Alþýðumaðurinn - 15.04.1975, Side 4

Slysavarðstofunni lokað
á nóttunni og yfir helgar
Ákveðið hefur verið að
gera þá breytingu á
þjónustuvenjum Hand-
læknisdeildar F. S. A.,
að framvegis skuli
Slysavarðstofu hennar
vera lokað á nóttunni
og yfir helgar. Ástæð-
urnar fyrir þessu eru
ýmsar, m. a. er það, hve
erfitt það hefur reynst
að tryggja viðunandi
mannafla til reksturs
stofunnar. Gauti Arn-
þórsson yfirlæknir
handlæknisdeildarinn
ar hefur sent frá sér
fréttatilkynningu, þar
sem hann gefur skýr-
ingu á þessari ákvörð-
un og birtist hún hér á
eftir:
Á undanförnum árum hef-
ur móttaka slysa við sjúkra-
húsið þróast í þá átt, að hvers
konar minniháttar slys hafa
leitað beint á sjúkrahúsið án
milligöngu heimilislæknis.
Ekki hefur hingað til verið
reynt að stemrna stigu við
þessu, þótt Handlæknisdeild
sjúkrahússins hafi raunar oft
átt í erfiðleikum með að
manna Slysavarðstofuna svo
að viðunandi væri. Það starf
að sauma eða leggja umbúð-
ir á smásár og því um líkt
hefur að undanförnu lcomið
sem nokkurt aukaálag á það
starfslið, sem gegnir gæslu-
vakt á spítalanum til þess
fyrst og fremst að gæta og
hlynna að inniliggjandi sjúkl
ingum. Vegna erfiðleika á að
tryggja viðunandi mannafla
á Slysavarðstofunni á kom-
andi mánuðum, hefur þó nú
reynst nauðsynlegt að loka
beinni móttöku smáslysa
á kvöldum, nóttum og
yfir helgar, en benda íbúurn
bæjarins á það að leita heim-
ilislæknis eða læknavaktar 1
bænum með smáslys svo sem
önnur veikindi á þeim tíma
sem hér um ræðir (sjá aug-
lýsingu á öðrum stað í blað-
inu).
Ótti við blóð.
Það er naumast nokkrum
vafa undirorpið, að þróunin
á undanförnum áratugum
hefur orðið sú, að leitað er
til læknis eða sjúkrahúss,
þar sem þau eru til staðar,
með kvilla og smáslys hvers-
konar, og oft að nauðsynja-
lausu. Líklegt má telja, að or
sakir þessa kunni að vera m.
a. eftirtalin atriði: Læknis-
vottorð um slysið gefur mögu
leika á sjúkradagpeningum
4 - ALÞÝÐUMAÐURINN
og má telja þetta atriði eðli-
lega orsök þess að leitað sé
álits og vottorðs læknis um
slysið eða kvillann innan 1
til 2 sólarhringa a. m. k. í
öðru lagi kann það aö sýnast
þægilegt að bregða sér til ein
hvers, sem hefur yfir að ráða
útbúnaði til þess að búa um
sár, þótt það sé lítilvægt.
Þetta getur hins vegar ekki
talist eðlileg' ástæða til þess
að leita læknis vegna smá-
vægilegs áverka, þegar þess
er gætt, hver kostnaður fylg-
ir því að snarast sé að þarf-
lausu í leigubíl eða eigin bíl
Gauti Arnþórsson, yfirlæknir.
til læknis, hvort sem er að
kvöldi eða um helgi, auk þess
kostnaðar, sem það krefst að
halda uppi gæzluvakt fyrir
slíkt eingöngu. í þriðja lagi
sýnist svo sem algengur ótti
við blóð hvetji fólk til að
koma tafarlaust til læknis ef
eitthvað blæðir úr skeinu.
