Alþýðumaðurinn - 14.12.1966, Blaðsíða 10

- Við brúagerð
(Fratnhald af blaðsíðu 3)
cneira á okkur og því afar örð-
ugt að vinna í því með skóflu,
■hvað þá haka. Veður var gott
og farið að hlýna, í ánni, því
komið var fram yfir miðjan
dag, svo okkut' leið sæmilega
eftit' atvikum. Ég tók eftir því,
að félagi minn stóð tímum sam-
an og studdist fram á reku-
haldið, sem aðeins stóð upp úr
vatninu. Hann virtist ekki gera
neitt, nema hvað hann iðaði sér
til lítils háttar. Stöku sinnum
fór hann með rekuna ofan í
vatnið og lyfti henni síðan upp
úr því, voru þá á skóflublaðinu
2—3 steinvölur og stundum
engin. Þegar ég hafði horft á
þessu vinnubrögð góða stund,
sagði ég: „Hvað ertu eiginlega
að gera, maður? Ertu alveg
hættuL- að reyna nokkuð?“
„Nei, blesaður vertu, ég er
alltaf að, ég er alltaf að losa.“
„Losa! Hvað áttu við mað-
ur?“
„Ég er alltaf að losa með fót-
unum. Ég get ekki losað öðru
vísi.“
Nú fór ég fyrst að skilja ið-
ið í manninum. Og það var
ekkert undarlegt, þótt hann kin
okaði sér við að böðlast með
rekuna niðri I vatninu og með
handleggina á kafi, stundum
upp undir axlir, og ná þá litlu,
þrátt fyrir alla viðleitni. En lít-
il var eftirtekjan af starfstíma
hans þann daginn.
En þrátt fyrir erfiða aðstöðu
og tækjaleysi vannst verkið
furðanlega og mátti þakka það
dugnaði og áhuga verkstjórans.
Skömmu eftir að vinna hófst,
tóku bændur úr nágrenninu að
fala vinnu fyrir sig eða syni
sína, og fjölgaði því nokkuð í
skákinni hjá okkur um skeið.
Tókust vegna þessa nokkur
kynni milli okkar og eyfirzku
bændanna. Mér fyrir mitt leyti
geðjaðist prýðilega að þessu
óbrotna og vingjarnlega bænda
fólki, og ég held, að svo hafi
verið með hina félaga mína, og
víst er um það, að vel talar
Sveinn Víkingur um eyfirzku
bændurna í síðara bindi minn-
inga sinna.
Mér virtist Eyfirðingar vera
glaðlyndir, iðnir og atorkusam-
ir, lausir við dtíldni, dramb og
þyrkingshátt, sem ég hefi orð-
ið var á öðrum stöðum, — þó
ekki víða. Sumir bændurnir,
sem við unnum með, tóku að
bjóða okkur heim, bráðókunn-
ugum mönnunum, og þat- feng-
um við sykrað skyr og rjóma
eða kaffi með pönnukökum, og
þetta var veitt af velviid og
hlýju. Og húsfreyjurnar voru
fúsar að greiða fyrir okkur á
4
marga lund, enda vorum við
mjög þurfandi fyrir hjálpsemi
þeirra. Við þurftum að fá föt
í Eyjafirði 1913
okkar. þvegin, brauðið bakað
(stórar pottkökur, sem entust
allt að hál|um mánuði) og kjöt
soðið, því ekki var annað eldað
í tjaldinu en vatn. Það var hit-
að um morgun og miðjan dag, í
kakó eða te eftir geðþótta neyt-
enda og hafragrautur soðinn að
kvöldi. Kaffi var forboðinn
drykkur í tjaldinu, því enginn
nennti að búa það til eða þvo
upp kaffiílát. Alltaf var okkur
tekið hið bezta er við komum
heim á bæina til að sækja þvott
eða aðrar nauðsynjar. Söm varð
reynsla mín næstu sumur með-
an ég vann við Eyjafjarðar-
brautina. Nokki-um árum síðar
var ég um skeið við vegagerð
vestur á Þelamörk, og ekki var
reynsla mín lakari af Hörgdæl-
um. En það er önnur saga. Síð-
an hefir mér alltaf verið hlýtt
til Eyfirðinga.
