Víðir - 04.04.1946, Blaðsíða 2

2
VÍÐIR
Ttíðir
kemur út vikulega.
Ritstjóri:
EINAR SIGURÐSSON
Sími 11 & 190.- Pósthólf 3
ísafoldarprentsmiðja h.f.
FJÁRHAGS-
ÁÆTLtilMIM
Úlsvörin hækl<a um x/3
Þá hefur verið lögo fram 11I
fyrri umræðu fjárhagsáætlun kauD
staðarins fyrir árið 1946. Þetta er
hæsta fjárhagsáætlun sem nokk-
urn tíma hefur verið lögð fvrir
bæjarstjórn liér og eru útsvörin
áætluð I/3 liærri en s. 1. ár, eða
1/2 milljón kr. Útsvörin eru eins
og áður aðal tekjuliðurinn. Lítið
fer fyrir tekjum af bæjarútgerð-
inni á áætluninni og öðrum fjár-
aflaráðagerðum meirihlutans, sem
átti að verða til þess að lækka
útsvörin, en bæjarbúar mega
þakka fyrir, ef þær verða ekki til
hins gagnstæða, eins og útlitið er.
Og nú mætti ætla að mikið meira
skyhli framkvæmt en áður fyrir
þessar 21/4 millj., sem gjaldendum
er gert að greiða. Þessu er þó ekki
svo varið, því að fyrra árs fjár-
hagsáætlun og raunveruleg útgjöld
eru þrædd nákvæmlega.
Til byggingar skóla, elliheimilis
og íþróttamála er áætluð nákVæm-
lega sama upphæð og 1945, því
að til verklegra framkvæmda er
líka sama og árið áður. Um kosn-
ingarnar hljóðaði það þó þannig:
„Atvinna handa öllum“. Hér eru
sannarlega heldur engar 30 millj.
áætlanir á ferðinni til að gera
byggilegt í þ essum bæ, eirís og
það hét í kosningabaráttunni í
vetur. Til togarakaupa eru áætl-
aðar 250 þús. krónur og er þetta
4% eða 25. hluti af andvirði
þeirra tveggja togara, sem pantað-
ir voru í haust og enginn ágrein-
ingur var um í bæjarstjórn. Þetta
framlag er helmingur eða 15%
af útsvarshækkuninni, og hefur
nú það ráð verið tekið að láta
borgarana borga brúsann, því það
hefur víst brugðist að fá það „lán-
að út á andlitið á bæjarstjórn-
inni“, eins og Árni Guðmundsson
komst að orði í ræðu í Reykja-
vík í sláttuferðinni frægu.
Þar með er hún öll saga þess-
arar fyrstu fjárliagsáætlunar Al-
þýðuflokksins og kommúnista.
FRAMH. AF 1. BÍÐU
ur svo sem verið rétlnefni, því að
þó ekki sé byggt annað en 10
tonna mótorbátur, er það nýsköp-
un, — það er verið að skapa nýtt
skip. ■— Um þetta er ekki ætlunin
að ræða hér, en þó má benda á,
að mikið er gjört að því að hrað-
frysta fisk, en horfur ekki vænleg-
ar nú sem stendur. Hér í Vest-
mannaeyjum er mikið talað um
byggingu niðursuðuverksmiðju.
Ég veit nú ekki, livort þetta hefur
verið sagt í hita nýafstaðinna kosn-
inga, eða það er alvara. Sé svo, að
í hyggju sé að hyggja hér alhliða
niðursuðuverksmiðju til fisknið-
ursuðu, vihli ég ráðleggja hlutað-
eigendum að byrja með að koma
hér upp öðru kúabúi, því að mik-
ið þarf af mjólk í ýmsa niðursuðu,
t. d. fiskibollur. Þetta var nú útúr-
dúr. Sannleikurinn er, að það eru
ekki allir staðir jafn lieppilegir til
framleiðslunnar. Mér virðist rétt
á stað farið, að byggja tilrauna
niðursuðuverksmiðju við Eyja-
fjörð, því að sjálfsagt þarf víð-
tækar tilraunir, áður en við getum
farið að sjóða niður fisk í stórum
stíl, jafn erfið markaðsvara og nið-
ursuðuvörur voru fyrir stríð.
Sé nú ofurlítið litið aftur í tím-
ann, fyrir stríð, því að ekki er
ólíklegl, að svipaðir tímar geti
komið, og athugað sé hvar skór-
inn kreppti mest að útgerðinni,
rekst maður strax á hið lága verð
á fiskafurðunum og markaðsörð-
ugleikum. I síðasta árg. tímarits-
ins Ægir er nokkur samanburður
á fiskveiðum okkar og sölu og ann-
arra þjóða. Hvað er það sem við
fyrst og fremst getum lært af
þessu? Er það það, að íslendingar
fiski hlutfallslega minna en aðrar
þjóðir? Nei, fslendingar fiska hlut-
fallslega mest allra þjóða. Það
sýnist því h'til ástæða til að kaupa
rándýr skip, svo að unnt verði að
tvöfalda framleiðsluna, meðan við
varla getum selt þá framleiðslu,
sem við nú höfum, eða þá fyrir
það verð, sem ekki er unnt að
fiska fyrir.
Hér þarf aðra stefnu. Það þarf
að leggja höfuðáherzluna á að
auka markaði fyrir afurðirnar og
að ná hærra verði fyrir fiskinn.
