Skutull - 23.11.1940, Blaðsíða 2

SKUTULL
158
jMRannveig Hákonardóttir.
Til er hljóð.
Til er hljóð, sem heyrt ei eyrcið fœr —
hœð og dýpt, sem ekkert mannlegt nœr,
og til er það, sem þreifað varð ekki á,
og það, sem danðlegt auga má ei sjá.
Á lífsins reisu tát því maður hœgt,
og leitarfálm þíns bróður dœmdu vægt,
því oft þeim minnsta opinberað var,
sem aldrei skildu stœrstu spekingar.
G. Geirdal.
Á mánudaginn var lézt hór í
bænum Rannveig Hákonardóttir,
kona Eyjólfs Bjarnasonar bókbind-
ara. Hún var sjötíu og níu ára
gömul.
Rtnnveig var fædd 2 ágúst
1861 í Alviðru í Dýrafiiði og var
af góðu og dugandi bændafólki
komin. Biæður hennar voru þeir
Jón Hákonarson, lengi bóndi á
Felli í Dýrafirði og siðan á Meira-
Garði, og Guðmundur, sjómaður
og löngum vélstjóri, búsettur á
Þingeyri. Systir Rannveigar var
Kristín, sem gift var Þórarni
Guðbjartarsyni sjómanni hór í bæ.
Rannveig fluttist hingað til ísa-
fjarðar og kynntist hór Eyjólfl,
manni sínum, sem hór var þá í at-
vinnu, en átti heima hjá foreldr-
um sínum að Gillastöðum í
Reykhólasveit. Fór Rannveig með
honum suður þangað, og voru þau
gefln saman í hjónaband þar syðra
árið 1886. Höfðu þau því verið
54 ár í hjónabandi, þegar Rinn-
veig lézt.
Hingað til ísafjaiðar fluttust
þau frá Breiðafirði árið 1890 —
og hafa þau jafnan búið hór siðan.
Eyjólfur heflr stundað bókband,
ræktað hór tvö erfðafestulönd og
haft alltaf nokkrar kindur og geit-
ur og lengst af hest. Þá hafði
Af því a5 hér er til umræðu
stórmá!, sem flesta bæjarbúa
snertir beint eða óbeint, bið ég
ekki afsökunar á því, að ég ger-
iet um það nokkuð fjölorður 1
annað sinn i dálkum Skutuls.
Hins skal ég gæta vandlega
að halda mér við umræðuefnið
sjálft og skera gegn um allt það
skarn, sem ritstjóri Vesturlands
kastaði að mér í bræði sinni í
seinasta Vesturlandi. Eg veit til
fulls, að það hrín ekki á mér
að neinu leyti, svo mér er meira
að segja óþarft að grípa til
„pbrluduftsins", sem hann sá
ástæðu til að auglýsa að hann
þekkti (það hvað annars vera
fremur lélegt þvottaefni) hvað
þá að ög þurfi að grlpa til sterk-
ari hreinlætismeðala.
Ég byrja þá með að endur-
taka tilboð mitt til Arngrims
Bjarnasonar um að koma hvenær
sem vera skal og fyrirvaralaust
í „skóla minn". Og til hins ætl-
ast ég lika, og tel sjálfsagt að
taka það fram, að ég óska einn-
ig eftir því, að skólanefndar-
menn Sjálfstæðisflokksins geri
sér allt far um að kynnast því,
hvort flokkspólitískum iróðri sé
blandað sarnan við skólastarfið i
gagnfræðaskólanum hér, og þá
af hverjum. — í>etta tel ég, að
þeirn beri að ganga úr skugga
Eyjólfur áður á árum verzlun —
og leDgi hefir hann haft söluum-
boð fyrir verksmiðjuna á Álafossi.
Þau hjónin voru alltaf mjög
samhent í öllu, bæði starfsöm,
dugleg, áhugasöm og yfirleitt
bjartsýn. Þau höfðu sameiginlegan
áhuga á bindindismálum, sam-
vinnumálum og stjórnmálurr,
störfuðu í stúkunni Dagsbrún frá
því að hún var stofcuð, og létu
sór bæði jafnannt um veg Sjálf-
stæðisflokksins gamla hér í bæ —
og síðan Alþýðuflokksins. Rann-
veig var og meðal stofnenda
Kaupfélags ísflrðinga.
RmDveig var trygglynd með
afbrigðum, iæðin, hressileg og
glaðleg í viðmóti, hreinskilin og
ákveðiD. Mun margur vinur og
nábúi sakna hennar úr hópi hinna
gömlu ísfirSinga — en mest og
sárast hinn áttalíu og tveggja ára
gamli bóndi hennar, en hann er
karlmenni í lund og ekki víl-
gefinn.
Rannveig var barngóð með af-
brigðum, en ekki varð þeim hjón-
um barna auðið. Aftur á móti
tóku þau til sín og ólu upp Eyj-
ólf Randver Árnason, sem var
kosinn bæjarfulltrúi hér á ísaflrði
1938. Hann á nú heima á Siglu-
flrði og stundar þar gullsmíðar.
um og skýra síðan frá niður-
stöðu sinni, hvort sem hún yrði
til að styðja aðdróttanir flokks-
ritstjórans eða hnekkja þeim.
Að öðrum kosti eru þeir ekki
heilir raenn og hollir í stjórn
skólans, en um það vil ég á
engan hátt efast að óreyndu.
