Tímin - 13.05.1943, Blaðsíða 1

ÚTGEVARI:
HAVNAR FRAMBURÐSFELAG
Haldaragjald: 2 kr. drsfjórðingin.
í leyssølu: 15 oyr. eintakið.
1. ÁRGANGUR
J. DAHL hevur uerið próstur i 25 ár
JÁKUP DAHL
25 ár-próstur i Føroyum
■ «Sálarmegi,
■ yrkisgleði
bera boS frá ljóssins degi.
' Reis teg laettur,
ennisbrattur,
myndigur og ryggjafattur.
Sunnudugin 1G. mai eru 25
ár, síðan J. Dahl, Suðuustreyni-
oyar preslur, varð Føroya próst-
ur. Hesi árini hava verið ein
menningarlíð fyri føroyska
kirkju, ein gróðrarlíð og. ein
sigu rstíð.
Tað unga fólkið í Føroyuni
kann neyvan hugsa sper, hvussu
tá var vorðió her innan kirkju-
gátt. F'øroysk prædika,føroyskir
sálmar og sjálvandi enn meira
føroysk messa og rilual yvir-
høvur var hannað. Spenningurin
var lí óførur millum tjóðskap-
arsinnað fólk í Føroynm, lá ið
nýggjur próstur skuldi verða
seltur nú fyri 25 árum síðani:
verðnr tað ein próstur, sum vil
stríóast fyti móðurmálinum til
nýlslu innan kirkjiina, ella verð-
ur tað ein maður, ið vil styðja
teir, ió forða tí. Tað varðJákup
Dald, ið varð próstur, men mót-
støðan- liiðani var ófør, bæði
frá anltmanninum Rytter og frá
sambandinum, men tað eydnað-
isl kortini Edw. Milens, ið lá
var fólkatingsmaður, at geva
kirkjuministaianum danska viss-
311 fyri, at .1, Dahl kirkjniiga og
persónliga var tann rætli mað-
urin at seta í próstaembætið.
Tíðin hevur prógvað, at valið
var beinl. Einki slríð er longur
um foroyskt inuan kirkjuna.
Striðið nm Tsmis endað.
Bizerta og Tunis vórðu liknir
8. mai. (5 mánaðir aftaná at teir
sameindu setlu fólk á land í
Algier.
Asarmenninir úr Rizerla,
royndu at verja seg í einum stað1
miðskeiðis millum henda bý og
I unis, men vórðu tiknir til
fanga, láió Ióðuri var uppi.Teir
smn vóru í Tunis fóru atroyna
al koma sær úl á Bonnesi, lað
oysiasla uesi av Timis, til leirra
harverandi felagar; í fyrradagin
frættist at leir sameinđu bøvdu
klovíð henda lierin í Ivey og
tikið meira enn 100.000 fangar
lilsíinians.
Sicilia og Pantellaria vóru
bumbaðar í lieilum; ásarherurin
á Bonnesinum varð alsøklur
bæði av flógførum og kríggs-
skipum samlíðis sum lannstóra
atsóknin fór fram av leim sam-
eindu heruimm; men teir vardu
seg manniliga, so .leingi teir
I<undu, siga Onglendingar.
Von Arnim iikin til fanga.
Teir sameiudu eru nú kom-
oir rundan um nesi, og hava
Okið 150,000 fangar.Teirra mill-
11,11 sjálvur vou Arnim, hægsti
lýski generalurin í Tunis; so'nú
er bert heilt slull løta lil teir sein-
»stu ásarsoldátar eru beindir
íýri.
Tað hevur vunnið tann rætt.lað
hevði saknaó í nógv hundrað
ár, og fyrst og fremst mugu vil
takka próstinum fyri tað —•
utlan liansara dygdargóðu undir-
búnan, lumsara seiggi og treiskni
hevði móðurmál okkara havt
nógv minni rætl bæði í kirkju
og skúla, eim tað nú eigur.
Tað verða fáir, ið eru próslar
so langn tíó sum 251 ár, men
um so veróur, al tað onkunlíó
seinni berst onkrum Føroyingi
fyri, so verður bálíðardagurin
nú sunnuđagin nakað fram um
a ð ra r p rós l a m i n n in ga rda ga r,
bæði fvri .1. Dahl prósl sjálvan
og fyri tey mongu, sum bava
fylksl um liann í stríðmim fyri
føroys k u m ki r U j u ih á 1 i.
Hann lievur førl tað lil sig-
uvs, hann hevur givió føroysk-
um kii kjumáli ein sterkan, fast-
an, hátíðarligan dáin, hann hevur
við síni umsetan av Nýggja
Testamenli og pørtum avGamla
Testamenti, við sinum lestra-
bókum og sálmnm, yrktum og
umseltum, givið føroyskum
kirkjufólki eina dýrmeltari gávu
enn nukar maóur undan hon-
um.
Føroyingar veila homini har-
fyri løkk og hávirðing. -
Rommel sjíikur.
Týska radioin sigur frá, al lá
ió slagió viðElAlamein byrjaði
var Rommel í 'Fýsklandi lil at
søkja sær læknahjálp. Hann fór
so beinanvegin aflur til Afriku
og leiddi herin aftur lil 'I'unis.
