Tímin - 11.07.1946, Blaðsíða 3

Nr. 28. 4. árg.
TIMIN
11. juli 1946
arnar vcrða lngdir tveir spurn-
ingar:
I. Ynskja tj’gum danska stjórn-
aruppskolið setl í giidi?
II. Ynskja tygum loysiug Dan-
markar og Føroya millum?
Alkvøðugreiðslan skal so fara
fram á laun hátt, at liann, ió
greiðir atkvøðu fyri einum
spurningi, setur luoss við hann.
Um hesa 4. grein vóru flokkar-
nir sum nevnt ósamdir.
I kunngerð landsnevndarinnar
verður dauska stjórnaruppskolió
prentað. Aflur í móti verður
einki sagt um loysing — hvørki
í lógini ella í kunngerðini.
I 2. grein eru reglur um at-
kvøðuræltin. Atkvøðurætt liava
øll, sum fylt eru 21 ár atkvøðu-
dagin (14. sept. komandi) og
sum annars hava valrælt á løg-
tingsvali. Tó hava tey av hesum,
sum ikki eru fødd í Føroyum
og sum ikki hava fastan hústað
her fyri 9. apríl 1940 ikki at-
kvøðurælt.
Hetta var uppskot fólkailokks-
ins og varð taó samtykt óbroytt.
Samhandsflokkurin og javnaðar-
maðurin Jóan Petur Davidsen
ynsktu at alkvøðurætl skuldu
øll fáa sum valrætt høvdu á
løgtingsvali. Helta varð felt.
Javnaðarmaóurin Jákup í Ják-
upsslovu vildi hava alkvøðu-
rættaraldurin niður í 18 ár. Eis-
ini hetta uppskot fall.
Eftir 3. grein gilda reglurnar
um løgtingsval (og fólkatingsval)
'at kalla óbroyttar fyri fólkaat-
kvøðuna. 1 liesi grein eru so
eisini serstakar reglur sellar um
hvussu sjúklingar á sjúkrahús-
um, sjófólk og onnur hráðfetigis
hurturslødd fólk kunna greiða
alkvøðu.
IV. VIÐMERKINGAR
Hella var stutt frásøga um
mannagongdina á løgtingi og
tann enda stjórnarskipanarmálið
har fekk. Málið er nú lagt undir
fólksins dóm í hesum líki. Nalu-
ar viðmerkingar skulu her verða
gjørdar.
1. vidmerking.
Tað er eyðsæð, at málið, so-
sum tað liggur fyri, als ikki er
húgvið til fólkaatkvøðu. í l.grein
verður sagt, al helta er fólkaat-
kvøða viðvíkjandi ríkisræltar-
sløðu landsins (»oyggjanna« sum
lógin tekur lil orða), men fara
vit at leita eflir livat hendir í tí
tilfelli al annar av hesum háð-
um fyrrnevndu spurningum fær
meiriluta, so finna vil ikki eitt
einasta orð um hetta í lógini.
Og tað finnst lieldur ikki í nakr-
ari aðrari lóg — hvørki føroysk-
ari ella danskari. Tað slendur
yvirhøvur ongar staðir. Fólka-
atkvøðan um »framtíðar ríkis-
rællarstøðu oyggjanna« hevur
ongan beinleiðis ríkisrættarligan
týdning. í so máta bongur henda
»fólkaatkvøða« í leysum lofli. Al
løgtingið hevur samtykt hana og
danskur amtmaður undirskrivað
hana og hon fingið øll møgulig
onnur stempul á seg hevur í
hesum føri ongan sum helst
týdning. Tað kundi eins væl
hava verið sóknarslýrið á Mor-
skranesi ella larvafelagið í Æðu-
vík sum avgjørt hevði, at nú
sluilđi fara fram fólkaalkvøða
um »framtíðar ríkisrættarsløðu
oyggjanna«. Sannleikin er tann,
al lingið stóð fast í sljórnarskip-
anarmálinum. I staðin fyri al
hava nýtt løgtingsval tveilti tingið
nakrar spurningar fyri veljarar
landsins og kallaði hetla fólka-
atkvøðu.
Tað hava ivaleysl verið uógv
fólk, sum hava hildið, at fekk
»stjórnaruppskotið« meiriluta,so
gingu hasar og hasar ríkisrættar-
ligu reglur í gildi og fekk »loys-
ingin« meirilula, so gingu aðrar
ríkisrættarligar reglur í gildi.
Heltaerso stalt ikki so. Munnu
ikki summi halda, at veljarar
landsins hava verið hildnir fyri
gjøldur? Tað sigst, at fólkaat-
kvøðan berl skal vera »vegleið-
andi«. Fyri hvønn? Lat okk-
um taka tað, at sljórnartilboðið
fær meiriluta. Ætla so fólka-
flokkurin og javnaðarmaðurin
Jákup í Jákupsstovu, sum í mei
greiddu atkvøðu móti stjórnar-
tilboðnum, í septembir komandi
al samtykkja og fremja tað?
Valla. Lat okkuin so taka tað,
al loysingin fær meiriluta. Ætla
so sambandsmenn, teir 5 javn-
aðarmenn og Tórstein Petersen,
sum í ínei vóru Jmóti loysing,
í september komandi al sam-
tykkja og fremja hana? Valla.
Og loksins: við teirri sløðu, sum
Danir hava likið í hesum máli,
er tað givið at eingin millum-
sløða fæst. Fløkja.
