Skutull - 19.08.1928, Blaðsíða 2

S
SKUTULL
I Usitt/teppi, |
80111 iiðnr hafa kostað
kr. 20.00, seljast nú ij
| fyrir kr. 16.00.
| BRAUNS VERZLDN. |
Barnafræðslan
á ísafirði.
____ *
Ei? hefi áður drepið á það með
örfáum orðum í þesau blaði, að
nokkuð skorti á, að fræðsluástand
barna hér í kaupátaðnum væri
viðunandi.
Aðstaða mín sem prófdómanda
síðastliðið vor gaf mér fyilra og
nákvæmara yfirlit yfir hag barna-
fræðslunnar í skóiabéraðinu og þá
vanrækslu, sem hór hefir átt sér
stað. En einmitt vanrækslan er
aðalorsök ógæfunnar.
Eg hefi fulla ástæðu til að ætla,
að hlutaðeigandi mönnum sé það
eigi ljóst, hvað vanrækt hefir verið;
en það er von mín, að alvarlegar
tilraunir verði gerðar til umbóta,
þegar þeim hefir verið bent á
nokkrar stærstu inisfellurnar.
Svo sem kunnugt er, eru öll
börn á aldrinum 8 — 14 ára próf-
skyld, en mæti barn á þessum
aldri ekki við próf án gildra for-
falla, skal prófdómandi prófa það
í heimahúsum, eða á öðrum þeim
stað, er hann tilnefnir, á kostnað
aðstandenda.
Siðastliðið vor var börnum öll-
um á þessum aldri stefut til prófs
í barnaskóla kaupstaðarine, og var
ofangreindum fyrirmælum strang-
lega fylgt að öðru leyti eu því,
að aðstandendur barna þeirra, er
prófa varð i heimahúsum eluppu
við prófkoetnaðinn. En við frairi-
kvæmd fyrirmælanna kom ýmis-
legt merkilegt i 1 jós, sem nú skal
sagt verða.
Til þess að vera vissir um, að
ekkert prófskylt barn slyppi undan
prófi, fóru 2 prófdómendur yfir
manntalsskýrslur síðustu ára, og
sömdu lista yfir öll börn bæjarins
á aldrinum frá 8 — 14 ára, er eigi
höfðu verið í barnaekólanum síðast-
liðinn vetur.
Auk þess sem nú var fengin
áreiðanleg skrá yfir öll börn 8 —10
ára, kom það i ljós, að 17 óörn á
aldrinum 10—13 ára voru eigi i
skólanum og höfðu eigi komið
til prófs. Virtist enginn hafa haft
hugmynd um, að börn þessi væru
til, og þvi siður hafði nokkur
maður vitneskju um, hvort þeim
hefði verið séð fyrir lögskipaðri
fræðslu eða ekki. Börn þessi voru
síðan prófuð í heimahúsum, og
leiddi það próf í ljós, að:
N. N. 10 ára áleitst tæk í skólann.
N. N. 10 ára — — - —-
N. N. 10 ára — tækur í skólann.
N. N. 10 ára — eigi t^kur í skólann.
N. N. 11 ára stafar illa.
N. N. 11 ára stafar.
N. N. 12 ára þekkir suma stafina.
N. N. 12 ára þekkir ekki stafina.
N. N. 12 ára stafar nokkuð.
N. N. 12 ára stafar (málhölt, lítt skiljanl.)
N. N. 12 ára stautar.
N. N. 12 ára stirðlæs.
N. N. 13 ára hefir verið í norskum skóla.
N. N. 13 ára stautar.
N. N. 13 ára stautar.
N. N. 13 ára les sæmilega.
Svona kljóðaði skýrsla prófdóm-
endanna um þessi nýuppgötvuðu
börn, og talar hún ekki myrku
máli.
En hver er þá ástæðan til slíks
fræðsluástands?