Eitt sinn er við vorum að
vinna við veginn yfir Finna-
staðareyrar kom til okkar
aldraður maður. Hann var að
koma frá Akureyri, og hefir ef
til vill haft eitthvað pínulítið í
kollinum. Hann heilsaði okkur
glaðlega og tók okkur tali. Fór
hann að spyrja okkur hvaðan
við værum o. fl. Er við spurð-
um hann að heiti, hvaðst hann
heita Sigtryggur og vera bóndi
á Halldórsstöðum langt frammi
í friði. Einhverjir okkar höfðu
heyrt þess getið, að bóndi þessi
ætti óvenju fagrar dætur. Og
því gall í einhverjum: „Átt þú
ekki margar fallegar dætur?“
Karl hló við og svaraði: „Sá
talar mest um Ólaf konung,
sem aldrei hefir heyrt hann né
séð. En þær eru nú flestar gift-
ar, svo lítið er eftir handa
ykkur.“ Þá tóku strákarnir að
spyrja, hvernig honum litist á
sig fyrir tengdason. Man ég nú
ekki nema eitt tilsvar karls.
Einn okkar var miklu lengstur
og líklega grennstur. Þegar
hann bar upp sína spurningu,
svaraði karl: „Þú ert nú rétt
eins og hálfbrotið hrífuskaft og
ekki líklegur til mikils.“ Var þá
mikið hlegið, Áður en við skild
um, bauð karl okkur að heim-
sækja sig einhvern sunnudag
Um sumarið. Hétum við því.
Einhvern veginn tókst okkur
að Útvega hesta til fararinnar.
Og svo rann upp hinn ákveðni
sunnudagur, bjartur og fagur.
En þá gerðist nokkuð, sem
næStum hafði siglt þessari fyr-
irætlun í strand. Kristinn átti
þáð til að vera mjög stríðinn.
Tók hann' að stríða Georg með
ýmsu rrióti, Georg var friðsam-
ur alvörumaður og hinn bezti
drengry, en viðkvæmur og
■ þoídr illa, kersknina. Endaði
þétta með því, áð hann réðst á
Kristin. Urðu þar hörku áflog,
svo við Gunnar máttum ganga
í að skilja þá, en Sveinn V. og
Helgi skemmtu sér konunglega.
Leit nú ekki vel út með ferða-
lagið um tíma. En svo fóru
hestarnir að tínast að, sem ætl-
aðir voru til ferðarinnar. Og
smátt og smátt lægði ófriðar-
öldurnar, svo endirinn varð sá,
að við fórum 4 í heimsókn til
gamla mannsins. Var okkur
tekið forkunnar vel og sátum
lengi dags hjá bónda við ágæt-
ar veitingar og fjörugar sam-
ræður. Dóttir bónda gekk um
beina, var hún ógift heimasæta,
myndar stúlka og fönguleg, en
gleymt hefi ég nú, hvað hún
hét. Þess má geta, að Sigtrygg-
ul* var faðir Sigurlínu á Æsu-
stöðum, sem var stórglæsileg
og gáfuð kona, og nú er látin
fyrir nokkrum árum.
Yfirleitt var samkomulag
ágætt meðal okkar í tjaldinu,
aldrei átök nema í þetta eina
skipti. En nokkrar glettingar
voru milli þeirra Sveins Vík-
ings og Gunnars Benediktsson-
ar, sem þá var staðráðinn í að
verða prestur „og steinrota ger
vallan helvítisher með hugvekj
um, bænum og ræðum“ eins og
skáldið segir. En Sv. Vík. dá-
lítið gamansamur og hætti til
að gagnrýna sumt er í Biblí-
unni stóð. Hefi ég oft hugsað
um örlög þessara félaga minna
síðan, sem báðir urðu prestar.
