Alþýðumaðurinn - 15.01.1957, Qupperneq 2

2
A L Þ Ý Ð U M A Ð U R I N N
Þriðjudagur 15. janúar 1957
I
ALÞYÐUMAÐURINN
r,tgt'fandi:
Itþýðujloklcslélag Akureyrar
Ritstjóri:
BR \CI SIGl KJÓNSSON
Bjarkarstíg 7. Síini 1604.
Verð kr. 40.00 á ári.
Lausasala kr. 1,00 blaðið.
Prenlsm. Björns Jónssonar h.j.
»Hiii tirii oj eáeitto
stjórnomnihtoío«
Þegar sú ríkisstjórn, er nú situr
hafði verið mynduð á sl. sumri,
boðaði Sjálfstæðisflokkurinn það
með miklum fyrirgangi í blöðum
sínum og á héraðsmótum sínum,
að hann mundi reka „harða og
einbeitta stjórnarandstöðu“..
Almenningur beið þess því
með nokkurri forvitni, hvernig
flokkurinn mundi rækja „hörk-
una og einbeitnina“, en margur
mun þó hafa fengið fljótt óbragð
í munninn af síendurteknum
fréttafölsunum flokksins til út-
landa, en þar birtist „harkan og
einbeitnin“ fyrst.
Næst kom „harkan og einbeitn-
in“ fram í því að telja ríkisstjórn-
ina aðgerðalausa, en er hún
stöðvaði hækkun verðlags og
kaupgjalds í haust, var „hörk-
unni og einbeitninni“ beint að því
að útlista, hvílíkt gjörræði slíkt
væri gegn launastéttum landsins,
enda þótt stöðvun þessi væri gerð
í samráði við þær.
Þegar svo Alþingi kom saman
og ríkisstjórnin lagði m. a. fram
frumvarp að lögum um kaup á
15 nýjum togurum, kvað „hark-
an og einbeitnin“ þetta hið fárán-
legasta blekkingafrumvarp, því að
ekkert fé væri fyrir hendi til
kaupanna. Skömmu síðar stóðust
tveir úr flokki „Hörku og ein-
beitni“ þó ekki mátið og fluttu þá
breytingartillögu við togara-
kaupafrumvarp ríkisstj órnarinn-
ar, að kaupa skyldi 20 togara í
stað 15.
Loks þegar svo frumvarp ríkis-
stjórnarinnar kom til afgreiðslu í
þinginu, sátu sumir þingmenn
„Hörku og einbeitni“ hjá við at-
kvæðagreiðslu, sumir gengu út,
sumir greiddu atkvæði á móti og
sumir með!
„Harkan og einbeitnin“ brotn-
aði í fjóra hluta.
Þegar svo frumvarp ríkisstjórn-
arinnar um útflutningssjóð kom
fyrir Alþingi, laust „Harka og
einbeitni“ upp miklu siguröskri:
„Þarna sjáið þið, góðir hálsar,
vinstri stjórnin ykkar kann engiu
ráð- út úr efnahagsöngþveitinu,
bókstaflega engin ráð, önnur en
„gömlu íhaldsúrræðin“, sem hún
hefir nefnt svo og úthrópað!“
En hvað gerizt? „Harkan og
einbeitnin“ snerist þó andvíg skil-
getnum efnahagsúrræðum sínum,
sem hún taldi vera, og flutti ræð-
ur og aftur ræður í þinginu um
nauðsyn þess að samþykkja þau
ekki. Þó lét „Harka og einbeitni"
í það skína, þegar ræðuþrekið
var að dvína, að hún væri kann-
ske fáanleg til að greiða frum-
varpinu um útflutningssjóð at-
kvæði, EF FISKÚTFLUTNING-
URINN YRÐI ÖRUGGLEGA
EKKI TEKINN ÚT HENDI S. í.
F. NÉ HRÓFLAÐ VIÐ BANKA-
^ÖGGJÖFINNI.
Fylgið hjá „Hörku og ein-
oeitni“ var semsé til kaups.
