Dagblað - 06.11.1925, Blaðsíða 2

2
DAGBLAÐ
gufuhvolfinu, ekki aðeins nálægt
háum fjöllum, heldur alstaðar.
Nú sem stendur eru þessi ó-
hljóð mesta hindrunin, sem
radiofræðingar hafa við að striða
og sem stendur í vegi fyrir að
fullkomið radiosamband náist
milli Evrópu og Amerílcu.
Það er mjög eðlilegt að radio-
fræðingar óski eítir því, að sem
fyrst verði komist fyrir orsök
þessara truflandi hljóða í loft-
inu. Fyrir nokkrum árum var
sú hugmynd rikjandi, að þessar
truflanir stöfuðu frá norðurljós-
um. Þó voru nokkrir vísinda-
menn sem héldu því fram, að
hljóðin orsökuðust af lóðréttum
rafmagnsbylgjum, sem kæmu frá
óþéttum stöðum í loftinu og
næðu jörðinni, og aðrir héldu
því aftur fram, að trufianirnar
stöfuðu frá segulafli langt niðri
í iðrum jarðar. — Aðeins ein
af þessum hugmyndum er nú
tekin fyrir góða og gilda vöru,
n.l. sú, að þessar truflanir stafi
af óveðri i loftinu. Óveður fram-
kallar áreiðanlega altaf »statics«.
Þetta er hægt að sanna með
því að hlusta í radioáhald, þeg-
ar óveður er í nánd. Við hverja
eldingu heyrir maður dynjandi
hávaða i áhaldinu. 1 einstaka
radioheyrnaráhöldum getur mað-
ur heyrt til óveðurs, sem er í
aðsigi, enda þótt það sé í svo
mikilli fjarlægð, að maður ekki
sjái vott til neinna veðrabrigða.
Það er einnig hægt að ákveða
stefnu þessara merkja eða hljóða.
Tvö móttökuáhöld, sem selt
eru upp með nokkru millibili,
gjöra það einnig mögulegt, að
ákveða með vissu hvaðan slíkt
merki kemur.
Enskum uppfundingamönnum
hefir þegar tekist með tveimur
og stundum þremur athugana-
stöðvum, að rannsaka slík
hljóð, og hafa sagt frá hvaða
stað í Evrópji eru koinin,
og með því að setja sig í sam-
band við þessa staði, hefir það
komið í ljós, i flestum tilfellum,
að óveður hefir gengið á þeim
sts$, einmitt á þeim tíma, sem
gargið heyrðist í móttökutækj-
unum. •— Það er ábyggilegt, að
óveður framkallar þessi trufl-
andi hljóð á radio-áhaldmu,
hefir það verið athugað f 1000
milna fjarlægð og í verulega
góðum heyrnar-tækjum, og má
heyra i sterkri eldingu, þótt hún
sé hinsvegar á hnettinum.
En nú eru það mismunandi
veður, sem framkalla þessi hljóð,
t. d. regn, stormur, hitabylgjur,
kuldabylgjur o. fl. en hvert af
þeim hefir sitt sérstaka hljóð í
áhaldinu, og það er á því sem
veltur, að þekkja og aðgreina
hin mismunandi hljóð.
Fyrnefndir franskmenn hafa
komist að sömu niðurstöðu, og
þeir ensku, þegar um óveðurs-
merki er að ræða, en þeir eru
líka komnir skrefi lengra, þar
sem þeir hafa, rannsakað »sta-
tics«, sem er annars eðlis. Og
þeir hafa líka uppgötvað hin
vanalegu hljóö, sem orsakast af
vanalegu óveðri, sem engar
skruggur eða eldingar fylgja.
Franskir vísindamenn hafa
upplýst, að milli heitra og kaldra
loftstrauma, framkemur altaf
svokallað storm-centrum. Þeg-
ar kaldur loftstraumur kemur
frá kuldabeltunum, orsakar það
ávalt breytingu í gufuhvolfinu,
þ. e. a. s. við það, að kulda-
stormurinn rekur hitabylgju á
undan sér, framkemur ætíð ó-
véðurs-centrum, og þetta er eitt
af því, sem orsakar »statics«.
Þessir loftstraumar orsaka einnig
r afm a gns- truflanir.
