Skutull - 01.09.1928, Side 2

1
SKUTULL
á, sér vonir um að árangur einka-
sölunnar verði þegar á þessii ári
eæmilegur.
Fullur árangur fæst þó ekki
fyrri en sjávarmenn hafa tekið
sér rækilega til fyrirmyndar kaup-
félög bænda, um vöruvöndun og
skipulagsbundna sölu, sem þarna
verður að gerast með einkasölunni.
Nafnið á bænum.
ísafjurður. Skutulsfjarftareyri.
Skutulseyri.
Ymsir hafa hreyft því, að nafnið
á-bænum hér væri illa íil fundið,
talið það af misskilningi sprottið,
og það sem verst væri — mis-
skilningurinn væri danskur.
Bjarni heitinn frá Vogi gat ekki
lagt Isafjarðarnafnið á tungu eína,
og var það vegna rikrar tilfinn-
ingar hans fyrir sjálfstæði lands-
ins og þess fullveldi.
í nýútkominni skýrslu ríkis-
gjaldanefndarinnar er lögfest nafn
bæjarins, sem hann hefir altaf
borið, ísafjörður, aldrei nefnt á
nafn nema í svigum á dönsku
máli og með gamalli stafsetn-
ingu, auðsjáanlega í háðungar-
skyni, enda alloftast með háðs-
merki aftan við.
En bænum er hispurslaust gefið
nýtt nafn, sem hér hefir aldrei
þekst, hvorki á bænum nó neinu
öðru: Skutulseyri.
Óánægjan með Isafjarðarnafnið
er af engu öðru sprottin en fáfræði
og heimsku.
Er öllum raunar heimil sú
óánægja. Og gjarnan mega menn
skemta sér með því að stinga
upp á að breyta nafni bæjarins,
ef þeir gera það upp á sinn eiginn
reikning og á þann hátt sem við
é. En það er að kunna sig illa,
að nota til þess opinberar skýrslur
að brejta lögfestum staðarnöfnum,
jafnvel þó að það væri gert án
allrar heimskulegrar hótfyndni.
Annars er ritstjórnin á þessari
þörfu og fróðlegu skýrslu að ýmsu
öðru leyti mjög illa af hendi leyst,
þó að hér verði að eios þessi
nafngift tekin til athugunar.
Það er mjög títt hór á landi
að bygðir beri sama nafn og vikur,
firðir og flóar, er þær liggja að,
sbr. Aðalvík, Eyjafjörður, Breiða-
fjörður. Er kaupstaðirnir risu upp
tíðkaðÍ8t einnig mjög að gefa
þeim nöfn á sama hátt, sbr. Reykja-
vík, Hafnarfjörður, Eskifjörður^
Seyðisfjörður, Siglufjörður og ótal-
margir aðrir kaupstaðir.
Isafjarðarnafnið er tilkomið ná-
kvæmlega á sama veg, og engu
nema fáfræði um að kenna, ef
menn átta sig ekki á því.
Samkvæmt fornum ritum ber
öllum flóanum innan Stiga og
Straumness með vikum og vogum
og allri bygðinni meðfram honum
nafnið ísafjörður.
Þuríður sunda’fyllir „setti Kviar-
mið á ísafjarðardjúpi og tók til
kollótta á af hverjum bónda í
ísafirði.14 Landnáma bls. 109.*)
.,. . . höfðingi ágætur á íslandi
í ísafirði . . . hafði bústað í Vatns-
firði.a f'óstbræðrasaga bls. 1.
„Sigla gott veður úteftir ísa-
firði. Þeir koma út fyrir Arnar-
dal.“ Fóstbræðrasaga bls. 46.
„Aðalvík í ísafirði.“
Sturlunga I bls. 7.
„Snjófjöllum úr í.safirði.“
Sturl. I bls. 80.
„. . . norður til ísafjarðar og
færði ómagann þeim manni er
Jósep hót; hann bjó í Súðavík.“
Sturl. I bls. 313.