En þegar hinni „hörðu og ein-
oeittu" stjórnarandstöðu var í
engu sinnt í máli þessu og hún
/arð að gera það upp við sig,
.ivort hún yrði með frumvarpinu,
móti því, sæti hjá við atkvæða-
greiðslu eða gengi út, tókst her-
rorystan ekki hetur en svo til hjá
Jlafi Tryggvasyni Jensen Thors
og Bjarna Benediktssyni, fyrsta
aðalritstjóra Morgunblaðsins, en
að alit skeði: þ. e. sumir hinna
„hörðu og einbeittu“ voru á móti,
sumir sátu hjá og sumir gengu út.
„Harkan og einbeitnin“ brotn-
aði í þrennt.
En þó að „harkan og einbeitn-
in“ hafi þannig þrí- og fjórbrotn-
að, skyldi þó enginn halda að all-
ur staður væri úr henni,öðru nær.
i þinglokin fyrir jól flutti hún
stórmerkt mál, að Morgunblaðið
tjáði oss: Vantraust á ríkisstjórn-
ina, sem að dómi Ólafs Thors og
Bjarna Ben. . hefði farið svo
hörmulega með vald sitt, að þing-
rof, nýjar kosningar og að
hyggju Ólafs og Bjarna væntan-
leg ný stjórn undir forræði þeirra
ein gæti bætt fyrir.
Hvernig hinni „hörðu og ein-
beittu“ stjórnarandstöðu gengur
að koma þessu aðaláhugamáli
sínu fram, verður reynslan að
skera úr, þegar þing kemur sam-
an. Sjálfsagt fagnar hún því að
geta nú tekið höndum til við það
verkefnið senn hvað líður. Það
hlýtur semsé að vera leiðigjamt
fyrir svo „harða og einbeitta“
forystu og hér er um að ræða að
hafa þá jóla- og áramótaglaðn-
ingu eina fyrir stafni að ljúga í
almenning nýjum og nýjum verð-
hækkunum, enda þótt vissa
„hörku og einbeitni“ þurfi til!
Kaupverð Laxárvirkj unarbitlingsins:
Stejdn BjoriMD rdðínn vi
nrins með otMum íhald
vinnnmiðlonarstjðri bœj
smonno og
Fulltrúi verkamanna á lista Sjálfstæðismanna við siðasta bæjar-
stjórnarkjör og sótti um vinnumiðlunarstjórastarfið nú fékk ekkert
atkvæði til starfsins frá samflokksmönnum sínum. — Sjálfstæðið
varð að láta einn af aðalfulltrúum sínum sitja heima, en sækja
varamann niður fyrir 10. sæti, til að geta þóknazt kommúnistum.
HEIMA ER BEZT,
nóvember—desember hefti 6. árg.
flytur meðal annars þetta efni:
Jólabréf frá dúfunum til fjarver-
andi konu, kvæði eftir Davíð
Stefánsson frá Fagraskógi; Dóra
Þórhallsdóttir, forsetafrú, greinar
eftir Láru Árnadóttur og Stein-
dór Steindórsson; / lífsháska á
Norðursjó og í Leith Walk eftir
Helga Valtýsson; Fuglaveiðar í
V estmannaeyjum eftir Árna
Árnason; Fyrir hundrað árum
eftir Björn Egilsson; Frá Orœfa-
byggð eftir Stefán Jónsson og
Hátíðir eftir Karl Kristjánsson,
alþingismann. Auk þess er fram-
haldssagan Þrír óboðnir gestir,
Jenhy, skólasaga frá Hollandi og
ýmsir styttri þættir og smákviðl-
ingar.
Ritið er að vanda prýtt fjölda
ágætra mynda.
ArshátiS AustfirSignajélagsins verð-
ur haldin að Hótel KEA laugardaginn
9. febrúar næstk. Nánar auglýst síðar.
— Nefndin.