Hún er fyrst, og fremst stórkost-
leg vanræksla skólastjóra, sem ekki
virðist árum saman hafa grenslast
eftir þvi, hvort öll skólaskyld
börn kaupstaðarins kæmu til prófs
eða eigi. En skólanefnd er heldur
ekki alsaklaus. Sem prófdómanda
um mörg undanfarin ár hefði for-
manni hennar átt að vera kunnugt
um þetta fyrir löngu síðan, ekki
hvað síst þegar þess er gætt, að
hann sem prestur hafði þar að
auki þá séraðstöðu að hafa mann-
talsskýrslur allar undir höndum.
Ef einhver skyldi efast um
skyldur skólanefndar til að ráða
bót á'alikurn misfellum sem þess-
urn, liggur beinast við að skír-
skota til 1. og 19. greinar fræðslu-
laganna, sem báðar fjalla um
skyldur skólanefnda. 19. greinin
hljóðar svo: „Reynist barn, sem
er yngra en 14 ára, svo van-
kunnandi, að sterkar likur séu
til, að það nái eigi lögskipaðri
kunnáttu, áður en það er 14 ára,
her shblanefnd að gera ráðstafanir
til, að lögð sé við það meiri rækt
en ádur,u o. s. frv.
Þetta sem hér hefir verið frá
skýrt, er að vísu svartasti blettur-
inn á fræðsluástandi þessa skóla-
héraðs, en þó er ýmislegt fleira
ótalið athugavert við það.
Þannig leiddi lestrarpróf 8—10
ára barna það í ljós, að af 70,
sem undir það gengu, stóðust það
eigi 30, eða með öðrum orðum
tæpur helmingur. Þó hafði árangur
þess í fyrravor verið ennþá verri.
Ekki gat þetta talist sæmilegt og
því síður viðunandi.
Hvað á að gera þessu til um-
bóta?
í 10. grein fræðslulaganna er
svo fyrir mælt: „Fræðslumála-
stjórnin getur veitt skólahéruðum
heimild til að skipa fyrir um
skólasbyldu fyrir börn, sem óru
yngri en 10 ára, þó ekki yngri
en 7 ára fullra.
Sýni próf 8—10 ára barna í
einhverju skólahéraði, að minsta
kosti tvisvar á þrem árum, að
fjórði hluti þeirra eða meira hafi
eigi fengið nægilega fræðslu, slcal
skblanefnd tilkynna frœðslumála-
stjórninni það, og getur hún þá
ókveðið skólaskyldu fyrir börn á
þessum aldri í skólahéraðinu.u
Hér hefir prófið sýnt, að ekki
aðeins fjórði hluti hpldur nálega
helmingur barnanná hefir eigi
fengið nægilega fræðslu. Þtd spyr
eg: Hefir skólanefnd notað heimild
sina til að fá lögekipaða skóla-
skyldu barna niður til 8 ára
aldurs? og í öðru lagi, hefir slcóla-
nefndin tillcynt frœðslumdlástjórn-
inni, hvernig hér sé ástatt? —
Þessu síðara spyr eg að sökum
þess, að eg tel vist, að fræðslu-
málaetjóri hefði þegar verið búinn
að fyrirakipa slíka skólaskyldu,
aðeins ef honum hefði verið fylli-
lega Ijóst um ástandið.
Að afloknu prófi i vor var eftir-
farandi tillaga send skólanefnd
ásamt skýrslu um lestrarprófið:
„Undirritaðir prófdómendur
leggja það eindregið til, að skóla-
nefnd — svo sem henni ber sam-
kvæmt fræðslulögunum — haldi
aukaskóla fyrir þau -börn, sem
vanrækt hafa verið og orðin eru
á oftir. Sé kenslutíminn fyrir 10
ára börnin eigi skemri en 6 vikur,
og tekinn t. d. frá miðjum ágúst
til fyrsta október. Mun þeim þá
bjargað frá að Ienda í sporum
hinna eldri, aem skráð eru á þess-
ari skýrslu.
Auk þess verður eigi hjá því
komist að gera sérstakar ráðetafanir
um kenslu hinna 11, 12 og 13 ára
barna fyrir nœsta eða nœstu vetur.u