Enginn slys eða meiðsli urðu
hjá okkur þetta sumar og allir
voru stálhraustir allan tímann,
þrátt fyrir lélegan aðbúnað að
sumu leyti og fábreytt fæði. —
Eitt sinn lá þó við slysi, en varð
þó aðeins að gamanmálum, því
betur.
Það var einn heitan sólskins-
dag, að við vorum að koma frá
miðdegisverði við Djúpadalsár-
brú. Sumir okkar höfðu blund-
að og voru ekki fyllilega vakn-
aðir. Búið var að slá upp fyrir
brúnni að miklu leyti. Göngu-
brú af plönkum lá frá norður-
bakka árinnar suður yfir hana,
og var hún tengd við uppslátt-
inn. Við stöpulhornið var all-
knappt horn, sem sveigja varð
fyrir. Óstætt vatn var undir.
Einn félaga minna var rétt á
undan mér. Bar hann sjóhatt á
höfði til að hlífa sér fyrir sól-
skininu. Skipti það engum tog-
um, að þegar kom að stöpul-
horninu, gekk hann beint í ána.
Ég bjóst við, að hann hefði farið
á bólakaf, en er ég leit niður,
sá ég á sjóhattinn upp úr vatn-
inu og þóttist vita, að eigand-
inn hefði náð taki á uppslætt-
inum. Enda reyndist svo, og
innan stundar hafði pilturinn
komizt upp á göngubrúna með
sterklegum tökum, en ekki var
á honum þurr þráður. Nú hitt-
ist svo á, að gömul kona sat á
suðurbakkanum og átti erindi
við brúarmenn. Hún hét Guð-
rún og var daglega nefnd
Gunna frá Rauðhúsum. Naum-
ast þarf að taka það fram, að
ekki var hún gædd fegurðar-
ljóma æskunnar lengur og því
stakk einn gárunginn meðal
okkar upp á því, að félagi okk-
ar hefði orðið svo töfraður af
fegurð konunnar, að hann hefði
þess vegna gengið beint í ána.
Varð að þessu mikill hlátur.
En ekki fékkst félagi okkar til
að skipta klæðum, þó verk-
stjórinn byði honum það, enda
veðrið mjög gott.
Þetta sumar lærði ég að
hræra og blanda steypu. Þótti
okkur félögum næsta erfitt að
hræra til að byrja með. Verk-
stjórinn kenndi okkur handtök
in og hrærði oftast með okkur,
einkum fyrst. Hrærði hann sem
vænta mátti af kunnáttu og
skerpu, og var okkur erfitt um
að fylgjast með í byrjun. Man
ég, að einhver hafði orð á því
í miðdegishléinu, að einhver
yrði þreyttur, ef svona yrði
haldið áfram allt sumarið. —
Steypan var öll borin í fötum
í mótin. Það var einnig mjög
erfitt. En þegar fyrsta brúin
hafði verið steypt, kom vél,
sem hrærði steypuna. Þótti það
mikil bót, en steypan var sem
áður borin í fötum í mótin. Öll
þessi vinna fór í vana. Við
lærðum að beita vöðvaorkunni
á réttan hátt og vöðvarnir æfð-
ust og stæltust, svo þegar frá
leið, fundum við lítið til erfið-
isins. ,
Ég sá um vegagerðarhestana
þetta sumar. Var það mismun-
andi erfitt, eftir því hve fjarri
haginn var, og hvort hægt var
að hafa þá í girðingu. En verk-
ið var fólgið í því að flytja hest
ana í haga að loknu dagsverki
og sækja þá á morgnana, áður
en vinna hófst. Ekki man ég,
hvað ég fékk fyrir þetta á dag
en minnir það svaraði eins tíma
kaupi eða vel það. En miklu
meiri tími fór til þess. Alltaf V2
tími að kvöldi og IV2 að morgni.
Tvisvar kom ég ekki með hest-
ana fyrri en komið var langt
fram í vinnutíma, því þá höfðu
þeir lent í hestastóði langt af-
leiðis, svo mér varð mikil leit
úr þeim. Skýrði ég frá því, er
ég kom, og var ekki frekar um
það rætt, enda ég ekki vændur
um leti.