Eins og Alþýðumaðurinn hefir
sagt frá áður á sínum tíma, varð
það fangaráð Ihaldsins hér í bæ,
er Jónás G. Rafnar hafði fallið
við Alþingiskosningarnar síðast-
liðið sumar, að koma honum inn
í Laxárvirkjunarstjórn. Ekki var
þó farið að því með eðlilegustum
hætti, þ.e. að láta annan af tveim-
ur, sem íhaldið átti fyrir inni í
stjórninni, víkja fyrir Jónasi,
heldur var leitað aðstoðar hinna
„óalandi og óferjandi kommún-
ista“ og við þá samið að kjósa
Jónas sem þriðja mann lhaldsins
inn í Laxárvirkjunarstjórn og
gefa því þannig lueinan meiri-
hluta þar. Þetta sýndist kommún-
istum undir forýstu Björns Jóns-
sonar, „erkiandstæðings íhalds-
ins hér í bæ“, ekkert varhugavert,
ef kommúnistar fengju bara nóg
fyrir snúð sinn, og kaupverð bitl-
ingsins Jónasi til handa skyldi
vera það, að stofnuð yrði hár
vinnumiðlunarskrifstofa á ný —
hver lögð var niður fyrir nokkr-
um árum sem alóþörf að dómi I-
halds og Kommúnista — og
kommúnisti valinn til að veita
henni forstöðu, og það sýndist í-
haldinu, „erkióvini kommúnista
hér í bæ“, ekkert varhugavert
undir þessum „Jónasarkringum-
stæðum“.
Hið broslega við samning þenn-
an er svo auk þess það, að hann
var gerður af íhaldinu FYRIR
kosningar, svo sem þeir þættust
vita fyrir fall Jónasar!
Að kosningum lóknum stóðu
kommagreyin við samning sinn
og kusu Jónas sem þriðja íhalds-
manninn í Laxárvirkjunarstjórn
hóstalaust, en þegar að kaupverði
bitlingsins kom, hófust erijðleik-
ar íhaldsins fyrir alvöru. Mörg-
um innan flokksms þótti semsé
lítið hafa lagzt fyrir fyrrverandi
þingmann og Sjálfstæðishetju að
semja við kommúnista um bein
úr hendi þeirra, og heimtuðu, að
samningum þessum væri riftað.
Stóð svo fram eftir hausti og
vetri, að farið var með stofnun
vinnumiðlunarskrifstofunnar sem
hálfgert feimnismál og þá ekki
síður hitt, hver stjórakandidatinn
var, þ'. e. að hann væri ekki einu
sinni bæjarmaður né í neinum
tengslum við vinnulíf bæjarins,
heldur aðeins flokksliði komma,
sem þeir teldu sig þurfa að hygla,
og það aðfluttur.
Að lokum fór svo, að eldurinn
bálaði upp. Varð alger uppreisn í
liði Sjálfstæðismanna, þeirra er
hafa tengls sín í iðnaðar- og
verkamannastéttum bæjarins, og
þegar vinnumiðlunarstjórastarfið
var loks auglýst, sóttu 3 eða 4
Sjálfstæðismenn uin starfið, þar
á meðal fulltrúi verkamanna á
lista Sj álfstæðisins við siðustu
bæj arstj órnarkosningar.
Upp hófust nú miklar húsgöng-
ur forystumanna í flokknum og
smáfundahöld og skyldi reyna að
sætta menn við þjónustusemina
við komma. Stóðu í þessu erfiði
kvöld eftir kvöld kófsveittir ridd-
araliðar íhaldsins, þeir Helgi
Pálsson, Jón Sólnes og Jónas G.
Rafnar auðvitað, en ekkert gekk
né rak. Varð tvívegis að fresta af-
greiðslu um málið í bæjarstjórn,
af því að íhaldið var vanbúið lil
efndanna, og bar þar helzt til, að
verkamenn og iðnaðarmenn hót-
uðu Jóni Þorvaldssyni, þeim er
felldi Sverri Ragnars úr bæjar-
stjórninni síðast vegna tröllslegra
útstrikana, að hann skyldi ekki
kemba hærurnar í hæjarstjórn, ef
hann kysi ekki Sjállfstæðismann
til starfans, og gerðist Jón þungt
hugsandi. En þegar Jónasarliðar
urðu varir þunglyndis Jóns, skip-
uðu þeir honum með valdsmanns-
rómi að sitja heima og leggja sér
til magaskot, þegar málið yrði út-
kljáð í bæjarstjórn, og leizt Jóni
það í fljótu bragði eina ráðið til
að forðast bráðan dauða í einni
eða annarri mynd.