Auðvitað er þetta hægra sagt en
gjört, því að sennilega mæta okk-
tir einmitt miklir markaðsörðug-
leikar í framtíðinni. Það sem við
þurfum nú fyrst og fremst að
stefna að, er að flytja fiskinn út
nýjan í flugvélum. Það getur ver-
ið að það sé of snemmt að gjöra
tilraunir á þessu sviði, en við
verðum að húa okkur undir þetta.
Það getur verið, að miklir erfið-
leikar verði á að búa okkur urídir
þetta. Það getur verið að miklir
erfiðleikar verði á þessu, að
minnsta kqsti til að byrja með, en
öllum má vera ljós hinn geysi-
mikli munur, ef liægt væri að
senda fiskinn svo að segja daglega
nýjan til hinna ýmsu borga Ev-
rópu, eða eins og nú er. Ég álít
í nafni þessarar nýsköpunar at-
vinnuveganna, eigi að leggja millj-
ónir króna til slíkra framkvæmda.
Þarna er svo mikið í liúfi fyrir
afkomu þjóðarinnar og með hin-
um stórfelldu framförum á sviði
fluglistarinnar, eru hkurnar það
miklar fyrir að hægt verði að
framkvæma þetta með hæfilegum
reksturskostnaði, að hér kemur
ekkert álitamál til greina. Ég þyk-
í sumar fékk sá, er þessar línur
ritar, bréf frá gömlum Yestmanna-
eying, Guðlaugi Sigurðssyni, sem
fyrir og eftir aldamót síðuslu bjó
í Brekkuhúsum í Eyjum. Guð-
laugur og fjölskyhla hans fór bú-
ferlum til Ameríku 1905. Hann
er nú orðinn fjörgamall, um eða
yfir áttrætt og á lieima að Lundar
í Manitobafylki. Bað hann mjög
um fréttir frá Vestmannaeyjum.
Ég skrifaði honum talsvert ýtar-
lega um margt sen) skeð hcfur og
breytzt í Eyjum þessi 40 ár, sem
liann hefur verið í burtu, einnig
nokkuð um ýmsa samtíðarmenn
lians, en þeir eru fjölmargir látn-
ir. Síðar sendi ég honum talsvert
af blöðum, því að gamli maður-
inn hefur ágæta sjón og þarf ekki
einu sinni að nota gleraugu.
Svarbréf lians birtist hér á eft-
ir. Hef ég talið rétt að það kæmi
fyrir almennings sjónir lieima,
bæði vegna þess að það er ljós
vottur þess liugarfars, er ríkir lijá
gamla fólkinu vestan hafs til átt-
liaganna, og svo vegna þess, að
Guðalugur gamli biður fyrir
kveðju til fólks þess í Eyjum, er
hans kunni enn að minnast.
Ilann var jafnan kallaður Laugi
í Brekkuhúsi og mun hafa tekið
þar við búi af föður sínum, Sigurði
gamla í Brekkuhúsi. Þeir feðgar
ist nn vita, að þetta verði gjört,
og ég lief trú á, að það lánist í
framtíðinni að senda fiskinn þann-
ig út.
Ég vona nú, að það sé ljóst,
hvers vegna ég legg svo mikla á-
herzlu á að flugvöllurinn hér verði
gjörður svo úr garði, eða í öllu
falli stefnt að því, að hann geti
orðið nothæfur stórum millilanda-
flugvélum. Sem ég gat um fyrr,
brestur mig þekkingu til að dæma
um flugvallagerð frá tæknislegu
sjónarmiði. Það kann að vera, að
flugvöllur fyrir millilandaflugvél-
ar sé svo dýr, að ógjörningur þætti
að koma lionum upp liér, en ef
svo er, gæti svo farið, að við hér
yrðum að vera reiðubúnir til að
flytja alla útgerð héðan á aðra
staði, og þá sennilega til Faxa-
flóa. Ég vil nú, að allir inögu-
leikar séu vel atliugaðir, og reynzl-
an mun 8ýna, að ekki mun af
veita.
Ve. 8. febr. 1946.
H. Jt.
voru hraustmenni að burðum,
enda átti það fyrir Brekkidiús-
bóndanum að liggja, að leggja
Bretakóngi til 3 vaska hermenn
í stríðið það hið mikla, sem nú
er nýafstaðiö, og J)að sein betra
var, að heimta ])á heila lieim aft-
ur, eins og lesa má liér á eftir.
Bréf hans er birt orðrétt eins
og hann hefur frá því gengið,
nema er réttritun er dálítið lag-
færð.
Til skýringar skal þess getið, að
ég liafði skrifað utan á bréf hans
Guðlaugur Sigurðsson frá Vest-
inannaeyjum o. s. frv. Einnig þess,
að ég liafði sagt, að liann myndi
vart rata fyrst í stað, ef liann væri
liorfinn heim í Eyjar.
Þakka ég svo Víði fyrir birt-
inguna.
Reykjavík i febr. 1946.
J. Þ. J-
Lundar, 31. des. 1945.
Heill og sæll hezti kunningi sem
ég hefi nokkrum sinnum átt til.
Ég fór á póstliúsið eins og ég var
vanur og þá var mér fengið þetta
líka stóra hréf og ég var alveg
hlessa, og sá að það var frá Vest-
mannaeyjum og nafnið mitt líka.
Bréfið var skrifað 14. ágúst, en
kom til mín 25. septeinber, svo
það er mál fyrir mig að borga
AMERÍKUBRÉF
frá Gudíaugi Sigurhssyni
fyrrum bónda í Brekkubúsum