Tá ið bann náddi Gabes kravdu
Hiller og Mussolini at hann
skuldi koma aflur tilTýsklands,
tí iil nú hevði sjúkan likiðyvir-
bond. 11. mars kom hann lieim,
bar fekk liann hjll slorsla týska
heióursmerki, eikileyvi til jarn-
krossiu og svørði við dýrum
steinum.
Cburchill er nú íWasbington
til al samráðast við Roosevelt
fyri 5. ferð síðan krfggið byrjaði.
Við honum er slórt fylgi av
kríggskømim monnum, ið skula
stíla fyri tí slóra álopinum, ið
nú er væntandi í Europa.
Russararnir halda á enn við
sínum álopi móti Novorussisk.
Annars sigur Renter frá at
eill russiskl stórálop verður
skjólt vænlandi vió Orel, tí Russ-
arnir hnva bumhað allar býir
bar í námind 10 dagar upp í
slag.
! „FørInoasoga“
ynskist lil keyps.
Prentsmiójan vísir á.
Um á borgum
ella. torgum,
hómar tú tó Ijóssins mórgun.»
MÁLFELAG
»Føroya Málfelag«, ið longu
telur 130 timir, gevur vónir unt
gróður og góðán ávøkstur í
komandi døgum t'yrrføroyskum
'sjálvbjargni og tjóðskaparligari
menning.
»Tingakrossur« 28.'juni 1933.
í nevnda Tingakrossi frá 1933
stendur ein grein, Mdlfelag.
Forvitnisligt hevði tað verió at
skriva um Málfelagið í dag vió
diesi grein sum grundarlag, men
lað heyði næstan fylt bók, so
her skuja berl brot úr greinmi
(við stuttum uppískoyti) verða
endurprentað, og so kunnu tey
sjálv tala. *
». . . Hin harða mótstøðan, ið
einaferð — o. u. 40 árum síóan
— tyklisl slinii suni meitilberg-
ið, er fúnað burkir og viknarár
uudan ári.
. . . og lóggávan hevur noyðst
at givið eftir, í smáum. Menber
ein saman tað Jíðulangn strev,
her er lagt afturum bak.við úr-
slitið, sum. vunnið er, so kann
neyvan sigast at her er nakað
at gabba av.
. . . So leingi grundarlagið í
læraraskúlanum verður lagf av
donskum og dansklalandi lær-
iirum við donskum s'kúlabóluim,
verður málkenslan eyóvilað
merkt av liesum . . . fskúhi-
num eru llesl allar bøkurnar
■ danskar og taó er ikki hvønns
manns føri al umseta »frá blað-
nuni« danskan lekst lil føroysk-
an, aliarminst hjá skúhibørnum.
Um tað verður roynt, verður
úrsJitið aloftast hjá børnunupi
Føroya kirkju-
vart tú styrki,
lív titt eigur hon og yrki.
ein syndarligur blendingur av
donsknm og føroyskum, ið
bvussu er eitt avlitaó, avmergjað
føroyskt mál.
Hvussu mangau, ið hetta blað
lievur "spurt eftir løgtingsins
horvni „skúlabókanevnda,ey tað
enn ikki eydnast at fáa svar, tó
menn vilja siga al peMingurin,
ið játtaður var til * lietla yrki,
úlgávu av skúlabókum, fram-
vegis innislendur í einum ella
øðrum grunni. Men tað tykisl
ikki súm lingmenn lialda hesa
sok ltava nakran týdning, og tó
er sannleikin tann at fá, kanska
einki føroyskt mentunnarmál
er so untráðandi sum hetta.
. . . vil bava saknað eilt væl-
skipað og væl útbúgvið virkandi
felag, . . .
Eina ferðívetur tók «ein mál-
vinur» til orða her í blaónum
fyri at slovna eilt føroyskt mdt-
felag, sum sknldi tikió sær av
øllum viðurskiftum .... Hann
nevndi dømir sum skipsjourna-
lir og handilsbøkiir ... og minti
á amtmannsins orð um at før-
oyskt mál ikki lievur rættar-
virkan í Føroýtim . . .
Nú er'eilt slíkl felag, Føroya
málfelag, Ityrjað . . .«
Ja tað kann ikki sigast at
hesar vónir, Tingakrossur hevur
i 1933,eru gjørdar til skammar,
ti longu nú — bert iiggju dr
aftaná — er limatalið vaksió til
o. n. 50, — og alt tað, sum er
avrikað!
Ja, fosturlands- og mdlkæru
menn, surn ikki eru her longur,
tit vórðu sanniliga ikki sviknir!
sgr.
Rikard Lorig.
............
So teir søgdu,
teir, ið hcvdu
strembað, til tess hendur bløddu.
Andans maður,
yrkisglaður,
enn ei brotin et tín stavur.
Um so grundir
ganga sundur,
enn er ikki síðsti fundur.
’ Her á vegnum,
mitt í fenum,'
. ynski eg teer gott á degnum.
Alt tað besta,
alt tað mesta .
eigi tú, til eygu bresta.
Yrkiefrgggur,-
lyndisgtaður,
landsins djarvi oddamaður.
Hane A. Ðjurhuuo,
1*.