Ljöst er af seinustu grein
Arngríms Bjarnasonar, að mér á
ekki að vera heimilt að hafa
pólitiska sannfæringu, ég má
ekki verja mig fyrir aurkasti og
aðdróttunum í opinberum blöð-
um, og ég má ekki vera bæjár-
fulltrúi eða bæjarráðsmaður —
af því að ég sé skólakennari.
En hitt er lika jafn ljóst, að
þessi sami Arngrímur hefir ekk-
ert við það að athuga, að hvaða
kennari sem sé, fylgi Sjálfstæðis-
flokknum að málum, só i hrepps-
nefnd eða bæjarstjórn, gegni
oddvitastörfum, bjóði sig fram
til þings, skrifi ádeilugreinar um
menn og málefni — i Morgun-
blaðið — og sé jafnvel póli-
tfskur ritstjóri jafnframt kenn-
arastarfinu. Nöfn manna eins
og Jónasar Magnússonar, Bjarna
Benediktssonar, Magnúsar Jóns-
sonar og Sigurðar Kristjánssonar
kennara, sem jafnframt var hér
ritstjóri VesturJands — sanna
fullvel, að þessi er afstaða þess
ritstjóra, sem ihaldið hér beitir
nú fyrir sig sem sverði og
skildi í hverju máli.
Einnst mönnum ekki til um
heilindin? Finnst mönnum þetta
ekki óhlutdræg og ópólitísk af-
staða til manna og málefna?
Finnst mönnum þessi tvöfeldni
vera líkleg til sigurs fyrir dóm-
stóli almennÍDgsáiitsina?
Um syni Arngríms Bjarna-
sonar er ég ófáanlegur að ræða
í ritdeilu, þótt hann sé sá smekk-
maður, að telja það hæfa. Þá
kafla i grein ritstjórans, sem
voru á svo óvönduðu hrogna-
máli, að óskiljanlegic voru jafn-
vel snjöllustu Islenzkumönnum i
flokki ritstjórans sjálfs, vil ég
heldur ekki minnast á. Ambögu-
smiðurinn starfar á ábyrgð þess
flokks, sem sérstaklega kennir
sig við sjálfstæði þjóðarinnar,
og nú iðkar hann málskemmda-
listir sinar á þeim tímum, þegar
fleiri og stærri hættur steðja að
móðurmáli voru en nokkru sinni
fyrr, allt frá upphafi Islands-
byggðar. En þetta kemur ekki
mér við. Sá hefir sjálfsagt nógu
breitt bakið, sem ábyrgðina ber.
En málglæpi nefnir prófessor
Árni Pálsson Dýlega samskonar
blekiðju blaðamanna og þá, sem
vesturlandsritstjórinn lét seinast
frá sér fara. Væri e. t. v. rétt
að senda Árna framleiðsluna, og
sjáifsagt er að birta hana i
Skutli, þó seinna verði, bæjarbú-
um almennt til aðvörunar og
íhugunar. — Er ekki vandséð,
að slika menn sem vesturlands-
ritstjórann vill prófessor Árni
kalla »málglæpamenn“.
Skal ég nú snúa mér að þeim
hluta vesturlandsgreinarinnar,
sem skiljanlegur var:
Arngrlmur spyr beint, hvernig
óg svari ásökun um, „að ég hafi
svipt stundakennara við skólann
kennslu vegna stjórnmálaskoð-
ana“.
Þessari spurningu er mér ljúft
að svara. Er þar skemmst af að
segja, að um þetta er ég hafður
algerlega fyrir rangri sök, —
Þetta hlýtur Amgrími líka að
vera ljóst sjálfum. Sern bæjar-
fulltrúi veit hann vel, að skóla-
stjóri hvorki ræður kennara né
segir þeim upp störfum. Allar
ráðningar bæði fastra kennara
og stundakennara annast skóla-
nefnd. Ég hefi aðeins tillögurétt
um stundakennara, en ekki
einusinni atkvæðisrétt um ráðn-
ingu þeirra, þegar til þess kem-
ur að ráða þá á skólanefndar-
fundi.
Af ummælum Arngríms sést,
að átt muni vera við Harald
Aspelund, sem hafði hór við
skólann fjögra stunda kennslu á
viku veturinn 1938—1939. Þenn-
an mann róði skólanefnd á fundi
sínum 11. október 1938 eftir til-
lögu minni. Vissi ég þá jafn vel
og nú, að H. Aspelund var sjálf-
stæðismaður, og hefir þvi póli-
tlsk afstaða mín til hans 1 engu
breytzt til þessa dags. Má það
e. t. v. vera til nokkurs skiln-
ingsauka um það atriði, hve
rammpólitískur ég só I kennara-
vali til skólans, að af þeim fjór-
um stundakennurum, sem ég
lagði til að ráðnir yrðu, og skóla-
nefnd réð, á þessum fundi, voru
með vissu þrír þeirra ákveðnir
pólitískir andstæðingar Alþýðu-
fiokksins. Kennarar þessir voru:
Harald Aspelund, frú Hertha
Leósson og Tryggvi Þorsteinsson,
en sá fjórði var Gunuar Klængs-
son.
Þeir, sem að þessari ráðningu
stóðu, algerlega ágreiningslaust,
voru: Sigurgeir Sigurðsson, Jón
A. Jónsson, Eyjólfur Árnason,
Finnur Jónsson og Jens Hólm-
geirsson. Eða með öðrum orðum:
Sjálfstæðismennirnir, kommún-
istinn og alþýðuflokksmennirnir
stóðu algerlega öklofnir að þess-
ari ráðningu. Nú var ráðningar-
timi allra þessara stundakennara
útrunninn vorið 1939 við skóla-
Skólamálin til annarar umræðu.