Skutull

Árgangur

Skutull - 30.11.1940, Blaðsíða 2

Skutull - 30.11.1940, Blaðsíða 2
162 SKtJTULL Sjaldan er ein Siðan Sogsvirkjunin tók til starfa, Tmá segja að hver hörm- ungarbilunin hafi rekið aðra á raftaugakerfum Reykjavíkur, allt frá upptökum þeirra við aflstöð- ina til yztu jarðstrengjanna i hinummalbikuðugötum Reykja- vikur. Þeir, sem hafa lesið blöðin frá Reykjavik fyrr og siðar, hafa getað fengið nokkurt yfirlifc yfir þetta mál, enda þótt allar „opin- berar yfirlýsingar14 frá rafmagns- stjóranum í Reykjavík hafi verið stuttar og margar villandi, gerð- ar til þess að snáa sig át ár klipum. Fyrsta veturinn brotnaði fjöldi staura i háspennulinunni, og varð þess vegna straumlaust að austan i fullan hálfan mánuð, en þá var bjargazt við gömlu Ellið- ár-stöðina. í fyrravetur var straum- laust á stórum svæðum marga daga i röð, þegar heilar götur varð að grafa upp og leggja að nýju um háveturinn, þá er staurar og götustrengir brunnu upp vegna þess, að hlaðið hafði verið á þá meira en þeir gátu borið. Viða í bænum gátu menn ekki eldað mat mestan hluta vetrarins vegna straumleysis — nema á einstaka tímum sólar- hringsins, og fer þvi fjarri, að ár því sé bætt að fullu. Siðast- liðið vor fóru að brenna í sund- ur, hvað effcir annað, háspennu- strengirnir frá afspennistöðinni við Elliðár til bæjarins, þrátt fyrir margendurteknar yfirlýsing- Tvær merkisbækur. En það eru gallar á gjöf Njarðar. Ég hefi nýlega fengið tvær nýjar bækur, sem ísafoldar- prentsmiðja hefir gefið át, og skal þeirra ná getið hór að nokkru. önnur bókin er Á r a s k i p eftir Jóhann Bárðarson. Þetta er myndarleg bók. Hán er 160 síð- ur í stóru broti, prentuð á ágæt- an pappir og bundin í snoturt band. í bókinni eru margar og vel prentaðar myndir. Bókin fjallar um Bolungavik og átgerðina þar siðasta ára- tug sexæringanna. Þarna eru færð sterk rök að því, að Bol- ungavik sé elzta veiðistöð á ls- landi og hafi allfc fram á fyrstu ár þessarar aldar verið stærsta íslenzka veiðstöðin. Þá er lýst miðum og aðstöðu til sjósóknar, tækjum öllum og fyrirkomulagi við róðrana, hirðingu aflans, skemmtunum og störfum sjó- manna, taldir upp merkustu for- mennirnir, borin saman slysa- hætta í Bolungavik og í öðrum veiðistöðvum — og svo slysfarir báran stök. ar rafmagns9tjóra um, að þetta skyldi ekki koma fyrir oftar. Maður skyldi ná halda, að loks væri endir á þetta bundinn með viturlegum, djúpthugsuðum, vísindalegum ráðstöfunum þeirra þriggja háttlaunuðu rafmagns- verkfræðinga, sem eru f a s t i r starfsmenn hjá Rafmagns- veitu Reykjavikur. En hvað segir reynslan? Ég ætla ekki að vera með neinar illkvittnar get- gátur i þessu efni, heldur láta verkin tala, og taka grein upp ár ekki ómerkara blaði en Morg- unblaðinu frú 13. nóvember 1940. Þar segir svo: „Rafmagnsbilun í Miðbænum. Bíósýningum aflýst. Tvo undanfarna daga hefir ver- ið rafmagnslaust nokkurn hluta dags í hásum við þrjár aðal- göturnar i Miðbænum, Austur- stræti, Hafnarstræti og Tryggva- götu. Stafar þetta af þvi, að tvær spennistöðvar, við Lækjartorg og hjí Duus, hafa verið „yfirlestað- ar“, eins og