 þús. kr. meira á f j árhagsáætl-
un í ár til Strætisvagna en 1956,
\ en a. m. k. 50 þús. kr. af þeirri
! upphæð heyrir raunar fyrra ári
I til, og öll er fj árveitingin bundin
því skilyrði, að hún gangi til
greiðslu á lánum, sem bærinn hef-
ábyrgzt fyrir Strætisvagna.
Hækkaðir styrkir.
Þá má geta hækkunar á þess-
um styrkjum til félagsmálastarf-
semi:
Til Leikfélags Akureyrar um
10 þús. kr.
Till Skákfélags Akureyrar um
2 þús. kr.
Til Dagheimilisins Pálmholt um
5 þús. kr.
Til Barnaverndarfélags Akur-
eyrar um 10 þús. kr. (nýtt).
Til húsgagnakaupa í Stúdenta-
garð um 10 þús. kr. (nýtt).
Til húshjálpar á heimilum um
24 þús. kr. (nýtt).
Um framlag til Matthíasarsafns
er áður getið.
Lækkun.
einn póstur fellur niður af á-
ætlun 1957, sem var á áætlun
1956: 100 þús. kr. framlag til
verkfærakaupa. Framlag til sund-
laugarhússbyggingarinnar lækkar
úr 300 þús. kr. í 150 þús. kr.
Af framlögum, sem staðið hafa
óbreytt árum saman og þar með í
raun lækkað, má nefna 150 þús.
kr. framlag til verkamannabú-
staða og 200 þús. kr. framlag til
Byggingalánasjóðs Akureyrar.
Eins og fyrr getur er fyrri um-
ræða um fj árlagaáætlunina í dag
í bæjarstjórn, en seinni — og að-
alumræða um hana mun verða á
þriðjudaginn eftir hálfan mánuð.
Útlán bankanna jukust mikið
á s.l. ári, mest til útvegsins
Sparifjáraukning einnig meiri en 1955.
Síðasta hefti Fjármálatíðinda skýrir frá því, að útlán bankanna
hafi aukizt um 256 millj. kr. til októberloka 1956. Varð útlánaaukn-
ing mest til sjávarútvegs og landbúnaðar. Hefir útlánaaukningin að
mestu komið fram sem aukin útlán seðlabankans.
Nýir liðir.
Fáir nýir liðir bætast inn á á-
ætlunina frá áætlun 1956. Þó ber
að geta framlags til viðbyggingar
Gagnfræðaskólans 150 þús. kr.,
en ætlun bæjarins mun vera, að
steypa upp í ár viðbyggingu þá
við skólann, sem staðið hefir hálf
gerð um nokkur ár og legið undir
skemmdum.
Þá er framlag til Matthíasar-
safns, 25 þús. kr., nýr liður á á-
Sparifjáraukningin hefir orðið
heldur meiri en 1955. Nemur
aukningin 72 millj. kr. á móti 69
millj. kr. 1955. Til júní loka var
sparifjáraukningin mun meiri en
á fyrra ári og náði þá hámarki
1.006 millj. kr. Síðan hefir hall-
að undan fæti og innistæður
Iækkað um 26 millj. kr. Er hér þó
fyrst og fremst um árstíðabundna
lækkun að ræða en hún er þó all-
miklu meiri en undanfarin ár.
Veltiinnlán lægri.
Veltiinnlán hafa lækkað um
19.5 millj. á þessu ári en í fyrra
jukust þau um 578 millj. kr. til
októberloka. Er þessi lækkun á
innstæðna á hlaupareikningi
vafalaust að nokkru afleiðing af
því, hve þrengzt hefir að lausa-
fjáraðstöðu fyrirtækja, einkum í
verzlun og iðnaði vegna mikillar
takmörkunar bankalána.
Nemendur í barna- framhalds- og
sérskólum landsins áællaðir
um 30 þúsund
Á fjórlögum 1956 voru áætlaðar 83 millj. króna
iil skólamála.
Um þessi áramót voru starfandi 140 fastir barnaskólar í landinu
og áætlaður nemendafjöldi nær 20 þúsund. — Framhalds- og sér-
skólar eru 113 talsins qg áætlaður nemendafjöldi um 10 þúsund.
Eftirfarandi upplýsingar eru
frá fræðslumálaskrifstofunni:
Fjöldi skóla, kennara
og nemenda.
