Heimdallur - 02.09.1933, Blaðsíða 1

BLAÐ UNÖRA SJÁLFSTÆÐISMANNA
Afgreiðsla í Bankastræti 3 — Sími 4020
80. tbl.
Reykjavik, laugardaginn 2. september 1933
IV. árg.
Framsóknarflokkurinn
gegn sjálfstæði íslands.
í nœsi síðasta tölublaði Heimdallar' var gerður a‘ð umtalsefni
sá alvarlegi atburður, að höfuðblað þess þjóðmálaflokks, sem
rœður forustu og meiri hluta ríkisstjórnarinnar, lýsti þvi yfir
með ákveðnum og sterkum orðmti, að það væri þvi mótfallið,
að ísland fengi fullt sjálfstæði árið 1943.
Lesöndum Heimdallar mun ekki á óvart koma, ]><> blaðið risi
bart gegn þessari landráðayfirlýsingu og eyði lil þess talsvert
miklu blaðrúmi. Þarf það mál ekki annara skýringa við en
þeirra, sem fiestir þekkja:
Að sjálfstæðismálið hefir verið heitast barátlumál allra
sannra íslendinga óslitið síðast liðna öld.
Að Sjálfstæðisflokkurinn hefir gert það að stefnumáli sinu
og kennl sig við það.
Að ungir Sjálfstæðismenn, sem gefa út blaðið Heimdall, liafa
í upphafi stefnuskrár sinnar:
1. „að sambandinu við Dani verði slitið svo fljólt sem unnt
er, og að ísland talci öll sín mál í eigin hendur.
2. að fsland verði gjört að lýðveldi, þégar að sambandsslil-
um fenguum“.
Á þinginu 1928 bar þáv. þing-
maður Dalamanna, Sigurður
Eggerz fram eftirfarandi fyrir-
spurn til rikisstjórnarinnar:
„Vill ríkisstjórnin vinna að
því, að sambandslagasamn-
ingnum verði sagt upp eins
í'ljótt og lög standa til, og í
því sambandi íhuga, eða láta
íliuga, sem fyrst, á hvern
liátt utanrikismálum vorum
verði komið fyrir, bæði sem
haganlegast og tryggilegast,
er vér tökum þau að fullu i
vorar hendur".
Alþt. 1928 A. bls. 283.
Tryggvi Þórliallsson, þáver-
andi forsætisráðherra, svaraði
fyrir hönd ríkisstjórnarinnar á
þessa leið:
„Fyrirspurnin á þingskjali 120
er í tvennu lagi, um uppsögn
sambandslagasamningsins og
um fyrirkomulag utanríkis-
málanna, þegar til kemur. Nú
er svo kveðið á í 18. gr. sam-
bandslaganna, að „eftir árslok
1940 getur rikisþing og Al-
þingi hvort fyrir sig, hvenær
sem er krafist að byrajð ver'ði
á samningum um endurskoð-
um laga þessara“. Því næst
koma ákvæðin um, að ef nýr
samningur er ekki ger'ður inn-
an 8 ára frá því að krafan
kom fram, þá geti rikisþing
e'ða Alþingi, hvort fyrir sig
samþykkl, að samningurinn
sé úr gildi feldur. — — Og
loks koma ákvæðin um at-
kvæðagreiðslur, sem f'ram
eiga að l'ara, til þess að sú
ályktun sé gild. Það eru því
meira en 12 ár þangað til
fyrsta l'ramkvæmd að upp-
sögn sambandslagasamnings-
ins getur farið fram, sam-
kvæmt sambandslögunum.
Nokkur tími virðisl því til
stefnu til þess að taka ákvarð-
anir í þessu efni, enda getur
enginn sagt um það fyrir,
hverjir J)á fara me'ð hin æsðtu
völd og þingmennsku á ls-
landi. Engu að síður er mér
ljúft að svara nú þegar báð-
um þeim atriðum, sem um er
spurl í fyrirspurninni á þing-
skjali 120. Og ég tek það
fram, að ég svara þeim ekki
einungis af hálfu ríkissljórn-
arinnar, sem fyrirspurninni
er beint til, heldur og af jhálfu
þess flokks, Framsóknarflokks
ins, sem myndað hefir og
styður stjórnina og stöndum
við allir einhuga að þeirri
yfirlýsingu:
Ríkisstjórnin og Framsókn-
arflokkurinn telur það alveg
sjálfsagl mál, „að sambands-
lagasamningnum verði sagt
upp eins fljótt og lög standa
til“ og þar af leiðandi er rík-
isstjórnin og flokkurinn reiðu
búinn til „að vinna að því“.
Rikisstjórnin og Framsókn-
arflokkurinn líta svo á, að
sambandslagasamningnum eigi
að segja upp, meðal annars til
þess, „a'ð vér tökum utanrik-
ismálin að fullu í vorar hend-
ur“, og J>ar af leiðandi er rík-
isstjórnin og Framsóknar-
flokurinn reiðubúin til J)ess
að „ílmga eða láta ihuga scm
fyrst á livern hátt utanríkis-
málum vorum verði komið
fyrir bæði sem haganlegast og
tryggilegast“, enda telur rik-
isstjórnin sér skylt að gefa því
máli alvcg sérstakan gaum“.