rafmagDsfræðingarn- ir kalla það, þ. e.: Spennistöðv- arnar hafa ekki getað miðlað öllum þeim straum, sem aukin rafmagnsnotkun hefir lagt á þær. Það er einkum ein leiðsla af þremur, sem ofhlaðin hefir verið. Hefir því verið ljóslaust i hásum, sem fá straum frá þessari leiðslu. Ráðstafanir hafa þegar verið gefðar til þess að kippa þessu i lag, og er gert ráð fyrir, að á fiskiflota Bolvíkinga og ís- lenzkum veiðiskipum yfirleitt. Þá drepur höfundur á margt fleira en hór hefir verið talið. Það er alveg auðséð, að höf- undurinn heflr gert sór mikið far um að afia sér sem beztra heimilda fyrir því, er hann skýrir frá, og er áreiðanlegt, að hann hefir viljað sem mest til alls vanda og hafa það jafnan, sem sannast reynist. Hefir samning bókarinnar kostað hann mikið starf og mikla snáninga og fyr- irhöfn, enda er það víst, að bókin mun verða tálin gott og merkiiegt heimildarrit um át- gerðina hór vestra yfirleitt — eins og hán var áður en hrein og bein bylting varð á sviði íslenzkra fiskveiða. Jafnvel þeir, sem tóku þátt í þvi lifi, sem þarna er lýst, munu ekki sakna margs, sem fram hefði þurft að íaka. Það er því bæði skylt og verðugt, að Jóhanni sé þakkað framtak sitt og áhugi. Hann hefir áreiðanlega bjargað frá gleyrnsku með bók sinni mörgu því, sem stendur í sambandi við gagn- merkan þátfc í atvinnuháttum okkar og atvinnusögu. En greini- legt er það, að þarna hefði gef- bráðabirðgaviðgerð verði lokið í dag. En hér verður þó aðeins um bráðabirgðaviðgerð að ræða, sem er í því fólgÍD, að þriðja spennistöðin, við Vallarstræti, verður látin létta undir með hinum. En ekki verður hægt að ráða á þessu endanlega bót fyrr en tæki, sem rafmagnsveitan á von á frá Eoglandi, komahÍDgað“. Sjö-sýningar i Nýja Bíó hafa fallið niður tvo undanfama daga vegna rafmagnsskorts, og hefir kvikmyndahásið orðið að endur- greiða selda aðgöngumiða. En forstjórar kvikmyndahássins hafa ná gert sórstakar ráðstafanir og fengið leiðslu frá spennistöð, sem er vel miðlunarfær, svo að nú er öruggt að sjö sýningar falla ekki niður aftur“. Ekki er ná allt þar með báið. 21. sama mánaðar er nýtt til- felli, og nú er það háspennu- strengur, sem um er að ræða. Um þetta segir Morgunblaðið: „Rafmagnið. Bilun í háspennulínu olli straumrofinu í gær. Á tíunda timanum i gærmorg- un fór skyndilega allur straum- ur af rafveitukerfi bæjarins og hélst bvo fram á hádegi og 1 sumum hverfum bæjarins var straumlaust i allan gærdag- Morgunblaðið spurði Jakob Guðjohnsen verkfræðing, hver hefði verið orsök straumrofsins. Hann sagði, að [bilað befði há- spennustrengur á horninu við HrÍDgbraut og Njálsgötu. Er izt tækifæri til að flétta inn i miklu meira en höfundurinn hefir gert af sórstæðum frá- sögnum um menn og sæfarir — og hefðu slíkar frásagnir bæði orðið lesandanum til aukinnar skemmtunar og gefið honum ljós- ari og lifrænni mynd af hinu erfiða og hættulega lifi vest- firzkra sjómanna heldur en hann fær í bókinni — eins og höf' undurinn hefir gengið frá henni. Yfirleitt er frásögn og framsetn- ing skilmerkileg. Þó er þarna ekki neinn snilfdarbragur á máli eöa stíl, og stundum