Starfandi eru nú 140 fastir
barnaskólar (þar af 5 einkaskól-
ar) og 77 farskólar. Fastir kenn-
arar við þessa skóla eru alls 703,
þar af 200 konur. Auk þess fjöldi
stundakennara.
Nemendur barnaskólanna síð-
asta skólaár voru alls um 19200,
árið áður 18270. Fjölgað hefir
enn í mörgum skólum. Mætti því
áætla að nemendur barnaskól-
anna væru nú nær 20 þús. alls.
Framhalds- og
sérskólar
eru 113 að meðtöldum nokkr-
um einkaskólum og unglinga-
deildum stærstu barnaskólanna,
sem starfa samkvæmt námsskrá
fyrsta og annars bekkjar gagn-
fræðaskólanna. Af þessum fjölda
eru 26 gagnfræðaskólar og hér-
aðsskólar, 10 húsmæðraskólar og
14 iðnskólar. Fastir kennarar við
Framhald á 3. s'uTu.
ítorlegt og gogofróð-
(egt gfirlit um ftiogmól
Frá fundi Alþýðuflokksfél. Akureyrar
Alþýðuflokksfélag Akureyrar
hélt fund síðastliðið föstudags-
kvöld og flutti Friðjón Skarphéð-
insson, alþingismaður, þar ítar-
legt og gagnfróðlegt yfirlit um
þingmálin. Meðal annars gerði
hann glögga grein fyrir hinum
nýju lögum um kaup á 15 nýjum
togurum auk þess sem hann rakti
lögin um útflutningssjóð og
skýrði fyrir fundarmönnum tekju-
öflunarleiðir í hann, hvernig
þeim tekjum skyldi varið, hver á-
hrif til úrbóta lögunum væri ætl-
að að hafa og hvað hyggja mætti
um afleiðingar þeirra á efnahags-
afkomuna. Enginn þyrfti að
ganga þess dulinn, að hinar nýju
álögur kæmu meira eða minna
við almenning, enda mættu menn
vera þess minnugir, að það hefði
verið ríkjandi skoðun alls þorra
manna þegar fyrir síðustu kosn-
ingar, að engar úrbætur yrðu
gerðar á efnahagsmálunum, svo
að þær kæmu ekki að einhverju
leyti til með að skerða kjör al-
mennings. Athygli bæri þó að
veita því, að á 36% innflutnings-
ins kæmu engar nýjar álögur, og
væru þar í brýnustu matvörur
auk rekstrarvara til útgerðarinn-
ar, álögurnar væru misþungar
eftir því hver innflutningurinn
væri og hve nauðsynlegur, þótt
slíkt væri auðvitað alltaf umdeil-
anlegt, og loks bæri að veita því
sérstaka athygli, að allar þessar
ráðstafanir vœru gerðar í samráði
við framleiðslu- og vinnustéttirn-
ar, og hefði þetta til dæmis komið
því til leiðar, að bátaútgerðin
hófst hindrunarlaust nú úr ára-
mótunum, en tjónið af stöðvun
framleiðslutækja yrði raunar
aldrei talið í tölum. Þá mætti
enginn, sem léti sér vaxa álögurn-
ar í augum, gleyma því, að tug-
milljónir af þeim væru skulda-
víxlar frá fyrri stjórnartíð: fjár-
vöntun í framleiðslusjóð fyrr-
verandi ríkisstj órnar og halinn á
bátagjaldeyriskerfinu, sem nú
yrði að sníða af og greiða upp.
Loks skýrði þingmaðurinn frá
helztu lagasetningum, sem fyrir-
hugaðar væru til stuðnings við
og léttis þessum úrræðum í efna-
hagsmálunum, auk þess sem hann
lagði áherzlu á, að röggsamlegt
og vel framkvæmt verðlagseftirlit
hefði hér miklu hlutverki að
gegna.
Enn skýrði svo þingmaðurinn
frá frumvarpi sínu, Björns Jóns-
sonar og Bernharðs Stefánssonar
um tunnuverksmiðjur ríkisins og
rakti í stórum dráttum tilraunir
til að fá lán til hraðfrystihússins
og hvernig þau mál stæðu nú.
Að ræðu Friðjóns Skarphéð-
inssonar lokinni urðu umræður
um ýmis atriði í ræðu hans, sér-
staklega efnahagsmálin.
Fundurinn var ágætlega sóttur.