Vesturland - 12.06.1928, Blaðsíða 1

VESTURLAND
Ritstjóri: Sigurður Kristjánsson.
V. árgangur.
ísafjörður, 12. júní 1928.
19. tölublað.
„Spánarlegátinn“.
Quousque tandem, Catilina,
abutere patientia nostra.
Cicero.
bá, er minnugir eru, rámar í
það, að fyrir nokkrum missiruni
síðan flutti Timinn í blaði eftir
blað gr'einar um Geo Copland
fiskkaupmann. Voru honum þar
tileinkuð flest þau lýti, sem mann
mega skemma. Starfsemi hans og
starfshættir var talið að komið
hefði fiskverslun landsmanna i
öngþveiti, og væru á vegi að
leggja sjávarútveginn í rústir, og
þannig að grafa grunn og stoðir
undan efnalegu sjálfstæði þeirra,
sem áttu lifsuppeldi sitt í sjávar-
útvegi. Peningastofnanir landsins,
einkum íslandsbanka, átti hann að
hafa gint eins og þursa svo, að
þeim riðaði við falli, en afleiðing
þess aftur sú, að bændur og búa-
líð mættu gjalda afhroð í okur-
vöxtum og álögum, er færu tiii
smyrsla á fjárhagskaunin, er Cop-
land setti, að allsherjargjaldþrot
vofði yfir landbúnaðinum af völd-
um þessa.
Að frádregnurn venjulegum öfg-
um Tímarithöfunda, má svo langt
fallast á ummæli téðra greina,
að starfsemi Geo Coplands hér á
landi muni eigi hafa verið til frama
né farsældar landsmönnum, en
um það skal ekki ræða hér.
í þann tíð, er þetta gerðist, var
íhaldsstjórn í landi hér, og Geo
Copland talinn íhaldsmaður.
Þegar gengið var til alþingis-
kosnirfga sumarið 1927, voru les-
endum Tímans í fersku minni speg-
ilmyndir hans af þeim gróðri, sem
hann sagði að vxi og dafnaði i
skjóli íhaldsins, þar á meðal inynd-
in af Geo Copland. Þeim, sem
hafa Tímann að Biblíu, þótti eigi
fýsilegt að halda uppi þeim skjól-
garði, sem hlúði þess kyns gróðri
á þjóðlífsakrinum. Og eins fór
þeim, sem vita það, að eigi rýkur
úr rekabút, nema eldur sé í hon-
um, en voru svo sjóndaprir, að
þeim sýndust moldrokur Timans
vera viðarreykur. Kosningar fóru
sem kunnugt er svo, að íhalds-
frambjóðendur voru víða feldir frá
kosningu, og Tímastjórn síðan
sett á laggirnar.
Þeir voru margir loforðavíxlarn-
ir, sem leiðtogar bændanna höfðu
gefið út í tið íhaldsstjórnarinnar,
og samþykt til innlausnar jafn-
skjótt og þeir yrðu settir til valda.
Margir þeirra hafa verið nefndir,
bæði á þingi og utan þings, og
stjórninni bent á, að eindagi væri
yfir til innlausnar þeim. En eng-
inn stóru víxlanna hefir verið inn-
leystur enn, en meðal þeirra er
„legátafarganið".
Það er kunnugt, að eigi löngu
eftir að Tímastjórnin tók völd,
lést maður sá, sem verið hafði
sendimaður íslands á Spáni. Sam-
kvæmt tnargendurteknum ummæl-
um tveggja Tímaráðherranna í
ræðu og riti, mátti, eða réttara:
átti að ganga að því vísu, að
„legáti “ sá væri þar með að fullu
og öllu úr sögunni. En þó var
það hugboð fiestra allra, að „leg-
átavíxlinum" yrði kastað óinn-
leystum í ruslaskrínu Tímaklíkunn-
ar, og hörmuöu það fáir, því að
allir, sem útn það mál hugsa með
skynsemi, vita vel, að slíkur sendi-
tnaður, ef vel er valinn, getur
unnið landi og lýð ómetanlegt
gagn.
Það kom þvi fáum á óvart, er
það vitnaðist, að ríkisstjórnin
hefði skipað íslandi fulltrúa á
Spáni. En hitt þótti furðu gegna,
að hún skyldi nota einnig þetta
tækifæri til þess að fremja eitt
þeirra höfuðhneyksla, sem hún nú
er orðin landræmd tyrir.
Einn af útbússtjórum Lands-
bankans, sagði lausu starfi sinu
árið 1925. Mun honum hafa þótt
starfshringur sinn þröngur og e.
t. v. ófrjáls, er hann var efnaður
maður. Gerðist hann félagi Geo
Copland þess, er að framan get-
ur, og hefir hann síðan rekið með
honum fiskverslun við Spán.
Þennan mann hefir ríkisstjórn-
in skipað fulltrúa íslands á Spáni!
