Fríu Føroyar - 09.05.1942, Blaðsíða 2

Nr. 2
FRÍU FØROYAR
1- árg,
og Danir. Ognarrætturin til Føroyar er teirra, sum føðast og
liva her, og tá tey anriast geva til synir og døtur føðilandið
Føroyar, teir fingu frá fedrunum.
Administrasjón og ognarrættur er hvørt sítt. Ognarrætt-
urin og føðingarrætturin eru eins og er tað altíð fyrsti rættur
børnum landsins. Administratiónin kann vera á hondum ann-
ara landa tjóð, men tað kann ikki vera privatrættur og aldrin
verða
Fblkarættur.
So leingi sum ognarar og administratorar — her Før-
oyingar og Danir — liva í semjing, ella ognarin ynskir at hava
administrator, kann hetta felagslív teirxra vara frá ættarliði til
ættarlið, inntil ognarin sjálvur vil stýra búgvi sínum.
Hevur -samlívið verið so gott, administrator verið so
rættvísur, at einki er at trætast um, tá teir skulu skiljast, ja
tá fer alt fram í sámuligheit og góðsemju, og vinskapur verður
tá tjóðanna millum.
Kemur trælumál fram, og hetta er so stórt, at semja ikki
kann fáast,. tá verður hetta at frambera fyri fólkadómstól tjóð-
arinnar til avgerðar.
Náttúrligur rcettur.
Náttúrligur rættur er, at hvør tjóð hevur egið flagg. Hetta
merki tjóðanna er serstakt lógfest har sjómark er og sigling
verður. Føroya skip hava Fóroya flagg, og eru tí Føroyingar
javnlíkir teim tjóðum, ið skip hava siglandi á stórhøvunum.
Landið Føroyar er avmarkað av Atlantshavinum, alt sum
tað er, og er tí sjómark kring alt iandió.
Um sjóreglur og sjómark tala av og á sjófarandi tjóðir
sínámillum, og vera tí Føroyingar at koma til avgerðar um
hesi mál saman við teimum, tá hesir fundar verða hildnir.
Havið hevur frá vjkingadøgum og til dagin í dag verið
innløguvegur Føroyinga, nærlendis og fjarlendis, og tað vil
viðvarðandi verða soleiðis. Tí er tað um at gera, at Føroya-
tjóðin vissar sær allan sóma á hesum veg, so gott sutp fáast
kann. Her má til fullnar verða hildið í geyma: Har ein ikki
er og ræður sjálvur, verður ein og rættur eins ikki meira enn
hálvur.
Føroyar og Danmark eru komnar í ógreitt felagslív.
Sjálvt menn, sum Føroyingar hava valt sær inn á Løgting
siga, at administrator forðar og fjalur. Men tá administrator
ger tað torført hjá ognaranum at síggja. og vita, hvussu ognir
hansara verða hagreiddar, tá er felagslívið vorðið so rangvørt
og móti ødum rættvísi, at ognarin, Føroyatjóðin, eigur at taka
alt ræði og gera Føroyar frítt land.
25. apríl 1942.
Andrias J. Ziska.
Alt elektrisk arbeið
til hús og skip verður
væl úr hondum greitt.
011, ið ynskja sær elektr-
isk ljósanlegg í skip, bát-
ar og hús, kunnu venda
sær til
Leif Mohr,
aut. installatør.
Telefon 220.
Føroyar frítt land —
(Skrivari: Andrias J. Ziska)
(FYamhald)
Av kjøti varð í 1935 innflutt 473.314 kilo, av feitti
12.032 kilo.
Eisini vørðu 501.960 høsnaregg innflutt. Grønmatur fyri
105.000 kr., húðir, skinn og fóttoy fyri 337.000 kr.
Árið 1935 má vera eftirkanningarárið, hóast tað bggur
7 ár afturi í tíðini. Seinri ár geva ikki so álítandi tøl at tala
um, men fólkaøkingin síðani 1935 ti 1 nú kann vera leiðbein-
ing afturat.
Við nútíðarprísum er hesin innfluttningur øðiliga stórur.