En ekki var píslargöngu Jónas-
ar G. Rafnar þar með lokið varð-
andi hitlingslaunin. Fyrsti vara-
maður, Sverrir Ragnars, mætir
aldrei. Annar varamaður, Sveinn
Tómasson, slökkviliðsmaður og
járnsmiður, þótti .ekki nógu
tryggur í bandi til að boða hann
í skarð Jóns Þorvaldssonar. Ein-
hverra hluta vegna virðist svipað
hafa gilt um Höskuld Gunnar
Kristjánsson í Grundarverzlun,
Einar Kristjánsson í Sana, Árna
Böðvarsson, verkamann á Brunná
og frú Gunnhildi Ryel. A. m. k.
mætti ekkert þeirra á bæjar-
stjórnarfundi þeim sl. þriðjudag,
sem ráða skyldi skipun í starf
vinnumiðlunarstjóra, heldur
mætti.þar Árni Jónsson, tilrauna-
stjóri úr Gróðrarstöðinni, en
hann mun hafa verið um miðjan
lista, og gekk tilraunin að óskum
með tilraunastjórann, því að
Stefán Bjarman, kandidat komm-
únista, náði kjöri á fundinum
með fullum tilstyrk Ihaldsins og
auðvitað flokksbræðra sinna.
Þykir bæjarbúum þetta at-
hyglisverðasta starfsmannaráðn-
ing bæjarins, næst á eftir ráðn-
ingu Carls O. Tuliníusar, og
fannst það á, að íhaldinu þótti
ráðningin hliðstæð, því að það
flutti sömu viðbótarklausuna við
ráðningu Stefáns og Carls, að
hún skyldi vera til eins árs. Hitt
er svo eftir að sjá, hvort ráðn-
ingsárið hans Stefáns okkar verð-
ur svo langt að árum skipti eins
og hjá Carli. Slíkt leiðir tíminn
í ljós.
En svo aumkunarverður sem
hlutur íhaldsins er í þessu máli
öllu, þá er hlutur kommúnista
sízt betri. Þeir skirrast ekki við,
þegar um bitlingaverzlun er að
ræða, að eftirláta íhaldinu, sem
þeir telja þó höfuðandstæðing
sinn, meirihlutavald í fyrirtæki,
er varðar flestum öðrum fremur
hag almennings í hæ og sveitum
hér, Laxárvirkjuninni. Þessu af-
sala þeir í hendur íhaldinu til
þess eins, að koma að hæjarjöt-
unni utanbæjarfl.manni sínum,
sem enga kröfu á til slíkrar greiða
semi flokksins móts við marga
flokksmenn í bænum, er árum
saman hafa lagt á sig starf fyrir
flokkinn, en þykja nú ekki not
andi til að vera vinnumiðlunar
stjóri á borð við aðkomumann
er ekkert þekkir til atvinnuaf
komu verkamanna hér. Hefði
vissulega verið sök sér, ef kandf
dat kommúnista hefði verið mað
ur úr verkalýðshreyfingunni hér
svo sem Jón Ingimarsson, Þor
steinn Jónatansson eða Jóhannes
Jósefsson. Og verður ekki séð,
hvað eiginlega vakir fyrir komm-
únistum með þessari ráðstöfun,
ef það er þá ekki vandræðaúr-
ræði vegna innbyrðisósamkomu-
lags, hvað að vísu hefir heyrzt.
En eitt er þó allra vísast um
þetta allt: bæði íhaldinu og
kommúnistum hefir orðið þetta
mál til háborinnar skammar,
hvernig sem á það er litið, og
verður lengi í minnum haft.
Innbœingur.
___,*___
»Is!endingur«
gerist íréllablað
í síðasta tbl. íslendings er for-
síðu-„frétt“, sem ber fyrirsögnina
Stórkosleg vöruhömstrun í verzl-
unum. Þegar „fréttin“ er hins
vegar lesin, kemur í Ijós, að hér
er um „talsvert“ annríki í verzl-
unum að ræða, aðallega í Reykja-
vík, „haft eftir verzlunarmanni
þar“, að um „jólaannriki“ hafi
verið að ræða hjá honum fyrstu
dagana í janúar. „Þá hafi heyrzt,
að fólk. sem á innstæður í bönk-
um og sparisjóði, hafi gengið á
þær undanfarna daga.“
Kannast menn við fréttamark-
ið? „Olyginn sagði mér,“ sagði
Gróa á Leiti.