Um þennan mann er ekki vitað,
að hann hafi neitt það til brunns
að bera, er geri hann öðrum hæf-
ari tii þessa starfa, en á hinn
bóginn telja kunnugir að hann
skorti fjölmargt það, er aðrir, sem
fúsir voru til að takast starfann á
hendur, hafa til að bera, svo sem
tungumálakunnáttu, vöruþekkingu
o. fl. En að því sleptu er sá agnúi
við manninn, að hann er harð-
snúnasti keppinautur einmitt þeirra
manna, sem ætlað er að sækja til
hatis upplýsingar og leiðbeiningar
í starfsgreiu sinni. Þessi agnúi
einn nægir til þess, að ætla má,
að enginn annar núlifandi manna
en Jónas frá Hriflu, og þeir, sem
dáleiddir eru af honum, sé gædd-
ur þvi blygðunarleysi, að fram-
kvæma slíka opinbera ráðstöfun,
og það ofan á alt, sem hann
hefir sagt um Geo Copland og
alt sem hans er, í dálkum Tím-
ans.
Það er óráðin gáta, hvort ráð-
herrarnir, sem á sínum tíma rit-
uðu í Tímann þætti úr starfssögu
Geo Coplands, hafa verið búnir
að gleyma sögunni, þegar þeir
skipuðu lærisvein hans og félaga
fulltrúa íslands á Spáni, eða þeir
hafa litið sér um öxl, og fundið
vænlegasta til þjóðþrifa starfs-
háttu þá, sem þeir þá lýstu. En
t
Frú Hólmfríður Þorsteinsdóttir
Fædd I. nóvembar 1853. Dáin 2. júní 1928.
Þú stilta, þú prúða, þú trygglynda sál,
sem talaðir ætið svo hreinskilið mál,
vér söknum nú samfunda þinna
Betur þær allar, sem byggja vort land,
bæði við meyjar og húsfreyju stand
Þína fyrirmynd nái að finna.
En gott er að vita að þú göfuga fiú,
sem geymdir svo bjarta og stöðuga trú,
nú verðlaun færð verkanna þinna.
Vér þökkum þér allir sem þektum þig mest,
fyrir þeim var alt lifið þitt fagurt og best. —
Farvel til friðarheimkynna!
Stefán Daníelsson.
hvoru sem til er að dreifa, er
greind ráðstöfun jafn áþreifanleg-
ur vottur siðleysis i opinberu lífi,
og viðbjóðslegt tákn þeirrar fyrir-
litningar, sem þeir hafa á þeim
mönnum, er þeir telja trú um, að
þeir séu sjálfkjörnir fyrirliðar fyrir.
Þrái sauðkindarinnar og trygð
hundsins er að orðskviði haft.
Má sem^dæmi nefna þau alkunnu
atvik, að erfitt er að verja kinda-
hópnum vökina, sem forustusauð-
urinn er dottinn ofan i, og að
hundurinn skríður á maganum að
fótum herra síns, þegar hann hef-
ir verið lúbarinn. Þær eru orðnar
margar vakirnar á stjórnmálaísn-
um, sem Tímaráðherrarnir hafa
dottið ofan í, og búsmalinn þeirra,
framsóknarbændurnir, hefir þyrpst
ofan í vökina til þeirra. Enginn
máttur skynsemi né raka hefir
megnað að verja þeim vökina,
þó lýst hafi verið yfír hana með
logaljósi raunveruleikans.
Saga síðasta þings sýnir ljós-
lega, að framsóknarbændurnir
draga dám af fleirum húsdýrum
sínum en sauðkindunum. Hunds-
eðlið kom þar áþreifanlega í ljós.
Aldrei hefir hutidur verið lúbarð-
ari en Hriflu-Jónas barði þing-
bændur sína með „rauða sam-
bandinu“, og þó skriða þeir að
fótum hans og lepja hverja þá ó-
hæfu, sem hann lætur bera fyrir
þá.
Það er mælt, að framsóknar-
bændum sé bannað að lesa önn-
ur blöð og tímarit en Tímann og
Samvinnuna, og að þeir hlýði því
eins og rakkinn, sem sagt er að
leggjast á mottuna. Er það til of
mikils mælst, að biðja þá að fletta
upp í svo sem tveimur, þremur
síðustu árgöngum þessara tveggja
rita, og bera saman þáverandi
ummæli leiðtoga sinna, Tímaráð-
herranna, við athafnir og athafna-
leysi þeirra nú? Að likindum er
það ofætlun! Það er svo hætt við
að það kunni að hafa sömu verk-
Giftingarhringir
(með skrautletri)
frá 30—60 kr. parið í
Smiðjugötu 12.
Þór. A. Þorsteinsson.
Fafaefnip
— góö og falleg, —
nýkomin.
Þorsteinn Guðmundsson
klæðskeri.
Appelsínur,
Epli,
Laukur,
nýkomið.
Olafur Pálsson.
auir, og þeir sjálfir segja að lest-
ur annara blaða hafi á þá, að
það rugli þá.
En livað er þá orðið um bænda-
menninguna marglofuðu?
Hve lengi ætla framsóknarbænd-
ur að horfa orða- og aðgerða-
lausir á, að stjórn, sem með fölsk-
um og nú margbrotnum loforð-
um, hefir gint þá til stuðnings við
sig, leggi öli störf sin og krafta f
það, að framkvæma fyrirskipanir
harðvítugustu andstæðinga bænda-
sléttarinnar, jafnaðarmanna og.
kommunista.
Páll Jónsson.