Skutull - 01.02.1952, Blaðsíða 2

2
S K U T U L L
Forseti Islands látinn,
SKUTULL
Ctgefandi:
Alþýðuflokkurinn á Isafirði
Ábyrgðarmaður: ;!
Birgir Finnsson
Neðstakaupstað, Isaf. — Sími 13!
Afgjreiðslumaður:
GuHnmndur Bjarnason ;
Alþýðuhúsinu, Isaf. — Sími 202 I
Innheimtumaður: ;
Haraldur Jónsson
Þvergötu 3. Isafirfii.
Onýtir stýrimenn
Þegar íhaldsstjórnin tók við
völdum í marz 1950, þá birti hún
þjóðinni þegar stefnuskrá sína,
eins og líka lög gera ráð fyrir.
Þessi stefnuskrá er að því leyti
merkilegt „plagg“, að það virðist
því gimilegra til fróðleiks, um þá
er það sömdu, eftir því sem lengra
líður frá. Þetta skal rökstutt með
örfáum dæmum. í stefnuskrá
stjómarinnar segir svo m.a.:
Þeir sem lágar tekjur hafa,
mega ekki við því að taka á sig
auknar byrðar.
Nei, það var nú eitthvað annað
en að stjórnina skorti skilning á
þessu mikilvæga máli fyrir launa-
stéttirnar í landinu. Og vissulega
var hún boðin og búin til þess að
koma í veg fyrir það, að „þeim
með lágu tekjumar“ yrði íþyngt
um of. Um þetta segir enn fremur
í stefnuskránni:
„Ríkisstjórnin er því staðráðin
í því að gera það, sem í hennar
valdi stendur, að þær byrðar, sem
almenningur kann að taka á sig
vegna leiðréttingar á hinu skráða
gengi krónunnar, verði sem minnst
ar, og óskar í því sambandi að
hafa samráð og samstarf, svo sem
vera má, við stéttarsamtök al-
mennings og forustumenn þeirra“.
Þá má ekki gleyma þessari
gullnu setningu:
„Að komið skuli áfram í veg
fyrir atvinnuleysi“.
Af fleiru er að taka en hér skal
spymt við fótum í bili.
Reynslan hefur sannað, að lítið
er „vald“ þessarar háttvirtu ríkis-
stjómar, ef hún hefur gert allt
„sem í hennar valdi stóð“ til að
framkvæma stefnuskrá sína. Vart
höfðu hinir nýbökuðu forráðamenn
þjóðarinnar fyrr tyllt sér í ráð-
herrastólanna, en peningarnir urðu
svo til verðlausir og samtímis var
atvinnuleysinu sleppt lausu.
Og áfram var haldið í sama dúr.
Fundið var upp nýtt „patent“ til
þjónkunar við láglaunamenn: Báta
gjaldeyrisokrinu var hleypt af
stokkunum og svartimarkaðurinn
þar með í lög leiddur. Verðlags-
eftirlitið var afnumið og hinir
einu sönnu velgerðarmenn alþýð-
unnar, heildsalarnir, tóku náðar-
Sveinn Bjömsson, forseti ís-
lands, lézt af hjartaslagi aðfara-
nótt föstud. 25. f. m. Sveinn
Bjömsson var tæplega sjötíu og
eins árs að aldri, fæddur í Kaup-
mannahöfn 27. febrúar 1881. For-
eldrar hans voru Björn Jónsson,
ritstjóri Isafoldar og síðar ráð-
herra, og Elísabet Guðný Sveins-
dóttir.
Árið 1900 lauk Sveinn Björnsson
stúdentsprófi úr Latínuskólanum,
lögfræðiprófi í Höfn 1907 en varð
síðar málaflutningsmaður við
landsyfirréttinn.
Sveinn Bjömsson tók snemma
mikinn þátt í opinbemm málum,
átti sæti í bæjarstjórn Reykjavík-
ur árin 1912—1920 og á alþingi
sem þingmaður fyrir Reykjavík
árin 1914—1916 og 1919—1920.
En jafnframt öllum þessum trún-
aðarstörfum gerðist hann athafna-
samur forgöngumaður marghátt-
aðra framfara og var meðal ann-
ars aðalhvatamaður að stofnun
Eimskipafélags íslands, enda
fyrsti formaður í stjórn þess, og
að stofnun Sjóvátryggingafélags
Islands; en forstjóri Brunabótafé-
lags Islands var hann einnig árin
1916—1920 og 1924—1926.
Árið 1920 var Sveinn Björnsson
skipaður sendiherra íslands í
Kaupmannahöfn, og varð hann
fyrstur allra til þess að gegna
slíku starfi fyrir land og þjóð á er-
lendum vettvangi. Gegndi hann
því í hartnær tuttugu ár. í sam-
bandi við þetta embætti voru
Sveini Bjömssyni falin marghátt-
uð trúnaðarstörf fyrir landið er-
lendis, svo sem viðskiptasamning-
ar við erlend ríki; en auk þess sat
samlegast að sér að annast allt
verðlagseftirlit í landinu.
Ekki þarf að taka því fram, að
alveg hefur ríkisstjómin gleymt
að spyrja stéttarsamtök alþýðu
ráða. Þessi háttvirta ríkisstjórn
er svo upptekin við að vinna að
velferð almennings í landinu, að.
hún hefur engan tíma aflögum til
þess að ræða við forráðamenn al-
þýðusamtakanna.