• f
Føroyar mega gjalda tilsamans fyri henda innfluttning nu um
3.125.000 kr. Nógv yvir 3 mil. krónur árliga.
Flest allir Føroyingar vita tó, at so stórar víddir finnast
enn á flest øllum oyggjunum, ið kunnu gerast til gott græs-
lendi, at slíkar vørur ikki áttu at verðið .innfluttar. Og verða
hesar víddir ruddaðar og veltar til gott græslendi, tá kunnu
tær ikki bara geva' nóg mikla grøði til framleiðslu av hesi
innfluttu mongd av mjólk, smøri, osti, kjøti, feitti og eggum,
grønmati, húðum o.s.fr., men marigar ferðir tað-
Hetta er tí ein stórspurningur fyri Føroyar. At framleiða
heima i landi okkara alt hvat kann framieiðast er fyrsta og
størsta mál hjá einum fríum, sjálvráðandi fólki. Tað verður
ikki her bara núlivandi Føroyingum, hetta gagnar. men hetta
verður tá eisini fyri komandi ættarlið ein hin størsta gávan
ella arvur, vit kunnu geva teimum; tí tað ger teimum møgu-
ligt at fáa góðan føroyskan mat, fáa nóg nógv av mjólk til
børnini, og ger lí.við tryggari hjá teimum át búgva her í
Føroyum.
At taka stórtak í hesum vil samstundis geva arbeið til
nógvar Føroyingar, geva teimum inntøkumøguleikar, um so-
leiðis verður skipað fyri, at tað innanfyri eitt stutt tíðarmark
skal ruddast og veltast, fvrst so nógv sum kann geva sam-
felagnum hesar landbúnaðarvørur, ið higar eru komnar frá
útheiminum.
Hetta stórtak vil beinanvegin tá geva, spara, Føroyingum
henda stóra innfluttningspening — yvir 3 mil. kr. árliga — tá
so mikið er blivið græslendi. Men eisini vil tað, meðan ar-
beiðið fer fram, geva Føroyum so mikið størri virði, sum
hetta »kultiveringsarbeið« til hvønn dag arbeið fer fram,
er biivið meira vert, enn tá landið lá sum hagajørð.
Hvat er stutt tíðarmark? Ja tað kann vera 5 ár, ella
styltri. Men siga vit ein 5 ára-plan sum fyrsta verk, og verður
innfluttningspeningurin árliga t. d. ein fyrimynd at rokna við
sum gjald árliga til veltingarmenninar, tá verður at gjalda
árliga væl 3 milliónir krónur til hetta.
Hvussu stór daglønin til hesar arbeiðarar skal vera, vil
tíðin og prístalió avgera. Siga vit at 1000 menn arbeiða dag-
liga og lønin verður sum nútíðar tímaløn, vil hvør teirra fáa
3 — 4000 kr. árliga, og tað svarar til nærum hesar innfiuttu
vørukostnaðar av landbúnaðarvørum, vit nú árliga mega gjalda.
Tað kann kannast eftir og gjøllari ávísast, hvar bestu
líkindi eru at byrja hesi arbeið, hvar peningurin skal takast
frá til hetta uppbyggingararbeið, hvussu taðfall skal útvegast,
hús og vegir byggjast, kálvar viðsetast, hvussu nógv skal
gjaldast av tí almenna til viðsetingina o.s.fr.
Eisini má spurningurin um, hvussu samarbeió festarar,
ognarar og teir menn, sum samfelagið fær til at gera rudd-
ingar-, veltingar- og byggingararbeiðini, skal fara fram. Alt
hetta mega Føroyingar tala um og koma til semju um.
Onkur kann halda tað vera ógjørligt at fáa Føroyingar í
ein bólk jarðaspurninginum viðvíkjandi, at tað vilja koma so
nógv tjakmál inn í hetta tiltak, at alt vil koma í stóra fløkju
sum so mangan fyrr, men eg havi ta vón, at tiðin nú er inni
til tess at fáa besta úrslic eisini her.
.f»ii
(Meira.)