Fólkaatkvøða er ikki nakað
politiskt penicillin, sum nýtast
kann í øllum viðurskiftum.
F"ólkaatkvøða krevur, at ting
landsins fyrst hevur samtykt
lógaruppskot. Hetta lógarupp-
skot verður so lagt fyri veljar-
arnar at samtykkja ella fella.
Men her eru tveir spurningar
(ja ein flokkurin vildi hava ikki
(Framhald á 4. síðu)
Irnisavnan til nejiðstøđd
Sum vit fyrr hava haft á máli,
er Reyði Krossur farin undir al
savna inn pening og mat til tey
neyðsløddu londini í Norður-
europu. Gingið verður hús úr
húsi, soleiðis at hvør kann geva
pening, sum liann hevur ráð og
sinni til. Fyri henda pening
verður so sallfiskur og lýsi keypt.
Eisini kunna teir menn ella
feløg, sum hava høvi til tað,
geva beinleiðis hesar vørur, sum
serliga lørva, og Reyði Krossur
hevur longu fingið bæði sallfisk
og lýsi frá einstøkum reiðarum,
meti rúm er fyri nógv meira
enn.
Føroyingar plaga ikki at vera
teir seinastu til at geva, lá neyð
er bjá øðrum, og ivast vit ikki
í, at teir eisini hesa ferð eru til
reiðar at hjálpa eftir førimuni.
Vit kunna nevna, at granna-
lonđ okkara eisini hava savnað
inn til neyðstødd. T. d. góvu
íslendingar — tá Reyði Krossur
har heilti á teir — 2 inill. ísl.
kr., sum vórðu býllar sundur
millum Finnland, Pólland, Týsk-
land og Háland. Tá lietta var
hildið at síggjasl ov lítið aftur,
fóru sludentarnir undir eina
innsavnan, sum í fáar dagar
gav 300.000 kr. Fyri henda pen-
ing keyptn teir mat, sum givin
var til Hamburgar bý.
Soleiðis kunna vit eisini við
okkara gávu geva ein munandi
stuðul lil ein neyðstaddan bý.
Flogsambandið
millum Føroyar og Danmark
um Scotland skuldi knýtast í
gjár. Til hesa søguligi hending
fóru fleiri før vestur í Vágar við
løgtingsformanni, amtmanni,
umboðsmonnum fyri størstu
bløðunum, øðrum gestum og
ferðafólkunum. Orsakað av ill-
veðri kemur llogfarið ikki fyrr
enn í dag.
Pal æstinui ødar ntr
Aflaná fundin f pingilska parla-
mentinum í seinastu vilui, tá
spurningurin um Palæstinu varð
lil umrøðu, fræltisl til Onglands
um lær ræðuligu søgur, sum
jodarnir sendi úl um lað við-
ferð, ið eingilskir hermenn góvu
kvinnum og børnum í Palæstinu.
Eingilsk bløð søgdu, at hesar
søgur vóru einki mildari enn
tey tíðindi, sum gingu um na-
zislarnar í herseltum londum.
Týsdagin lieitti formaður al-
heimsjødafelagsins dr. Weiss-
mann á eingilsku stjórnina og
bað hana vísa seg meira beina-
sama móti jødunum, lí teir
Føroya Fólkaháskdli
Vetrarskúli fyri dreingir
verður frá 1. oktober til 28.
februar. Teir, ið ætla sær á
skúlan kunnu søkja um styrk
hjá amtinum innan 1. sept-
ember.
Nærri frágreiðing hjá
Jóhannesi av Skarði
Telf. 243
Góður fongur
Aflaná kríggið hevur stjórnin
í Danmark gjørt eina lóg, suin
gevur teimum rætt til at taka
alla týska og japanska ogu í
landinum. Hervið hava teir fingið
falur á 3000 patentum og 4200
vørumerkjum, sum nú verða
seld til danskar borgarar, so at
teir kunna nýta tann rælt, sum
teir týsku og japansku upp-
finnararnir áltu.
høvdu verió so mikið raskir í
krígnum, at teir luavdu at fáa
síni ynskir uppfyll. Taó fyrsta,
liann krevur, er, at allir jødar,
sum sita fastir, sleppa leysir
beinanvegin; og Amerika tykist
styðja lietta krav, tí Truman
hevur kunngjørt, at teir vilja
við vápnamakl verja teir 100.000
jødarnar, sum skulu flytast til
Palæstinu eftir amerikanskum
jmski.
Arabiskir fyristøðumenn siga,
at jødarnir, sum vilja broyta
skipanina í Palæstinu við vold,
mugu hartast hareftir. Arabiska
fólkið har hevur altíð liildið seg
á lógligari grund og boyggir seg
fyri lógligum avgerðum, siga
teir.
Flúgving
Ætlanin er al seta inn flúgvumaskinu milluin Føroya og
Keypmannahavn við millumlanding í Scollandi 1 ferð um vik-
una. Kostnaðurin verður umleið 650 kr. Hann ið ynskir al fáa
pláss verður biðin um at lekna seg hjá okkutn beinan vegin.
P.f Skipafelagið Føroyar
LANDSPRENTSMIDJAN
TELF. 143 - JÓNAS BR0NCKS GØTA - TÓRSHAVN
ROKNINGAR- BRÆVPAPPÍR- KONVOLUTTAR
Kvikasta prenting