Oft hefur þjóðarskútu íslend-.
inga verið siglt langt af leið, en
þó aldrei sem nú. Þeir sem á
stjórnpallinum standa virðast ekki
vandanum vaxnir. En vonandi ber
þjóðin gæfu til að afskrá þessa
stýrimenn áður en í algjört óefni
er komið, og ráða aðra nýja í
þeirra stað; menn, sem eru þess
umkomnir að færa skútuna heila
í höfn, þótt brotsjóir og dimm-
viðri sé fyrir stafni.
hann margar ráðstefnur fyrir ís-
lenzk stjórnarvöld, bæði norrænar
og alþjóðlegar.
Þegar Danmörk var hertekin ár-
Sveinn Björnsson.
ið 1940, hvarf Sveinn Björnsson
heim til Reykjavíkur og var þá
um eins árs skeið ráðunautur rík-
isstjórnarinnar um utanríkismál,
sem hún hafði þá orðið að taka í
sínar hendur um leið og konungs-
valdið, er sambandið milli íslands
og Danmerkur rofnaði raunveru-
lega vegna styrjaldarinnar. En ár-
ið 1941 var Sveinn Björnsson kjör-
inn til þess af alþingi að vera rík-
isstjóri og fara með konungsvald-
ið fyrst um sinn, og gegndi hann
því embætti, þar til sambandinu
við Danmörku var formlega slitið
Hin tíðu dauðaslys, sem orðið
hafa á sjó nú upp á síðkastið,
munu hafa vakið öllum lands-
mönnum ugg í brjósti.
Fjórir menn hafa hrakist fyrir
borð og drukknað af togaraflotan-
um á tæpum mánuði. — M.b. Val-
ur frá Akranesi fórst með allri á-
höfn í ofviðrinu þann 5. f.m. Sex
ungir sjómenn fórust með bátn-
um, þar á meðal einn ísfirðingur,
Brynjólfur Ö. Kolbeinsson. —
Þann 15. f.m. fórst m.b. Bangsi
frá Bolungarvík. Tveir menn
drukknuðu. — M.b. Grindvíkingur
frá Grindavík fórst í aftakaveðri
þann 18. f.m. öll áhöfnin, fimm
menn, drukknuðu.
Sautján ungir vaskleikamenn
eru sem í einni svipan horfnir úr
tölu lifenda. Þeim voru búin þau
grimmu örlög að falla fyrir brim-
sköflum í fullu f jöri og löngu fyr-
ir aldur fram.
og lýðveldið stofnað hér á landi
árið 1944. Var hann þá kjörinn
forseti lýðveldisins af alþingi til
eins árs, á hinum sögulega fundi
þess að Lögbergi 17. júní það ár,
en árið 1945 fór fram fyrsta þjóð-
kjör forseta samkvæmt þeirri
stjómarskrárbreytingu, er gerð
var, þegar lýðveldið var stofnað,
og varð Sveinn Björnsson þá sjálf-
kjörinn; enginn annar var í kjöri.
Á sömu lund fór, er kjósa skyldi
forseta 1949. Sveinn Bjömsson
varð þá sjálfkjörinn í annað sinn.
Enginn óskaði að skipta um mann
í forsetastól, meðan þess væri kost-
ur, að njóta hans við, reynslu
hans og mannkosta.
Sveinn Björnsson var kvæntur
danskri konu, Georgíu, fæddri
Hoff-Hansen, dóttur Hans Henrik
Emil Hansens lyfsala og justits-
ráðs í Hobro á Jótlandi, og lifir
hún mann sinn. Áttu þau sex börn,
sem öll em upp komin.
Um það verður ekki deilt, að það
hafi verið mikil hamingja fyrir
þjóðina, að Sveinn Björnsson
skyldi veljast til þess að verða
fyrsti forseti lýðveldisins. Fyrir
það féll það í hans hlut að móta
þetta æðsta embætti þjóðarinnar,
en það hlutverk leysti hann þannig
af hendi, að betur varð ekki á kos-
ið.
Með Sveini Bjömssyni er hnig-
inn í valinn einn af beztu sonum
þjóðarinnar, bæði fyrr og síðar.
Alla setur hljóða við hin tíðu
sjóslys og allir viðurkenna, að
þjóðin rísi ekki undir þeirri blóð-
töku sem þessi dauðaslys hafa í
för með sér.
Og nú er spurt: Er ekkert hægt
að gera til þgss að auka frekar
öryggi þeirra sem sjóinn sækja?
Það virðíst vera fullkomin þörf
fyrir strangara eftirlit, en verið
hefur, með öllu sem viðkemur ör-
yggi á sjó. í þessu sambandi má
benda á það, að full þörf mun vera
fyrir auknu samstarfi Veðurstof-
unnar og sæfarenda.
Hér bíður mikið og erfitt vanda-
mál úrlausnar þeirra aðila sem á-
byrgð bera á öryggismálum sjó-
mannastéttarinnar. Framfarimar
í þessum málum hafa vissulega
verið miklar og örar. En ennþá
má herða fastatökin, eins og bezt
sézt af ofanrituðu.
Aukið öryggi á sjó.
Krafa, sem ekki má liggja í þagnargildi.