Víðir - 11.06.1949, Side 1

XXI
Vestmannaeyjum 11. júní 1949
22. tölublað
Aukna rækfun
Jafnframt því, sem almenn-
ingur hefur gert kröfur til að fá
meiri mjólk, hefur hér fækkað
kúm. Ur mjólkurskortinum hef-
ur þá verið reynt að bæta með
aðfíuttri mjólk, sern hefur verið
dýr og skort mikið á, að jafnast
að gæðum við heimaframleidda
mjólk. Um skeið voru hér hálft
fjórða hundrað kýr, en hefur nú
fækkað um þriðjung frá því.
Bæjarsjóður hefur þó síðan ráð-
izt í stofnun kúabús með fimm-
tíu gripum.
Síðastliðið ár voru fluttir hing
að 145400 lítrar af mjólk frá
Reykjavík, og 'hefði þurft hér
50 kýr til þess að framleiða
þetta mjólkurmagn.
Árið 1948 voru fluttir hingað
1042 hestburðir af heyi, og með
óbreyttri ræktun hefði þurft að
flytja hingað um 3000 hest-
burði af heyi, ef nægilega
maigir gripir hefðu verið hér til
að fullnægja mjólkurþörfinni og
ekki hefði verið gengið á rækt-
aöa landið til beitar.
Hér eru stór svæði af móum,
sem eru vel fallnir til ræktunar,
svo sem suður og austur af
Helgáfelli, austur og suður af
Oianbyggjdrabæjum og Stórhöfð
inn. Hér eru því við bæjardyrn-
ar á kaupstaðnum hin ákjósan-
legustu skilyrði til aukinnar hey-
framleiðslu. En svo að segja eng
in nýrækt hefur farið hér fram
undanfarin ár. Það eru Iíka litl-
ar líkur til þess, að þeir, sem
hafa byggingu fyrir hinu órækt-
aða landi, ráðist upp á eigin
spýtur í ræktun, sem nokkru
nemi. Jarðrækt er nokkuð dýr
eins og allar framkvæmdir nú,
en margt aí þessu fólki orðið
fullorðið og hefur úr litlu að
spila.
En riú krefst almenningsheill,
-að bæjarbúum sé séð fyrir holl-
ustu fæðutegundinni svo góðri
°g gallalítilli sem hægt er, óg
á þetta ekki sízt við vegna hinn-
cr' uppvaxandi kynslóðar. í Vest-
mannaeyjum er líka meiri þörf
- Meiri mjólk
á nægri og góðri mjólk en á
nokkrum öðrum stað á landinu
vegna efnasnauðs drykkjarvatns.
Kemur þessi vötnun fram I ó-
venjulega miklum tannskemmd-
um, og er missir tanna hér á
unga aidri sá tollur, sem margt
ungmennið má greiða, þegar
efnasnautt vatn og mjólkurskort
ur fer saman.
Hér verður því að gera átak í
ræktunar og mjólkurmálunum,
sem um munar. Fyrst ’verður
bæjarstjórn að láta gera athug-
un á hvað hægt er að rækta
og kostnaðaráætlun. Semja síð-
an við þá, sem hafa rétt á land-
inu, annað hvort með því að
veita þeim fjárhagslega aðstoð
með ,að rækta landið eða um
kaup á byggingarréttinum, ef
þeir treysta sér ekki til þess áð
standa straum af ræktun, þó að
hagkvæm lán stæðu til boða.
Aðrir einstaklingar eða bæjar-
sjóður ræktuðu síðan það land,
er þannig fengist.
Búnaðarfélagið á nýlega drátt
arvél og góð jarðvinnsluverk-
færi. Enginn efi er á, að félagið
myndi lána verkfærin án þess
að hugsa um að hagnast á leig-
unni, ef ráðist yrði í að brjóta
allt ræktanlegt land á Heimaey
og yrði þá sá liður ekki þung-
bær. Bærinn á ennfremur jarð-
ýtu, sem koma myndi í góðar
þarfir við slíka ræktun. Fræið
og áburðurinn eru tilfinnanleg-
ustu útgjaldaliðirnir.
I sambandi við áburðinn ætti
að athuga, hvort ekki væri hægt
að mala fiskúrganginn, beinin
og slorið, í hæfilega þykka
leðju, sem mætti dreifa á land-
ið, sem tekið er til ræktunar.
Góð reynsla er fengin fyrir notk-
un fiskúrgangs við ræktun. Það
vantar aðeins að finna hag-
kvæmar leiðir til þess að dreifa
honum og gera hann þannig úr
garði, að hann sígi strax niður
í jarðveginn, svo að fuglinn
hirði hann ekki. Væri hægt að
mala fiskúrganginn þannig í
mauk, sem ekki ætti að þurfa
að vera neinn tæknilegur örðug-
leiki, væri einnig hægt að nota
það til túnáburðar og nota við
það dreifara. Slíkur áburður
myndi aðeins kosta /3 af því,
sem beinamjöl kostar miðað við
notagildi og núverandi hráefna-
verð á beinum.
Áform um að Ijúka allri rækt-
un hér hljóta að' miðast við
nokkur ár, t. d. tíu. Með slíkum
áformurn væri stefnt að því að
framleiða hér alla mjólk, sem
bæjarbúar þarfnast. En ef til vill
er land hér ekki nægilegt til
þess að fóðra á því allar þær
kýr, sem til þess þyrfti, og er þá
í alla staði eðlilegra að flytja
hingað heyið heldur en mjólk-
ina.
Bændum þarf að fjölga hér,
sem hafa svo stór bú, að þeir
geti lifað með fjölskyldu sína
alveg á búskapnum. Til þess
þurfa þeir að hafa minnst 12
kýr og 10 hektara af ræktuðu
landi. Um aðra lausn á mjólkur-
framleiðslunni sjálfri er ekki á-
stæða til að ræða að sinni, á
meðan ekki hefur verið full-
reynt, hvort nægilega margir
bændur fengjust hér til þess að
stunda búskap og mjólkurfram-
leiðslu, ef þeim yrðu sköpuð til
þess skilyrði. Nú er talið, að að-
eins 8 menn hafi hér aðalat-
vinnu af búskap. 30 sjálfstæðir
bændur með sæmileg bú væru
mikils virði fyrir þetta byggðar-
lag. Vel rekinn landbúnaður er
góð kjölfesta hverju héraði, og
ekki sízt, er harðnar í ári, og
þrengist um atvinnu. Fram-
leiðsla mjólkur er líka einhver
þarfasta atvinna, sem stunduð
er í þessum bæ, þar sem hún býr
samborgurunum betra og heil-
næmara líf.
Hér bíður landið aðeins eftir
því, að tæknin breyti því í frjó-
samar lendur. Enginn þarf að
sjá eftir því fé, sem fer til auk-
innar ræktunar, það er höfuð-
stóll, sem gefur góða vexti, þó
ekki sé það alltaf peningalega.
Fá mál hér er meira aðkallandi
að taka föstum tökum en ein-
mitt ræktunarmálin og mjólk-
urframleiðsluna.
Heimaey myndi einnig breyta
um svip, þegar uppblásturinn
væri stöðvaður, moldarrofunum
rutt niður, aurflesjur þaktar
gróðurmold, þýfið sléttar grund-
ir — allt láglendi klætt möttlin-
um græna.
Saisóngur
Karlakórs Vestmanna-
eyja 4. júní.
Það voru sannarlega ánægju-
legar fréttir, er það spurðist,
að karlakórnum hefði tekizt
að fá nýjan söngstjóra og æf-
ingar væru hafnar að nýju.
Þótt kórinn sé ungur að ár-
um, hefur hann orðið að heyja
harða baráttu fyrir tilveru
sinni.
Mannaskipti í háröddum, svo
og söngstjóraskipti, hafa éðli-
lega tafið nokkuð fyrir þroska
kórsins, en félagarnir hafa sýnt
framúrskarandi áhuga og fórn-
fýsi.
Við liinn nýja söngsjóra eru
tengdar miklar vonir, og von-
andi á kórinn eftir að njóta
krafta hans um ókomna tíma.
Með tilliti til hins skamma
tíma er kórinn hefur haft til
æfinga og aðstæðna allra, tókst
kórnurn að leysa verkefni sín
furðu vel af hendi.
Skortur á góðum tenórum
er alltaf einhver mesti Þránd-
ur í Götu fyrir þroska hvers
karlakórs. Hið sama vandamál-
ið er og hér.
Þessa gætir nokkuð í söng
kórsins, og kennir þreytu hjá 1.
tenór óeðlilega fljótt, en bassa-
raddir eru hér ágætar og 2-
bassi er tvímælalaust bezta
rödd kórsins, hvað raddgæði
snertir.
í 1. bassa ber nokkuð á því,
að einstakar raddir skeri úr,
og jafnframt skortir röddina
nokkuð á blæfegurð, en þess
Framh. á bls. 2.