(Leturbr. hér).
Alþt. D. bls. 413.
Sí'ðan J)essi yfirlýsing var gef-
in, eru liðin rúml. 5 ár, og nú
eru 7 ár, þar til fyrstu að-
gjörðir verða fram að fara skv.
sambandslagasamningnum, ef
íslendingar eiga að fá öll mál
sín í eigin hendur og ísland á
að verða stjórnskipulega sjálf-
stætt riki. Og nú segir sami
Tryggvi Þórhalisson, sem gaf
yfirlýsinguna 1928:
„Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ir gert sjálfstæðismálið að
argasta hégómamáli
Það sést meðal annars á því,
að liann hefir gert Jja'ð að
aðalatriði sjálfstæðismálsins,
að sundur væri sagt stjórn-
málasambandi við Dani
1943. En slíkl er fullkomlega
hégómamál. - — Fyrir
sjálfstæ'ði þjó'ðarinnar skillir
það litlu sem engu hvort
sagt er í sundur því sambandi,
sem nú er við Dani eða
eigi“‘).
„Framsókn“ 19. tbl. 20. ág. 1933.
Menn geta nú borið saman
það sem Jjcssí maður segir um
sjálfstæðismálið árið 1928 og
aftur nú 1933: Árið 1928 segir
hann: „Rikisstjórnin og Fram-
sóknarflokkurinn telur það alveg
sjálfsagt mál, að sambandslaga-
samningnum verði sagl upp svo
fljótt sem lög standa til“. Og
’) Tryggvi Þórhallsson er einn
at' þrem útgefendum „Framsóknar“.
Þessi „Framsóknar“-grein, sem hór
er vitnað i, er naflnaus, en virð-
isl vcra rituð af Tr. Þ. Og þótt hún
sé látin standa á nafn ritstjórans,
er alveg óhugsanlegt annað en að
hún sé skriíuð i samráði við út-
gefendurna, svo alvarlegt mál, sem
þar er um að ræða.
Þó skat þess getið, að giztað
hefir verið á, að undir framhatd
greinarinnar muni Tr.Þ. og for-
sætisráðherra láta eitthvert leigu-
menni sitt setja nafn sitt; en með
því mun þeim ekki takast að
varpa ábyrgðinni af sér. Allir sjá
hvaðan aldan er runnin.
þetta segist hann vilja að gjört
sé „meðal annars til þess að
vér tökum utanrikismálin að
fullu i vorar liendur“. — En
1933 segir liann, að „fyrir
sjálfstæði Jíjóðarinnar skifti
það litlu eða engu, livort sagt
er sundur því sambandi, sem
nú er við Dani eða eigi“.
„Slíkt er fullkomið hégóma-
mál“, segir hann.
Svo fólskufullur er maðurinn
út af J)esSu, að liann segir að
Sjálfstæðismenn hafi gert sjálf-
stæðismálið að „argasta hé-
gómamál" og „skitinni flík“
með J)ví að krefjast skilnaðar
við Dani.
Ef út frá J)vi er gengið, að
Tr. Þ. hafi talað af einlægni ár-
i'ð 1928, þá er J)að alveg bert,
að hann og forustumenn flokks-
ins hafa skift'um skoðun i sam-
bandsmálinu síðan. En í raun
og veru skiftir það ekki svo
mjög máli, hvort þessir menn
hafa frá uphafi verið ótrúir í
sambandsmálinu eða að sam-
sleikjurnar við Dani síð-
an Framsóknarmenn tóku við
ríkisestjórninni, hafa unnið J)á
til fylgis við danska málstaðinn,
og fjandskapar við J)ann ís-
lenzka. A hitt er að líta, sem nú
blasir við, að lorustumenn næst
stærsta þjóðmálallokksins á Is-
land, hafa nú lýst sig andvíga
þvi, að ísland fái fullt sjálfstæði,
þegar sambandslagasamningur-
inn leyfir það. Verða nú íslend-
ingar að gera sér ljósa grein
fyrir tveim höfuðatriðum í sam-
bandi við Jætta mál:
1. Hvað skortir Island á fullt
sjálfstæði, og livers virði er
J)að, sem ófengið er.
2. Hversu miklar líkur eru
fyrir Jjví, að forustumönn-
um Framsóknarflokksins takist
að lcoma í veg fyrir J)að, að ís-
land hljóti fullt sjálfstæði árið
1943. '
Et atriði 1. er ekki aðeins tek-
ið trá lagalegu sjónarmiði,
Iieldur einnig eftir eðli málsins,
þá skortir ísland Jjað fyrst á
fullkomið sjálfstæði samkvæmt
sambajidslagasamningnum, að
Jjað hefir yfir sér konung, sem
einnig er konunugur annars
ríkis, er ættborinn í Jjvi landi
og mælir ekki á vora tungu (1.
fíi".).
Annað atriðið er í Ö. gr. Þar
tendur meðal annars: