Skutull - 10.11.1928, Blaðsíða 2

2
SKUTULL
bræðar höfðu áður. Var leigugjald-
ið 4 kr. fyrir hvert þurfísk akpd ,
aem verkað var á stöðinni.
Nú liggur beina9t fyrir að spyrja:
Hvernig geta menn greitt þessi
háu gjöld? Ur arður af skepnun-
um svo hár, að gjöld þessi geti
borgað eig? Er landrými svo iítið
að vandræði só að fá garða og
túnstæði?
Þessum spurningum hefir skýrsla
héraðslæknisins á Flateyri svarað.
J?á er eins að gæta. Eru beit-
artollar og leiga af túnum og
görðum nokkursstaðar lægri en á
Fiateyri? Og eru gjöld þeisi ekki
mun hærri á stöðum þar, sem
landið er ekki einkaeign? Sam-
kvæmt skoðun ihaldsmanna væri
slíkt ekki ólíklegt.
Eins og kunnugt er, á ísafjarð-
arkaupstaður nokkuð af landi því,
eem að bænum liggur, bæði beiti-
land, slægjur o. fl,
Afnot þfissa lands eru bæjar-
búum siðan leigð. Vitanlega er
ekki hægt að kalla slíkt þjóðnýt-
ingu, heldur er hór aðeins um
takmarkaðan bæjarrekstur að tala.
En talsverður munur er á því
tvennu, þótt oft sé því blandað
eaman, og ihaldsmenn virðast ekki
þekkja þar neinn greinarmun á.
Hvað þurfa nú Isfirðingar að
greiða i beitartolla, leigu af tún-
um, görðum o. fl.? Því er fljót
avarað: Bait fyrir kind kostar 25
aura, fyrir geit 25, fyrir þarfahest
15 kr., óþarfahest 30 kr. og 10 kr.
fyrir kú. Kyrbeit hækkaði í vor
úr 3 kr. vegna þess að kýrhagar
voru þá afgirtir svo hross væru
ekki i þeim.
Tún eru hór öll leigð á erfða-
íestu, afgjaldslaust fyrstu 5 árin
og eiðan eftir samkomulagi.
Neðstakaupstaðinn leigði bær-
inn i sumar fyrir 2 kr. af fyrstu
2000 skpd. af þurrum físki og kr.
1.25 úr þvi. .Þar voiu verkuð 3000
skpd., svo meðalleiga varð tæp-
lega kr 1.75 á skpd.
Só þetta borið saraan við gjöld-
in á Fiateyri verður útkoman þessi:
Beit fyrir kindur er þar 110O°/0
dýrari en hér, beit fyrir geitur
1900°/0 dýrari, beit fyrir kýr 140°/0
dýrari, beit fyrir þarfabross 100°/o
dýrari og leiga af fiskverkunar-
stöðum lOO’/o — 175'Vo hærri, og
þannig mætti lengi bera saman
með svipuðum árangri.
En hvernig stendur á þessum
mikla mismun?
Eru landkostir minni á Flateyri
en Isafirði? Önundarfjörður er
með blómlegri sveitum þessa lands,
á Isafirði er mjög takmarkað beiti-
land. Hver er þáorsökÍD? Er eig-
andi Flateyrar meiri okrari en
allir aðrir? Ekki er hann þektur
að því. Hann er miklu fremur
kunnur sóma maður og höfðingi
í lund. Hann krækir aðeins í það,
sem kostur er á, og hægt er að ná
eftir boðorðum hinnar frjálsu sam-
kepni, og algerlega með „heiðar-
legu móti.“ Enda veitir honum
líklega ekkiafsínu. Hann neyðist,
með öðrum] orðum, eins og allir
aðrir, að nota sér eignarréttinn
til þess að kúga aðra. Þetta sann-
ar því aðeins það, sem jafnaðar-
menn halda fram, að eignarréttcr
einstaklingsins á löndum og aðal-
framleiðslutækjum er öllurn mönE-
um til bölvunar og tjóns.
En íhaldsmönnum líkar ekki sú
skýring. Þeir halda áfram að syngja
núverandi þjóðskipulagi lof og
dýrð, horfandi á átakaulegar af-
leiðÍDgar þess.
Og verkalýðurion er svo sljór,
að hann skyojar ekki ástandið.
Eða hvers vegna hryndir hann
ekki þessu okri af sói ?
Xlrafrxaraair.
Eftir Mirtin Andersen Nexö.
Thurö 1. ágúst 1914.
Það er aftur komið kvöld eftir
langan og þreybandi dag. Hér á
þessum afskekta stað, Thurö, þar
sem barnsfæðing eða gamalraennis
andlát þykja stórtíðindi, heyrist
nú fjöldi af stórfenglegum fróttum.
Hingað berast fregnir um ógnir
heiinstyrjaldarinDar, og það áður
en hún er í raun og veru skollin
á. Eins og víghnattaregn bárust
þessar sagnir hingað — genga
mann frá manni og gerðu hverja
stund brennandi eins og í Helviti
væri.
En nú er kvöld og kolsvarta
myrkur. Hinar björtu nætur eru
liðnar, og nóttin breiðir nú svarta
í Takið efíir! J
▼ Mikið af HERRAFATN- V
A AÐI^ YETRARFRÖKK- A
▼ UM, og mörgum str. af ▼
♦ VEFNAÐARVÖRU, o.m.fl. A
verður næstu daga selt með ▼
A afarmiklnm afslætti. ^
I Þess utan verður gefinn .
Y 10°|o afsláttnr Y
W af flestum öðrum vörum
♦ í stærri kaupum Á
INotið tækiíæriö! y
^ Karl Olgeirsson. ^
Grott orgel til sölu með
tækifærisverði. Afgreiðslan vísar ú.
verndavæDgi sína yfir sundin og
eyjarnar bjá Suður-Fjóni
Myrkrið getur lækDað. Það
kemur kyrð á hugana, og órói
þeirra minkar eftir þessa miklu æs-
ingu. Fólkið gengur hljóðlega um
og talar Iágt, eins og dauðinn sé
gestur þess. Eftir þjóðveginum
geDgur Anna, kona hjáleigubónd-
aDs og grætur. Hún er óhuggandi.
Maðurinn hennar hefir verið kall-
aður í striðið og hún situr ein
eftir með börnin svöng og klæð-
lítil. Anna hefir grátið allan dag-
inn, og enginn hefir heyrt til
hennar, Nóttin ein getur geymt
aorgir hennar, eins og allra annara,
nú er það hún sem hefir völdin.
Úti á sundunum sést einstaka
sinnum ljós, en hverfur strax aft-
ur. Eru það ljÓ9merki frá ókunnu
tundurskipi, eða aðeins venjuleg
vitaleiftur? Kannske einhver sé
að ferðast um smáeyjarnar með
lugt í hendi — eða bátur só þar
á ferð eftir yfirsetukonu?
Út við sjóndeildarhringinn sjást
ljósblik leiftra upp með stuttu
millibili og slokna skyndilega i
myrkrinu. Stundum berast dimm
hljéð inn eftir haffletinum. Eru
það aðeins rosaljós — eðaþrumur
í fjarska? Eða er orusta háð þarna
úti? — —
Eg sit í brekkunni undir aldar
gamalli eik, sem slútir þyDgslalega