Skutull - 28.05.1932, Blaðsíða 2

9
Bolungavik
er ntí eins og 1927 þaí kaupttín
landains, sem er á flestra vörum.
Veldur því margt. Þar er hrepps-
nefnd, sem hefir öll bestu skilyrÖi
til aÖ veröa alræmd um land alt,
þar er fatækranefnd af sama tagi,
og þar er að verða stí mikla breyt-
ing á, aö fólkið er farið að hrista
af sér þýðingarleysið og þrælkun-
ina. Þar er læknir. sem berst á
móti bættum kjörum fólks í um-
dæmi sinu og þannig móti sæmi-
legu htísnæði og heilsutryggjandi
hag fátæklinga. Og það, sem tít,
yfir tekur: Þar er prestur, sem er
jafnaðarmaður — —
bolsi — piestur, sem leyfir sér það
ókristilega athæfl, að draga taum
öreiganna, vera í félagsskap með
þeim, hvetja þá til samtaka og
samstarfs um að bæta kjör sín,
íil þess að þeir og börn þeirra geti
notið fullkomnara lífs, eða réttara
sagt, ^vo að þeir þurfl ekki að fara
alls á mis af andlegum og efnis-
legum gæðum héreftír eins og
hingað til. Læknirinn er skuiðgoð
hins „betra fólks* — dýrkaður —
dáður — en presturinn hataður
af öllum 8annkristnum heldrisálum,
pem auðvitað er. Hann er ásakaður
um titíleysi og kæiður fyrir yflr-
völdum og biskupi landsins. Svona
prest getur ekkert betra fólk þolað.
Honum verður að bola burt með
emhverjum ráðum. Hann æsir upe
iýðinn, nærri því eins og Jestís
Kriftur gerði á Gyðingalandi foið-
um. — Qef oss einhvern Barrabas
auðvaldshræsninnai ! — Buit með
þennai>! segja skákpeð mammons í
Bolungavík og þeir, sem þeim
fylgja í blindni.
Læknirinn hefir auglýst í btíðar-
holum Bolungavíkur, að þeir þurfi
ekki að vitja sin, sem ekki geti
t orgað sér, eða a. m. k. set.t
tvyggingu fyrir greiðslu. Betta muna
Bolvíkingar vel, og getur varla sið-
lausara óþokkabragð í rögu islenzku
læknastéttaiinnar, þó þar hafl heims-
fræg undur gerst, svo sem mönn-
um er i fersku minni frá geðveiki'-
og læknamálunum frægu. Þetta
tekur næstum tít yfir allan þann
þjófabálk, og verður ntí áreiðanlega
til að auka umtalið um Bolungavik
—- sem verið heflr fram að sein-
ustu tímum hin sannnefndasta
Sódóma íhaldsins.
SKUTOLE
Þessi sami læknir hefir lýst því
yfir á opinberum fundi, að þeir
verkamenn, sem leyft hafa sér þá
ósvinnu, að gera tillögur um kaup
sitt — eigi það eitt skilið, að títi-
lokaBt frá allri opinberri hjálp, áf
þeir þurfl á henni að halda. Og það er
hann — læknirinn, sem ræðst að
heimili manns, sem hefir verið
sjtíklingur hans um lengri tíma á
þessu ári — og fær annan vesaling
sér líkan í svokallaðri fátækranefnd
— til þess að ákveða sundrun á
heimili hins sjúka manns. — Það
vill skolast tír kollum hins kristi-
lega afturhalds undir svona kring-
umstæðuin, að biblían banni mönn-
um að sundurskilja það, sem guð
hafl sameinað.
Þó þessi vörður heilbrigðismál-
anna hafi þannig lagt sinn drjtíga.
skerf til endemafrægðar íhaldsins í
Bolungavik og sé þar e. t. v. hæsti
hnjtíkurinn og innsti koppur í búri, þá
eru þó fleiri litlu betri, sem minnast
vei ður á þó 3oinna vei ði. Niðursetning-
ar bankavaldsins eiga slíka afhroða
sögu i sambandi við B rlungavík, að
þjóðin veiður að kynnast henni. Það
væri ábyrgðarleysi og yfirhilming að
láta slíkt liggja í þagnargildi.