Mikill sparnaður ríkti í tjaldi
okkar um sumarið. Við vorum
allir félausir og áttum enga að,
er veitt gætu teljandi stuðning.
Það var því enginn annar kost-
ur en að vinna og spara eins og
frekast var unnt. Mig minnir,
að fæði mitt kostaði 65 aura á
dag og svipað mun það hafa
verið hjá hinum.
Fremur var skófrekt í vinn-
unni og var þar unnið út úr
allskonar skóræflum, sást þá
oft í bera hæla og tær gegnum
skóplöggin. Þykir mér líklegt,
að Eyfirðingum hafi þótt útlit
okkar tötralegt, þótt ekki
heyrði ég það nefnt. En aldrei
man ég, hvorki fyrr en síðar,
að hafa séð vegagerðarmenn
jafn illa til fara við vinnu og
þá. En þrátt fyrir þröng ytri
kjör, ríkti oftast meðal okkar
gleði, fjör og gamansemi, og
hún mun meiri, en ég varð oft
var við eftir að aðbúnaður og
laun höfðu stórum batnað. Við
áttum allir okkar æskuvonir og
framtíðardrauma. Við litum á
sumarstarfið sem áfanga að
séttu marki, og því var lítt fár-
ast um erfiðleikana.
Þegar fyrsta brúin hafði ver-
ið steypt og farið að slá frá
henni, fengum við trjávið í rúm
stæði, sem við bönguðum sam-
an. Þótti okkur að því ekki lít-
ill fengur. Eftir það svaf ég
aldrei í torfbálki í tjaldlegum.
Þegar á sumarið leið og
steypuvinnu að mestu lokið,
tók við ýmis konar frágangur
á brúnum og auk þess vegagerð
milli þeirra. Var vinnan þá oft
létt og, að því er mér fannst,
skemmtileg. Veðrátta var ágæt
og okkur leið eftir atvikum vel.
Þrír félagar okkar hættu
nokkru fyrr en við hinir. Héldu
þeir þá ofurlítið uppboð á dóti,
er þeir vildu ekki taka með sér,
og seldu Eyfirðingum, sem
voru þama í vinnu. Létu þeir
þær upplýsingar fylgja sumum
hlutunum, að þeir hefðu aldrei
verið þvegnir. Átti þetta að
sýna hve nýr hluturinn væri.
Vöktu þessar upplýsingar mikla
kátínu, því menn skildu, að hér
var líka verið að skopast að
þrifnaðinum.
Laugardaginn 4. október um
haustið kvöddum við Gunnar
og Georg, kóng og prest og
hættum vinnu síðla dags. Rölt-
um við í hægðum okkar til Ak-
ureyrar glaðir og ánægðir eft-
ir sumarið. Mitt fyrsta verk, er
þangað kom, var að stinga mér
inn til Jóns rakara. Daginn eft-
ir byrjaði ég í skólanum, en það
er önnur saga.
Þegar ég nú, gamall maður,
lít yfir þessa liðnu daga, hvílir
alltaf yfir þeim viss bjarmi og
yfir þeim er mun bjartara en
ýmsum sumrum eftir þgð, þá
er ég átti við miklu hagstæðari
ytri kjör að búa. Þetta mun
nokkuð stafa af því, hve fólkið
í grenndinni var hlýlegt óg gott
að leita til þess. Þá höfðum við
einnig ágætan verkstjóra, sem
var glaðvasr, skemmtinn og
hjartahlýr. Hann lifir enn í
hárri elli á Akureyri og hafa
vináttutengslin milli okkar
aldrei rofnað frá þessu sumri.
Enn má nefna það, að Eyjafjörð
ur er fagurt og hlýlegt hérað,
og veðráttan góð, betri en við
flestir áttum að venjast. Allt
rennur þetta saman í eina heild
er vaL*par bjarma á þessa sum-
ardaga, þrátt fyrir allt.
Gleðileg jól.