Víðir - 13.04.1934, Blaðsíða 2

V I D I &
Að gefiati tilefni.
í blaði sem Páll Þorbjarnarson
kaupfélagsstjóri er talinn gefa út,
birtist níðskrif um mig fyrir
skemstu utaf erindisrjekstri mín-
um í Þýskalandi fyrir hönd ís-
lensku stjórnarinnar.
Greinin er skrifuð mjög í anda
Þorsteins þess er stendur fyrir
hinum viðfræga Gagnfræðaskóla
hér í Eyjum, þótt Páll sé látinn
leppa óhróðurinn. Er því líkast
sem Þorsteinn muni nú vera far-
inn að þjóðnýta þennan mann, en
framkoma þorsteins sjálfs er orð-
in því lík uppá síðkastið, sem
hann sé orðinn hræddur við sjalf-
ann sig. —
Með þvi hér er ráðist af litlu
viti en mikilli illgirni á starf er
eg hefi haft með höndum fyrir
þjóðarinnar hönd, tel eg rétt að
upplýsa hvað rétt er í því máli
sem greinarhöfundur vill koma á
mig höggi fyrir, og reiðir hátt.
Þessar' upplýsingar eru ekki
vegna níðgreinar höfundarins, hon-
um mun ekki ant um að vita
hið réttara, honum hentar
sennilega betur að hampa ósann-
indum í þessu máli svo tilgang-
inum verði náð.
En vegna almennings hér í Eyj-
um ,sem skrif þessaar manna eiga
að blekkja, eins og sýnilegt er af
greininni, tel ég skylt að benda á
nokkrar staðreyndir í sambandi
við erindisrekstur minn í Þýska-
landi í þau tvö skipti sem eg hefi
farið í umboði ríkisstjórnarinnar
til að semja við þjóðverja.
Fyrri ferðina fór eg siðla árs
1931 og þá að tilhlutun Fram-
sóknarstjórnarinnár. Svo var mál
með vexti að það haust höfðu
nokkrir íslenskir togarar „landað®
í Þýskalandi. En alt í einu var
fyrir það tekið af hálfu þýskra
yflrvalda, er bönnuðu að yfirfærsla
fengist á andvirði flskjarins og
lika notkun þess þar í landi. Féð
lá því „innifrosið" sem kallað er
í þýskum bönkum og eins og á
stóð ekki hægt að hafa þess nein
not.
Ferðir lslenskra togara stöðvuð-
ust náttúrlega samtímis til Pýska-
Iknds. Markaðurinn var þeim
lokaður.
Þetta var hin beina ástæða til
þess að ég var þá sendur, og var
mér falið þetta tvent sérstaklega :
1. Að fá hið „innifrogna" fé
laust, og
2. að freista þess fiað fá leyfl
til að selja íslenskan tog-
ara — eða bátaflsk fram-
vegis á þýskum markaði og
yfirfærslu á andvirði fiskj-
arins.
Ég var ytra frá því í byrjun
Desember og til áramóta. Kom
heim aftur snemma ársins 1932.
Mér heppnaðist að fá hvoru-
tveggja til leiðar sem farið var
fram á.
Hið „innifrosna" fé nokkuð á
annað hundrað þusund Mörk var
geflð laust, og íslendingum var
gert mögulegt að selja árlega ís-
fisk á þýskum markaði fyrii
um 1 miljón króna.
Áður var sala á ísfiski íslenskra
togara á þýskum markaði mjög lítil.
í skjóli þessa samkomulags fó'u
íslenskir tog-arar 44 feiftír til
Þýskalands árift 1932 otr seldu
íyrir samtais 1 miljón 108 þús-
und krónur.
Snemma ársins 1933 var sett-
ur innflutningstollur á allan flsk
i Þýskalandi, sem flyst þangað á
útlendum skipum eða frá útlönd
um á antian hátt. Pessi tollur er
mjög hár m. ö. o. 10 Ríkismörk
á hver 100 kg. Tilíiunanlegastur
er tollurinn sem er þyngdartollur
á hinum, ódýrari fiski, en einmit.t
þann fisk, Þorsk, Upsa og Karfa
flytja íslendingar til Þýskalands.
Norðmenn og Danir flytja yflr-
leitt mikið dýrari flsk þangað,
Kola og Ýsu og hinn göða Norð-
ursjávarþorsk sem Danir flytja
þangað meðal annars.
