Nýja stúdentablaðið - 01.03.1937, Blaðsíða 3

NÝJA STÚDENTABLAÐIÐ
3
annast börnin, sem vanalega voru mörg, (það þólli
nefnilega konunnar stolt og prýði, að ala sem flest börn,
sérstaklega sonu, sem síðar gætu orðið hermenn. Þessar
kenningar liafa nú nazistar og fasislar tekið upp og eru
montnir af), varð hún að stunda jarðrækt og þess
háttar, þar sem mönnum þóttu naumast önnur verk
sæma en bardagar, dýraveiðar og' smíðar. Enda gekk
konan kaupum og sölum (sbr. orðið brúðkaup), og lengi
fram eftir öldum réðu frændur gjaforði, sem og iiðr-
um málefnum hennar.
Það er fyrst á miðöldum, sem verkaskiptingar meðal
kvenna fer að gæta að mun. Þangað til hafði mestur
hluti þeirra verið búsmæður eða vinnandi á heimilun-
um, en á miðöldum fækkar giftingum mjög. Orsakir
þess voru fyrst og fremst hin tíðu strið og bardagar,
sem þá geysuðu. Einnig var einlífi kirkjunnar hér þátt-
ur í, og loks lögðu ,,gildin“*) sinn skerf á þá skál. Þar
var sveinum bannað að stofna eigið heimili. Þetta varii
til að þrýsta konunni út í iðnaðinn. Til að draga fram
lífið, varð liún að þræla frá morgni til kvelds á verk-
stæðunum, fyrir kaup, sem varla nægði fyrir brýnustu
nauðsynjum hennar ( t. d. voru laun saumakvenna í
Pósen: 1. árið ekkert, 2. árið 10 mörk á mánuði og eftir
10 ár hæst 30 mörk á mánuði). Svipuð saga gerist á
Englandi. Þegar landbúnaðurinn þar brundi í rústir nm
1800, þyrptist fólkið úr sveitunum til bæjanna og inn
í verksmiðjurnar. En vegna bins lága kaupgjalds nægði
vinna heimilisföðurins hvergi nærri til að ala önn fyrir
fjölskyldunni, og varð því konan að leita þangað líka.
En kaup það, sem hún fékk, var i himinhrópandi ósam-
ræmi við afkösl hennar.
Stærsla stigið í þessa átt tekur þó konan í ófriðnum
mikla. Þá eru verkamennirnir sendir til vígstöðvanna
i hundruð þúsunda tali, en eftir verða lconur, börn og
gamalmenni. Þetta fólk þyrpist nú i verksmiðjurnar,
en þar sem konurnar eiga engin stéttarsamtök, nota
vinnuveitendur tækifærið til að þrýsta kaupinu duglega
niður. Kaupinu, sem sarntök verkamanna höfðu þá þeg-
ar liækkað að stórum mun. Og þó að nokkuð hafi þokazt
í áttina síðari árin, þá helzt kaupmunur karla og kvenna
enn svipaður, og það eins eftir að vélamenningin hefir
að miklu leyti þurrkað út afkastamun þeirra. Fylgja
misréttisins eltir konuna til hverra nýrra landnáma,
sem hún vinnur á sviði atvinnulífsins.
Það væri bæði synd og skönnn, að geta ekki kirkjunn-
ar í þessu sambandi. Hún hefir tekið illvíga afstöðu
móti jafnrétti konunnar, enda reisir kirkjan kenningar
sínar á óumbreytanlegri Biblíu, en sú Bililía lieldur
vitanlega fram skoðunum samtiðar-höfunda hennar í
þessum málum.
Afturlialdið heldur fast við hinar úreltu skoðanir um
stöðu konunnar i þjóðfélaginu, og þó komið bafi verið
*) Félö{i iSnaðarmanna.
Prófessor Guðniundnr Thoroddsen
fimmtugup 1. febr. sídastlidinn.
r;,H. j: . .i'l A -- ’ '
Guðmundur Tliorodd-
seii fer ekki að liælti
þeirra maiina, sem setja
á sig reigingssvip, í hvert
sinn, er þeir sjá einhvern,
sem komið befir inn í
þenna heim nokkrum ár-
um síðar en þeir, — og
hefir því ékki hlotið þekk-
ingu á við þá: Það sést
bezt af framkomu hans
við nemendur sína. Aldrei
skammir, aldrei lítilsvirð-
ing, aldrei báðglósur. í
kennarastóli er Guðniundur Tlioroddsen gentlémaður
í búð og hár. Og vissulega kunnum við nemendur bans
að meta ]iað. Allir sæmilega hugsandi nemendur kunna
að meta þá kennara, sem líta á þá eins og menn, en
ekki eins og einhverja óæðri tegund. Enda er Guð-
mundur vinsæll mjög af nemendum og engu síður, þótt
oft sé haft orð á þvi, að erfitt sé að taka bjá honum
liáar einkunnir.
Annars er þetta aðeins eitt af mörgu, sem skapar
álit það og virðingu, sem hann nýtur. Hann er skýr
og nákvæmur kennari í bezta lagi. Og enginn okkar
efast um færni hans sem skurðlæknis. Ef lil vill er
það við skurðarborðið, þegar bann togast á við dauð-
ann, sem við veitum lionum mestu athygli. Þá finn-
um við bezt yfir liverju hann býr, þessi vfirlætislausi,
rólegi maður, sem vinnur verk sitt af leikni og örvggi
liins þaulæfða manns, og aldrei sést fipast og aldrei
bregða, hvað sem á dynur.
Ef hægt væri að sæma nokkurn mann, sem eg þekki,
eiúkunnarorðunum: • Hægfara, en ósigrandi, þá væri
það Guðmundur Thoroddsen. Læknanemi.
á réttarlegu jafnrétti, helzt sama ástand þó lítið breytt.
" Eitt af því, sem konunni hefir verið fundið til foráltu,
er draumhygli liennar og vöntun á lilutlægni. Sjálfsagt
er eitthvað til i þessu. En slikt eru vafalaust áunnin
einkenni, sem eiga rót sína í aðstöðu hennar á liðnum
öldum. Það er fullkomlega eðlilegt, að þeir, sem litla
eða enga möguleika hafa til að raunhæfa langanir sin-
ar, leiti sér svölunar í draumum og skýjaborgum. Má
i því sambandi benda á tilorðningu þjóðsagnanna á
mestu eymdartímum islenzku þjóðarinnar.
Sterkustn rök andstæðinga kvenréttindanna eru þaú,
að jafnrétti konunnar leggi heimilin í rústir, og vitan-