Skutull - 19.08.1928, Blaðsíða 1

sSKOTULLs
Útgefandi: Verklýðssamband Vesturlands.
YI. ÍR.
Skollablinda aaðvaldsins.
Kellogg samningurinn.
Símfregnir herma, að fulltriiar
frá fimm auðvaldsrikjum ætli bráð-
um að hittast í Paiísarborg, til
þess að undirskrifa samning um
að gera ófrið útlægan.
Ef einhver alvara fylgdi þessu
bæri að fagna því sem stórhátíð,
um allan heim.
Eq því er ekki að heilsa.
Má vel marka það af sögu mála-
ins, en hún er á þessa leið: Eftir
tilmælum friðarvina í Ameríkn
fór franski utanríkisráðherrann
Briand fram á það við stjórn
Bandaríkjanna, að hún gerði samn-
ing við Erakka, um varanlegan
frið. Briand bjóst við að vinna
hylli skuldareigendanna í Ameríku
með þessu. Einnig vildi hann
tryggja sig gegn Bretum, of sýna
svolítil friðarlátalæti, til að breiða
ögn yfir andstöðu Frakka gegn
friðartilraununum i Genúa.
Keliogg svaraði þessu í nafni
Bandaríkjanna, með því að stinga
upp á að samningur um varan-
legan frið skyldi gerður milli
þeirra, og fimm annara auðvalds-
ríkja. Þessi tillaga Kellogga var
hvorttveggja í senn, kosningabeita
fyrir Republikana, sem við stjórn
sátu, og árás á samningabrall hinna
stórveldanna, hvert við annað.
Var þessu á annan bóginn stefnt
gegn Alþjóðasambandinu, sem
Stóra Bretland hefir að skálka-
skjóli, en á hinn bóginn samn-
ingavefum Frakka. Bandaríkja-
menn vildu koma á nýju kerfi,
þeir ætluðu peningaveldi sinu að
verða að hæstarétti í öllum deilu-
málum.
Frakkar voru búnir að láta sór
um munn fara svo mikla friðar-
hræsni, að þeir voru komnir í
mestu klípu, en svöruðu nú Banda-
ríkjamönnum með alskonar fyrir-
vörum og útúrdúrum, er þeir settu
sem skilyrði fyrir að skrifa undir
ísafjöÆur, 19. ágúst 1928.
samninginn. Þeir töluðu um rétt-
inn til að verja sig gegu árásum,
og um ófriðarskylduna, er þjóða-
bandalagið legði þeim á herðar.
Þessi nýi samningur mætti engin
áhrif hafa 6 á margvíslega áður
gerða hernaðarsamninga, heldur
ekki á Lugano samninginn, nó
skyldurnar við þjóðabandalagið.
Þeir gætu alla ekki skrifað undir
samning, er væri þannig orðaður,
að Bandaríkin gætu bannað þeim
að leggja út í ófrið. Með þessum
fyrirvara ætluðu þeir að skrifa
undir.
Þessi svör voru stjórn Banda-
rikjanna mjög kærkomin. Nú leit-
aði hún hóanna við hin auðvalds-
ríkin og skifti sór ekki frekar af
Frökkum. Með þvi móti var ætlun-
in að tefla stórveldunum hverju
gegn öðru.
Enslca stjórnin var, vegna ó-
sættisins við Bandaríkin, að safna
öllum hinum ríkjunum saman
gegn þeim I makkinu, sem nú
byrjaði við Frakka, tókst að koma
á varnarsambandi þessara tveggja
ríkja. Til þess að vinna stuðning
Frakka sér til handa, samþykti
breska stjórnin kröfur Briands
og bætti við þá fyrirvörum frá
sjálfri sór. Svo sem þeim, að Banda-
ríkin skyldu viðurkenna sem sór-
stök bresk svið, ýmsa hluta heims-
ins t. d Egyptaland, Arabíu, Persa-
flóa o. fl. og áb^rrgjast Bretum
þar samskonar yfirráð eins og
Bandaríkjamenn hafa eftir Monroe
samningnum.
Bandaríkjastjórn annaðhvort
mintist ekkert á þessar kröfur,
eða neitaði að taka þær inn í
samninginn. Frumsamningnum var
haldið óbreyttum, en boðið var
að gefa á honum skýringar, er þó
ekki voru teknar upp í textann,
og hafa því ekkert lagagildi.
Þegar Bandaríkjastjórn spilaði
þessu trompi út, drógu Bretar og
Frakkar inn klæmar, halda þó
formlega fast við fyrirvara sina, og
látast þess albúnir að skrifa undir
texta Bandaríkjastjórnar óbreyttan.
31. tbl.
Þeir láta svo, sem þeir álíti að
hún hafi fallist á skoðanir þeirra.
Samkvæmt þessu verður þetta
þannig, að nú er skrifað undir
samning, er hver aðili útleggur á
sinn hátt og það mjög mismun-
andi. Hræsni hervalds og ihalds
birtist þarna í sinni róttu mynd.
Agreiningsatriðin eru þau sömu
og áður, ófriðarblikan jafn svört.
Eo hversvegna er þá verið að
leika þessa skollablindu? Jú, fyrst
og fremst er verið að stinga
verkalýðnum svefnþorn með þessu
friðarskrafi. Um það eru allir aðilar
sammála. I öðru lagi er hver að
hugsa um sjálfan sig. Beri eitt-
hvað út af geta Bandaríkin, ef þau
vilja, haldið sinum skilningi til
streitu. Þau geta með fjármagni
sinu, eða hervaldi, neytt Frakka
og Englendinga til að falla frá
fyrirvörum sínum. En þegar rætt
er um samninginn mega menn
minnast þess, að með samninga-
gerðinni styrktu Frakkar og Bretar
samband sitt mjög fastlega, og er
það mikilsvert fyrir Breta, vegna
orustufyrirætlana þeirra við Ráð-
stjórnarlýðveldið og baráttu þeirra
við Bandaríkin um heimsyfirráðin.
Frökkum var þetta hinsvegar
fengur, vegna Þjóðverja. Þjóð-
verjar hafa aftur á móti notað
tækifærið til að vÍDgast við Banda-
ríkjamenn, vegna Frakka. Enginn
vildi neita samningnum. Það var
of mikil áhætta. En hver hafði
sinn fyrirvara. Og fyrirvararnir
eru slíkir, að þá er auðvelt að
túlka þannig, að þeir leyfi ófrið,
hverjum sem vill.
Ihalds og auðvaldsstjórnirnar
eru enn sem fyrri, hver í kapp
við aðra, að búa sig undir að
steypa alþýðu manna út i blóðböð
og styrjaldir, til að berjast um
völdin og peningana.
Gregn þessu fári etyrkir alþýðan
samtök sín um heim allan.