gætir nokkuö stiröleika. Fyrir kemur þaö líka, aö allgrautarlega er frá skýrt. Á setningasamböndum, stafsetningu, máli og notkun lesmerkja eru svo miklir gallar, að ekki getur það talizt afsakanlegt. En þarna tel óg, að aðalskuldinni verði varla skellt á höfundinn. Allir, sem hafa fengizt við rit- smíðar í nokkurri verulegri alvöru, munu hafa komizt að raun um, hve erfltt er að ganga — þó ekki sé nema rétt sómasamlega frá bók. Ég hefi nú sent frá mór bækur, þýddar eða frumsamdar, í meira en tuttugu ár, en ennþá hefir mér ekki tekizt að gera bók þarna hitaveituskurður, og mun bilunin hafa stafað frá honum. Seint i gærkvöldi var ekki báið að gera við bilunina, en báizt við, að allt kæmist i lag i nótt er leið. En vegna bilun- arinnar var alltLaugamesshverfið, Kleppur og öll hás innan Rauð- arstígs, þ. á. m. verksmiðjuhverf- ið þar í holtunum, án rafmagns í allan gærdag. — yar þetta ' vitanlega rajög bagalegt. En þo slík bilun, sem þessi í gær, ætti sér stað, átti hán ekki að valda þvi, að rafmagnslaust yrði í öllum bænum, sem raun varð á. En þetta stafaði af því, að rofinn, sóm slíta áfcfci ár sam- bandi strauminn í þeirri leiðslu, sem bilunin var, hefir verið í ólagi og þvi ekki verkað iótt. Af því leiddi, að straumrof varð í sjálfum stöðvunum og allur straumurinn fór af. Það er ná svo komið, að allt aflið i báðum stöðvunum, Sogi og Elliðaám, er notað til fulls, svo að ekki má mikið át af bera, til þess að illa fari“. Ef að vanda lætur, er ekki óhugsandi, að Reykvíkingar geti fengið til viðbötar snotra jóla- gjöf af þessa tagi, og þá máski einhverja huggun fyrir páskana, því það virðist vera skammt störra högga á milli. Það virtist ekki óviðeigandi, að þeir menn hér i bæ, sem mest og hæst hafa talað um „mjóu þræðinau hér og allt ann- að sleifarlag, reyndu að gera sér ljóst, af hvaða ástæðum það vel úr garði, að óg hafi ekki siðar séð vankanta á máli, stíl, stafsetningu og notkun lesmerkja. Það er því ómögulegt að ætlast til þess af manni, sem er óvanur því að fást nokkuð verulega við ritsmíðar, að hann geti gengið þannig frá bók, jafnvel þótt hann sé lærður maður, að þar sé ekki að flnna fjölda af ýmislegum göll- um, stærri og smærri — og mikið fyrir það, að menn eru ávallt að einhverju litlu leyti blindari í sjálfs sín sök en annara. Því er það mjög nauðsynlegt fyrir alla nýgræðinga á sviði ritmennskunn- ar, að hafa sér til aðstoðar við fágun bókar æfðan mann, mál- fróðan og smekkvísan. Erlendir bókaútgefendur telja sig bera ábyrgð á því, að bækur þær, sem þeir gefa út, séu sæmilegar að stafsetningu, og jafnmerkilegt út- gáfufyrirtæki og ísafoldarprent- smiðja er orðin,verðuraðhafa þann heilbrigða metnað, að senda ekki frá sér neina bók, sem sé að nokkrum frágangi hneykslanleg. Versturer þó kannski hneykslanlegur frágangur slíkrar bókar sem þessarar, menn- ingarlegs heimildarrits, sem ekki á kannski fyrir sór að verða gefið út aftur. En sannleikurinn er sá,

x

Skutull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skutull
https://timarit.is/publication/626

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.