„Þorvaldur . .. safnar . .. mönn-
um um allan Isafjörð . . . hundrað
manna.“ Sturl. I bls. 320.
„Þorvaldur skyldi óheilagur vera
milli Vatnsfjarðar í Breiðafirði og
Stiga í ísafirði.“ Sturl. I bls. 330.
„Vestur til ísafjarðar á Naut-
eyri.“ „Sturl. II bls. 112.
„. . . fór hann í ísafjörð og gerði
bú mikið í Vatnsfirði.“
Sturl. II bls. 231.
„Kom í ísafjörð, færði hann
föng sín öll út i Æðey.“
Sturl. II bls. 258.
„. . . til landauðnar horfði í
Isafirði áður fiskur gekk upp á
Kvíarmið.“ Sturl. II bls. 259.
„. . . hafði í Æðey skipabúnað
mikinn. En er leið að alþingi lót
hann bera föng sín öll á skip og
fór út eftir ísafirði.“
Sturl. II bls. 341.
„. . . sigldu út eftir ísafirði“
(frá Þernuvík). Sturl. III bls. 46.
„Sjá þeir (frá Arnarnesi) að sjö
skip sigldu innan eftir ísafirði.“
Sturl. III bls. 47.
*) Útgáfur Sigurðar Kristjánssonar.
„. . . úr ísafirði voru búin þrjú
ekip“ (fyrir Þórð kakala).
Sturl. III bls. 89-
„Sigldi Kolbeinn inn eftir ísa-
firði , . . inn til Æðeyjar.“
Sturl. III bls. 112—113.
Fleira þarf varla til að tína.
Og þó að ruglingur nokkur hafi
orðið hér á, á síðari tímum, með
því að farið var að kalla sjálfan
aðalfjörðinn ísafjarðardjúp (áður
mun állinn yst í firðÍDum og .út
af honum hafa heitið því nafni),
en láta að eins insta hluta hans
halda gamla nafninu, þá skiftir
það ekki miklu máli. Enn í dag
heita þeir allir ísfirðingar, sem
búa í þessum sveitum og Bll
bygðin eftir því einu nafni ísa-
fjörður.
Það var ,því í fullu samræmi
við íslenska venju, er kaup9taður
ris hór upp, eini kaupstaðurinn
við ísafjarðardjúp (að fornu og
róttu lagi ísafjörð), í bygð, sem
einu nafni heitir ísafjörður og
allir Iífirðingar óttu sókn ti), hlyti
nafnið Isafjörður. Og skiftir það
engu máli hvort Danir hafa átt
nokkurn þátt í þeirri nafngift eða
ekki. En að nafnið hafi átt rétt
á eór, sýnir meðal annars það, að
það útiýmdi Skutulsfjarðareyrar-
nafninu, sem danska einokunar-
verslunin hór í Suðurtanganum
mun hafa borið um tíma.
Þetta var um fáfræðina.
En þó að nafnið hafi verið eðli-
lega og vel til fundið í öndverðu,
þyrfti það ekki að lýsa neiuni
heimsku að vilja breyta þvi, ef
það væri nú orðið mjög illa við-
eigandi.
Ep það er síður en svo só.
Nafnið hefir aldrei sómt sór
betur en nú, jafnvel þó ekkert
tillit só tekið til aldargamallar
venju, sem gerir flest nöfn góð.
Fer ekki vel á því, að höfuð-
staðurinn í Isafjarðarsýslunum
tveimur, þar sem æðsti valdsmaður
þeirra situr, heiti ísafjörður?
A ísafirði eru ýmsar stofnanir,
sem varða báðar ísafjarðarsýslur,
og verða vafalaust enn fleiri, eftir
þvi sem tímar líða. Fer ekki vel
á því að þær eigi einmitt heimili
á stað, sem heit.ir Isafjörður, og
kenni sig við ísafjöið?
Nema Herr Björnsen i Graver-
holt vilji ekki eingöngu breyta
nafninu á bænum og kalla Skutuls-
eyri, heldur einnig nafninu á
Djúpinu og bá*ðum sýslunum og