Afleiðingar tollsins urðu því þær
að Danir og Norðmenn hafa hald-
ið áfram að flytja flsk sinn til
Éýskalands svipað og áður, en
vér íslendingar höfum enga aðstöðu
til að selja þar þann flsk sem við
höfum á boðstólum sé tollsins
af oss kiarfist eins hár og hann
er nú.
Markaðurinn í Þýskalandi hafði
sýnt það 1932 að hann er togur-
unum íslensku mikill búbætir eink-
um á haustin, og var því talið
rétt að reyna hvort nokkru feng-
ist um þokað í þessum málum,
er gerði sjómönnum vorum kleyft
að halda þeirri atvinnu er þeir hafa
haft af hanstferðunum til Þýska-
lands, og var eg fenginn til að rann-
saka möguleika fyrir þessu meðal
annars síðastliðið haust.
Ég hefi skýrt ríkisstjórninni og
utanríkismálanefnd frá eriridisiok-
um mínum,og þessir aðilar hafa lagt
samþykki á bráðabyrgðasamkomu-
lag það er náðist í haust, eftir
þá tveggja mánaða dvöJ er ég
hafði ytra í samningaerindum.
Einstökum atriðum verður eigi
skýrt frá hér, nema a$ þvi er snertir
hin umræddu kartöflukaup, það
þarf ekkert leyndarmál að vera
hvað ég hef gert þeim viðvikjandi.
Hinsvegar er um bráðabyigðar-
samkomulag að iæða og mér ekki
heimiit að skýra frá þeirri hlið
þess er að Þjóðverjum veit. Samn-
ingum verður haidið áfram i vor
um ísflsk og ef til vill fleirí ís-
ienskar afurðir, sero vér getum
selt til Þýskalands.
J'akmarkið er það, af hálfu ís-
lendinga, að reyna að ná sem best-
um söluskilyrðum á ísfiski, síid
og fleiru í Þýskalandi og Miðríkj-
unum yfir höfuð að tala, og með
þvi að reyiia sem unt er að
tryggja atvinnu- og afkomu þeirra
iandsmanna vorra sem hér eigi
hlut að máli og þá aðallega sjó-
mannanna.
Með aukinni framleiðslu síldar
og síldarafurða hér á iaudi, er það
sýnt að vér verðum meir og meir
hiðir því, að markaðir fyrir vör-
ur þessar séu sæinilegir í Þýska-
iandi og annarsstaðar t.. d. Pól-
landi.
Síldariýsið og síldarmjölið verða
með ári hverju þýðingarmeiri lið-
ir framleiðslu vorrar, og mark-
aðurinn er aðallega í Þýskalandi.
I ferð minn i haust fór eg líka
til Póliands og Danzig, í erindum
rikisstjórnarinnar, vegna síldar-
sölunnar tii Pollands, og veit eg
ekki bet.ur en sildarútgerðaimenn
og útflytjendur hHÖ talið nokkurn
árangur af, að þvi er snerti að-
stöðu þeirta í Danzig og Póllandi
siðast.liðið haust.. Kunnugt er að
Éjóðverjar hafa keypt mikið af
síld á Austfjörðuin í haust, og
flutt í is til Þýskalands. Þetta
er nýlunda hér á landi að síid sé
flutt út í ís. Ég átt.i nokkuin
þátt í því siðastliöið haust — og
hef reyndar áður gert nokkurn
undirbúning í því efni — að Þjóð-
verjar gerðu út skip hingað. til
kaupanna. Nú er þessi útflutning-
ur hafinn og munu Austfirðingar
telja sér talsverðann hag af.
Þær skýrsjur er eg hefi látið
ifkisstjórninni í té um afskipti
mín af hinum ýmsu málum t. d.
ísfisksölunni, síldarsölunni ásamt
innflutningsieyfum tii PóilandB,
Fersksíldai sölu o. s. frv,, hafa ver-
ið sendar til þeirra landsmanna
er þær varða inestu, út.gerðar-
manna og félaga í hinum ýmsu
veiðist.öðum hér á iandi.
Stjórnin hefir líklega látið und-
ir höfuð leggjast að senda Páii og
Þorsteini nokkuð um þessi mái,
enda þeim svona hlutir iítið við-
komatidi.