Bolungavík er einnig umtalsverð
fyrir það, að þar er verklýðsfélag,
sem heftr reynt að fara þá leið, að
gera atvinnurekendum allt til hæfis
— slaka til fyrir þeim, og fallast
sem mest á það í kaupgjaldsmálum,
sem þeir teldu sanngjarnt. Þessi
aðferð hefir verið reyrd af flestum
verklýðsfélögum í byijun, en htín
hefír allstaðar gefist illa, og þau
hafa verið Hrakin af henni með
kúgunaiágengni atvinnurekenda.
Veiklýðsfólögin hafa allstaðar rekið'
sig á, að hyrningarsteinninn undir
kaupgjaldskröfunum verður að vera
þurftarlaun meðal- verkamannafjöl-
skyldu. Frá þeirri kröfu er ekki
hægt að kvika, því vei ð tekjurnar
undir lágmarki þurftarlauna, er
auðsætt, að það sem til vantar,
veiður að takast með opinberum
8ty<kjum, eða skuldaáþján við
verzlunarvaldið. En þetta hvort-
tveggja heflr kostað svo miklar
þjánir gir — svo mikla undirokun
i alþýðu stétt, að það er eit.t höf-
uðhlutskifti verklýðshreyfingarinnar
að ná þvi kaupgjaldi til handa öllu
vinnandi fólki, er fyrirbyggi slíkt.
Er ntí um það að tefla i Bolunga-
vik, hvort félaginu tekst það.
Þegar Verklýðsfélag Bolungavíkur
Rit þjóðvinafé-
1 a g s i n s hafa ntí borist fé-
lagsmönnum í hendur. Eru þau
eins og að undanförnu æfisaga Jóns
Sigurðssonár, timaritið Andvari og
almanakið. Þetta bindi æfisögunnar
fjallar aðallega um fjárkláðamálið
og fjárhagsmálið, en einnig að
nokkru um undirbtíning stjórnar-
skrármálsins. Er æflferill forsetans
rakinn í bindmu fram til ársins
1869. Eitt bindi er enn eftir af
æfisögu Jóns Sigurðssonar, og verður
htín þannig mikið rit í 5 bindum.
Andvari hefst á ritgerð eftir
Sigurð Kristjánsson um séra Sigurð
í Vigur. Þá eru þar einnig ritgerðir
um slysatryggingar, Kornyrkju á
íslandi, Hákarlaveiðar í Vestmanna-
eyjum fyrrum, og ýmislegt fleira.
Almanakið flytur margskonar
læsilegt efni ntí eins og altaf. Mun
mörgum þykja fróðlegt að lesa
æflsöguágiip mikilmennanna fjögra,
þeirra Masaiyk forseta Túkko-Slo-
vakiu, Chuichills hins enska, Jo-
seph Stalins aðalleiðtoga Rússa og
Mustafa Kemals, sem byggt hefir
upp virðingarvert menningarríki tír
rtístum hins gamla Tyrklands sol-
dánanna.
var stofnað, ruku atvinnurekendur
þar til og sömdu kauptaxta, er í
aðalatriðum var sniðinn eftir töxt-
um verklýðsfélaga á öðrum ntöðum.
Þetta átti að sannfæra fólk um, að
þar þyrfti ekkert verklýðsfélag —
atvinnurekendur væru svo góðir, að
þeir settu upp kaupið sjálflr, þegar
það væri sanngjarnt og mögulegt.
Menn gengu þó í félagið, og brátt
þvarr vinnan fyrir þá, sem frems-tir
stóðu í því, og heflr altaf verið lítið
um hana siðan.
Verklýðsfélagið fór ntí fram á það
við atvinnurekendur, að þeir sam-
þykktu kauptaxta þann, er þeir
sömdu sjálflr við stofnun félagsins, og
skuldbjrndu sig til að greiða kaup
samkvæmt honum árlangt. Eu þessu
var synjað. Þóttust verklýðsmenn
þá sjá, að ætlunln væri að lækka
kaupið aftur, undir eins og vinna
fæ-i að minnka, og fólkið ættf
meira undir högg að sækja um
vinnu, heldur en þeir um vinnu-
kraft. Betta kom líka á daginn.