Skutull - 26.02.1928, Side 1

Útgefandi: Verklýðssamband Vesturlands.
vi. Ir.
ísafjörður, 26. febrúar 1928.
By^ðsla,
Fiestum finat, sem vonlegt er,
öll eyðsla óþörf, en þá er þeas að
gæta, livað eyðsla er. VeDjulega
mun vera miðað við eyðslu pen-
inga eða’ annara eigna, og bjá
borgarastéttinni er sóun fjármuna
meat við höfð og mest vitt, annað
tfllur sú stótt ekki eyðslu. Hún
brýtur alárei heilann um það,
hvernig spara megi stárfsþrek
verkamanna. Henni finst ekkert
tiltöku mál, þótt andleg verðmæti
veslist upp i fæðingunni, visniog
deyi, en mænir tárvotum augum
eftír hverri krónu, sem fer úr
pyngjunni, eigi hún ekki vist að
íá aðrar tvær í staðinn.
Að verkalýðurinn kaupi lista-
verk, bækur og blöð er í augum
hennar hreinasta goðgá. Sjálf fyllir
hún bókaskápa sina gyltuin bók-
um, engum til gagns eða ánægju
— að eins til þess að auka yfirborðs-
mentunarhroka örfárra hégóma-
gjarnra sál'na.
Greiðslu fyrir skemtanir, radio
eða annað slikt til skemtunar og
froðleiks, telur hún svívirðilega
eyðslu.
Styrk til rithöfunda og lista-
manna greiðir hún með hangandi
hendi.
Stytting vinnudagsins er í henn-
ar augurn glapræði, til tjóns og
böl'vuDar gjörvöllu mannkyninu.
Og þótt reynslan hafi sýnt, að
slíkt er til þjóðþrifa, þá eru þéir
sára fáir meðal borgaranna, er
sannfærast láta. Þeir eru miklu
fleiri, sem vilja helst strika 'yfir
gamla boðorðið um helgihald
hvíldardagsins.
Æskilegast þætti henni, að sem
flestir væru fávísir og andlega
sofandi, því blóðugt er að sóa
peningum til skóla og annara
menningartækja. Upphlaupið og
blaðavaðallinn gegn mentaskóla
Norðurlands, sýnir best hugsunar-
há'tt íslenska íhaldsins í þessu
BÍni. Það metur einkis þann menn-
ingar gróða, sem þjóðinni er að
slíkum skóla, en horfir blóðugum
augum eftir. þeim krónum, sem
til hans fara.
Áffkorauir um að spara ríkisfé,
jafn vel þó að fyrir það verði
að stöðva allar verklegar fram-
kvæmdir, eru kunnar í þingcnála-
fundargerðum ihaldsins um iand
alt.
Er þessi sparnaðarandi rótgró-
inn hugaunarháttur borgaranna, og
þannig neyða þeir verkalýðinn til
að hugsa.
En er þá alt fánýtt nema pen-
ingar?
Sú saga er til, að maður nokkur
hafi fundist örendur milli bæja,
með „8pesiu“ milli tannanna. Hann
hafði dáið úr hungri. Þessi spasía,
sein hanu ef til vill hefir sperrað,
meðan matur fékst fyrir hana(
varð honum ekki til saðninga,
þegar enga björg var að fá. Þetta
er gott dæmi þess, að peningarnir
eru ekki alt, heldur skapar vinnan
gildi þeirra, en borgarastéttin vill
hvorki nó getur skilið þetta. Hún
vill safna i fópyngjur ríkjanna, en
eflir ekki menningn og starfsþrek
þegnanna, meðan þess er kostur,
heldur stefnir hún að því, að þjóð-
irnar veslist upp i andlegri ör-
birgð, með peninga milli tannanna.
En verkalýðurinn, sem skapar
gildi peninganna með vianu sinni,
má ekki hugsa þannig. Hann
verður að gera sór það Ijóst hvað
eyðsla er, og vera þess jafnan
minnugur, að mannslífið og starfs-
þrekið er það, sem ekki má sóa
til ÓDýtis. Hann má ekki spara
neitt það, er eykur sanna ánaegju
i heiminum, þó að borgarastéttin
kalli 8líkt eyðslu.
„Lifsgleði njóttu“, segir skáldið,
en lífsgleðin fæst ekki meðan
nokkrir menn safna í fjárhirslur,
en fjöldi manna ferst úr skorti.
Þó að sumir geti að vísu notið
ljóssins í lífinu, þá eru þeir fleiri,
setn altaf sitja í skugga. Það eru
þeir, sem auðmennirnir kalla oln-
bogabörn hamingjunnar. Allir þeir,
10. tbl.
Stofa,
með forstofu inngangi, er til
leigu í Sundstræti 27. Húsgögn
fylgja, ef óskað er eftir.
Eiísabet Valdimarsdóttir.
sem tapa í hinum trylta hildar-
leik, er kallast frjáls samkeppni,
eru í þessum flokki.
En • frjáls samkeppni er guð
borgaranna, á altarj hennar fórna
þeir hagsæld og hamingju heilla
þjóða.. Þær eru óteljandi, miijón-
irnar, sem fara forgörðum fyrir
skipulagsleysi hennar og fjármála-
glapræði. Sá rnaður' væri vel fjáð-
ur, sem ætti álla þá peningá, sem
fara i súginn fyrir það, hve margar
verslanir eru t. d. hér i bænum,
það sem fer til " óþarfra fram-
kvæmdarstjóra ^>g annara ónauð-
synlegra starfsmanna framleiðsl-
unnar. En þetta kallar borgara-
stéttin ekki eyðslu, vegna þess
að hér er ekkert tekið úr hennar
vasa, eða að minsta kosti verður
hún þess ekki vör, eh verkalýður-
inn, sem mest Hður fyrir þetta
heimskulega skipulagsleysi, verður
að hefja3t handa og gera eitthvað
til þess að héfta þessa óhæfiLegu
sóun dýrmætra fjármuna, sem við-
geDgst nú í skjóli hinnar frjálsu
samkeppn'i.
Þess vegna er honum gagnlegt
að starfa að því, að koma sam-
vinnu á atvinnurekstur og versIuD,
og vinna að því af kostgæfni og
áhúga, að ríkisreketur komist á, í
setn flestum greinum. Slíkt dregur
nær því takmarki, sem allir jafn-
aðarmenn stefna að, þjóðnýtingu
framleiðsLutækjanna.
Staka.
Vinnur an'nar, vantar brauð,
virðist slyppifengur.
Situr hinn og safnar auð,
svona Iífið gongur.