Páll krati, eða sá sem hann
leppar fyrir níðgreinina er áður
er á minst, telur, að vart muni
óheppilegri maður vera tii að
semja við Þjóðveija heldur enn ég.
Ekki skal eg efa það að völ sé
á mér hæfari manni í þessu
efní, en þó mun eg ekki metast
um það við Pál Þorbjarnarson né
þann sem fyrir hann skrifar, hvaða
skilyrði ég hnfl til að reka erindi
landsins i þeim efnum er hór um
ræðir svo vammlaust sé.
Þeir Páll og félagi hans ættu að
reyna að sanrifæra flokksbræður
sína í R.vík og annarsstaðar um það
að ég sé óheppilegastur allra og
fá þá til að útvega hæfari mann.
Rað yrði eflaust vel þegið, því all-
ir mega vita það, að meiri er vandi
en vegsemd að koma ár sinni
fyrir borð í þessum efnum á út-
iendum vettvangi, fyrir aðra eins
smælingja og vér erum í alþjóða-
viðskiftum.
Atvinna vor öli, til lands og
sjávar, er svo mjög háð því að
utanríkisverslun vor gangi sæmi-
\
lega, að vart mun nokkur önnur
þjóð álfunnar eiga hlutfalssllega
— miðað við fólksfjölda — meira
í húfl á þessu sviði.
í sambandi við það er hér að ofan
er sagt, og til að hnekkja þeim ó-
sannindum er borin eru á mig í
áminstri níðgrein, þar sem sagt er
meðal annars, að ég hafl samið
svo um að iandið keypti aliar
kartöflur af Þjóðverjum fyrir hvaða
verð sem væri, þá vil ég geta þess
sem hér segir:
Þær uppástungur um kartöflu-
kaup frá Þýskalandi í notum ann-
ara og meiri fríðinda fyrir íslensk-
ar afuiðir í Þýskalandi, ei ég lagði
fyrir ríkisstjórnina og utanríkis-
málanefnd, og samþyktar voru af
þessum aðilum, giltu hvorki allann
kartöfluinnflutning vorn og vorn
heldur «kki skilyrðialausar hvað
verðlag snerti, heldur bæði tak-
rnarkað magn og greinilegt skil-
yrði um að hóflegt verðlag yrði
tryggt, miðað við aiment markaðs-
verð vörunnar á hverjum tíma.
Fyrir þessu eru til óræk gögn
i vörslum rikisstjórnar og utan-
ríkismálanefndar.
Fullyrðing Páls, eða þess er fyr-
ir hann skriíar, um skilyrðislaus
kartöflukaup af Þjóðverjum og alt
er þar að lítur, er því á ósann-
indum bygð.
Hinsvegar heflr þessi hvatvís-
lega árás geflð mér tilefni til þess
að skýra almenningi í stuttu máli
frá réttum málavöxtum og aðal-
dráttum í þeim erindisrekstri er
ég hefi haft með höndum fyrir
landið, og mun hverjum góðfúsum
lesara verða ijóst af þvi, að fyrir
atvinnulíf landsmanna er nauðsyn-
legt að hagsmuna landsins sé að
einhverju gætt í þessum efnum.
Svo margir mætir menn, og það
engu siður stjórnarandstæðingar
mínir, hafa látið mig njóta sann-
mælis í þessum efnum, að ég gæti
sjálfs mín vegna látið mér i léttu
rúmi liggja hinar ærumeiðandi að-
dróttanir sem Páll kaupfélagsstjóri
eða sá er fyrir hann skrifar, færa
fram í áðurminstri níðgrein. En
þar sem þessi áburður er fram-
settur í sambandi við' trúnaðarstarf
sem mér var faiið að vinna fyrir
landið, tel ég mér skylt að hnekkja
honum fyrir dómstólunum og
mun ég því gera ráðstaf-
anir til að koma fram ábyrgð
á hendur ábyrgðarmanni blaðsins
fyrir þau meiðandi ummæli sem
hann iætur blað sitt og þeirrafél-
aga flytia um mig í sambandi við
samningana við Pýskaland.
J6h, I\ Jósefsson.
H c y
gott og ódýrt, selur gegn
greiðslu við móttöku
Magnús Guðm.son
Vesturhúsum.