Að þessari niðurstöðu hefir
Earl Terry prófessor við Wisc-
onsin háskóla, einnig kornist.
Þetta er nú alt, sem maður
veit um þetta, enn sem komið
er, en vonandi tekst vísindam.
áður langt um líður, að þýða
þessi hljóð í radio-áhaldinu, til
fullnustu, því þá getur maður
fengið fullkomið yfirlit yfir veðr-
áttuna, um allan hnöttinn.
Veðurathugana-slöðvar fram-
tiðarinnar verða þá með öðru
sniði en nú. Verður þá hægt
að komast með vissu eftir því
á radíostöðvunum fyrirfram
hvernig veðrið muni haga sér á
ýmsum tímum víðsvegar á
hnettinum.
Navigator.
Bæjarstjóruarfundnr var haldinn
í gær og uröu aðalumræðurnar um
húsnæðislagafrumvörpin. Var frv.
St. Jóh. Stefánssonar að lokum felt
með 8 atkv. gegu 5 en frv. borg-
arstjóra gekk áfram til 2. umræðu.
^DagBlað.
Bæjarinálablað. Fréttnhlað.
Ritstjóri: G. Kr. Guðmundsson,
Lækjartorg 2. Símar 744 og 445.
Viðtalstimi kl. 5—7 síðd.
Afgreiðsla: Lækjartorg 2. Sími 744.
Opin alla virka daga kl. 9—7.
Blaðverð 10 au. eint. Askriftar-
giald kr. 1,50 á mánuði.
Prentsmiðjan Gutenberg, h.f.
Borgin.
Sjávarfiill. Síðdegisháflæður kt.
9,13 í kvöld. Árdegisháflæður kl.
9,40 á morgun.
Nætnrlæknir í nótt er Ólafur
Gunnarsson, Laugaveg 16. Sími 272.
Nætnrvörðnr í Rvíkur Apóteki.
Tiðarfar. Breytileg átt og fremur
kalt í veðri. í Vestm.eyjum var 2 st.
hití. í Rvík, Grindavík og Stykkish.
1 st., Akureyri og Seyðisf. 0. Annar-
staðar frost: í Hornaf. 1, á Hóls-
fjöllum 4 og Raufarh. 6 st. í Khöfn
var 5 st. hiti, Færeyjum 2 og á Jan
Mayen 1 st. frost. — Búist er við
hægri austlægri átt á Suður- og
Vesturl., en kyrviðri annarstaðar.
Skýrsla Barnaskóla Reykjavíkur um
skólaáríð 1924 — 1925, er nýkomin
út, samin af skólastjóra Sigurði
Jónssyni og virðist vera vandlega
frá henni gengíð. Alls voru í skól-
anum 1705 börn í 57 deildum og
tóku 1633 vorpróf. — Heilsufars-
skýrsla skólalæknis er einnig
birt og er hún í mörgu fróðleg og
athyglis verð og sömuleiðis skýrsla
tannlæknis.
Snjóað hafði nokkuð í nótt, og
var jörð grá hér nærlendis í morgun.
Ljósmyndnsýnlng' í. R. verður að-
eins opin til sunnudags, og er pví
hver siðastur að líta á pað sem
par er sýnt. Dómnefnd hefir nú
dæmt um myndirnar egfengupess-
ir verðlaun fyrir beztar landlags-
myndir: 1, verðl.: Ósvaldur Knud-
sen fyrir nr. 237, 245, 247 og 254. —
2. verðl. Tr. Magnússon: nr. 227,230,
233 og 236, og 3. verðl. Sveinbj. Ingi-
mundarson fyrir nr. 182, 183 og 187,
og Helgi Jónasson fyrir nr. 192,
193 og 195. Ennfremur fyrir manna-
myndir, 1. verðl: Ósvaldur Knudsen
fyrir nr. 203, 264 og 265. 2. verðl.:
Guðrún Guðmundsdóttir fyrir nr-
132 135. — ,
Lyra fór héðan í gærkvöld áleiöis
til Bergen. Farpegar: Einar E. Mari{'
an söngvari, Anskar Pedersen fuii"
trúi, Joh. Siemsen versl.maður, Ing-