Auk óttans við að sjá blóð
sýnist hér einnig koma skort-
ur viðunandi fræðslu almenn
ings um meðferð smárra
áverka. Þetta þarf engan að
undra, þegar þess er gætt, að
uppfræðsla læknisefna að
þessu leyti sýnist einnig
ábótavant, og algengt er að
sár séu saumuð tafarlaust án
tillits til þess, hvort það er
nauðsynlegt, skynsamlegt
eða jafnvel áhættulaust. Því
skal drepið á eftirfarandi at-
riði.
Mæður hafa frá örófi alda
/
búið um smáskeinur barna
sinna og mjúkhentir einstakl
ingar hafa ætíð tekist á hend
ur að búa um eigin smávægi
lega áverka og náunga sinna.
Nærri mun óþekkt að veru-
legt óhagræði eða tjón hafi
af þessu hlotist. Vert er að
benda á í þessu sambandi,
að unnt er að stöðva allar
blæðingar frá yfirborði lík -
amans með þrýstingi á hrein
ar umbúðir yfir sárinu, jafn-
vel stórar slagæðablæðingar
og má raunar ekki reyna að
stöðva þær á annan hátt, ef
verra á ekki að hljótast af.
Þótt nokkrar klukkustundir
líði, t. d. yfir nótt, má svo
sauma sárið saman, ef þess
gerist þá þörf. Á hinn bóg-
inn má einnig vekja athygli á
því, að opnum sárum og
ósaumuðum undir hreinum
umbúðum er ekki jafn hætt
við sýkingu af völdum gerla
(bakteria) og sárum sem lok-
að hefur verið með sauini.
Saumaskapur veikir óhjá-
kvæmilega að noklcru mót-
stöðuafl vefjanna umhverfis
sárið. Þegar saumaskapurinn
því er framkvæmdur við önd
verð skilyrði, svo sem á óró-
legu barni eða drukknum
manni (en slíkir líkjast oft-
ast öllu fremur geðveiku en
aðeins óttaslegnu barni) er
oftast meiri hætta á sýkingu
í sárinu og slæmum árangri,
en ef sárið er látið ósaumað.
Sár á börnum.
Um saumaskap á börnum
er vert að vekja athygli á eft-
irfarandi atriðum. Sár á börn
um gróa oftast undravert vel
eins og vænta má og skilja
sjaldan eftir sig ör eða lýti.
Vegna ágætis vefja hins unga
líkama er það ei aðeins, að
stöðvun blæðingar með þrýst
ingi sé auðveldari heldur er
og af sömu ástæðu sýkingar-
hætta minni og örin hverfa
oftast eða minnka með tím-
anum, þótt alláberandi hafi
verið í byrjun. í andliti barna
(og að nokkru leyti fullorð-
inna) þarf raunar einungis
að sauma saman smásár ef
þau skerða svipmyndandi
hluta andlitsins, svo sem var
ir, á mótum húðar og slím-
húðar, nasavæng, augnaum-
búnað og því um líkt. En þá
ber þess einnig að gæta, að
hér er um nákvæmnisverk
að ræða, sem vart verður
unnið svo vel sé, ef neyða
þarf barn til þess að undir-
gangast aðgerðina, enda
tekst oftast ekki að halda
þeim nægilega kyrrum með-
an saumaskapurinn er fram-
kvæmdur, þótt ærið ofbeldi
fullorðinna komi til. Sálar-
háski sá, sem börnin verða
að þola við slík skilyrði er
ómældur og honum hefur
vafalaust verið of lítill gaum
ur gefinn. Saumaskapur í
andliti barna við slíkar að-
stæður er hörmulegur, ekki
síst þegar slíkar aðfarir eru
hafðar í frammi án þess að
brýna nauðsyn beri til. Þá
sjaldan ör á andliti barna
verða miður góð má ætíð
laga þau með lítilli aðgerð
síðar, þegar viðkomandi hef-
ur vaxið nokkuð úr grasi, ef
þess gerist þá enn þörf.
Meðferð minniháttar
bruna er svo vel kunn hér-
lendis, að elcki er þörf á því
að fjölyrða um hana, en aðal
atriði hennar eru hófleg kæl-
ing svæðisins og hreinar um-
búðir og er oftast ekki þörf
frekari ráðstafana í bráð.
Um alla smávægilega
áverka gildir það, að árangur
af meðferð þeirra spillist
ekki, þótt það sýni sig að
saumaskapur eða einhverjar
aðrar ráðstafanir séu nauð-
synlegar, þegar álits læknis
er leitað við næsta hentugt
tækifæri, t. d. á stofutíma
heimilislæknis eða Slysavarð
stofu næsta dag.
Hastarleg breyting.
Almenningi kann að virð-
ast það fremur hastarleg
breyting á þjónustuvenjum
Handlæknisdeildar F.S.A.,
að Slysavarðstofu hennar
skuli nú lokað á nóttunni og
yfir helgar. Því er það, að
þessi litla greinargerð er birt
til skýringar um eðli máls-
ins og til nokkurrar fræðslu
fyrir almenning.
I samantekt hefur hér ver-
ið reynt að koma eftirfar-
andi boðskap á framfæri:
1) Erfiðleikar á því að
tryggja viðunandi mannafla
til reksturs Slysavarðstofunn
ar með því sniði, sem verið
hefur á undanförnum árum,
gera óhjákvæmilega þá breyt
ingu, sem hér er boðuð.
2) Kostnaður samfélags-
ins af því að halda uppi
gæsluvakt til þess eins að
taka á móti þeim fáu smá-
slysatilfellum, — sem berast
Slysavarðstofu F.S.A. á þeim
tíma, sem hér um ræðir, er
óhóflegur miðað við nýtingu,
ekki síst þegar þess er gætt,
að samtímis er greitt fyrir
gæsluvakt í bænum.
3) Leikmenn geta sjálfir
annast umönnun smárra
áverka án þess óhagræði
fylgi enda ætíð kostur á að
leita álits læknis á dagtíma
innan fárra klukkustunda.
4) Heimilislæknir (eða
vaktlæknir) er jafnfær
(venjulega færari en þeir
mjög ungu læknar sem oft-
ast taka á móti á Slysavarð-
stofum á næturþeli) um að
greina og lækna áverka og
aðrir læknar þótt þeir starfi
á sjúkrahúsi.
5) Handlæknisdeild F.S.A.
er ætíð til reiðu hvenær sem
er sólarhringsins með allan
sinn mannafla, Skiptistofur
og Skurðstofur fyrir þá sjúkl
inga, sem ekki er unnt að
veita jafngóða og örugga með
ferð við önnur skilyrði.
Ég vil því gera ráð fyrir
því, að sú breyting á þjón-
ustuvenjum Handlæknis-
deildar F.S.A., sem hér er
boðuð, muni ekki mælast
illa fyrir hjá almenningi.
Þvert á móti vænti ég þess,
að það samfélag, sem á og
rekur þessa stofnun og á rétt
mæta kröfu á því, að þar sé
ætíð sýnd ítrasta viðleitni til
þess að veita bestu hugsan-
lega þjónustu hverjum sem
til hennar leitar, muni ekki
hafa óhagræði eða tjón af
þeirri óhjákvæmilegu breyt-
ingu á þjónustuvenjum henn
ar sem hér er lýst.
Handlæknisdeild F.S.A.
7/4 75.
Gauti Arnþórsson, yfirlælmir
Vinnuskóli
Akureyrarbæjar
Allir unglingar, sem fæddir eru árin 1960, 1961
og 1962 og hafa hug á að sækja um skólavist á
komandi sumri eru beðnir að skrá sig hjá Vinnu-
miðlunarskrifstofu Akureyrarbæjar fyrir 2Í. apríl
næstkomandi.
Övíst er, hvort hægt sé að taka alla árgangana en
það fer eftir fjölda umsækjenda.
Umsóknum verður eltki veitt móttaka eftir 21.
apríl n.k.
GARÐYRKJUSTJÖRI.